Phát triển nhà ở xã hội cần nhiều nguồn lực
Sức ép nhà ở xã hội ngày càng tăng mạnh | |
Ban hành khung lãi suất cho vay ưu đãi nhà ở xã hội | |
Ngăn chặn mua bán chung cư trái phép |
Theo Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA), hầu hết các nước trên thế giới, kể cả ở nhiều nước công nghiệp phát triển đều có chính sách nhà ở xã hội và các chương trình phát triển nhà ở xã hội để giải quyết nhu cầu nhà ở ở mức tối thiểu cho đối tượng là người có thu nhập thấp, người nhập cư...
Trong đó, Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kiến tạo chính sách (về thuế, về ưu đãi tín dụng), đặc biệt là tạo quỹ đất để hỗ trợ phát triển các dự án nhà ở xã hội và hỗ trợ tín dụng ưu đãi cho người tiêu dùng để thuê mua, thuê nhà ở xã hội phù hợp với nhiều loại đối tượng khác nhau. Ở các nước trên thế giới, phổ biến nhất là hình thức thuê nhà ở xã hội, phần còn lại là nhà ở xã hội thuê mua (mua trả góp dài hạn từ 20-30 năm) và không có loại nhà ở xã hội để bán thu tiền ngay như ở Việt Nam.
Nhu cầu thụ hưởng nhà ở xã hội hiện rất lớn |
Số liệu tổng hợp của Bộ Xây dựng cho thấy, nhu cầu nhà ở xã hội toàn quốc trong giai đoạn từ năm 2011-2020 là khoảng 440.000 căn hộ. Trong đó, TP. Hồ Chí Minh khoảng 134.000 căn, Hà Nội khoảng 110.000 căn; Bình Dương 41.250 căn; Đồng Nai 36.700 căn; Đà Nẵng 11.500 căn...
Nhưng theo các địa phương, đến nay chỉ mới thực hiện được khoảng 30% kế hoạch đã đề ra. Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh cũng thực hiện khảo sát mẫu thì đã có đến 81.000 hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu nhà ở xã hội trong giai đoạn 2016-2020. Trong đó, cán bộ công chức: 10.000; hộ thu nhập nghèo, cận nghèo: 39.000; lao động trong khu công nghiệp: 17.000. Các nhóm đối tượng chọn phương thức thuê mua nhà ở xã hội chiếm đa số, từ 65% - 94%.
Thành phố hiện đang triển khai kế hoạch xây dựng 39 dự án nhà ở xã hội với tổng số 44.701 căn hộ và đến năm 2020, có thể xây dựng hoàn thành 20.000 căn. Nhưng trên thực tế, nguồn lực ngân sách có hạn, kể cả khi thực hiện phương thức xã hội hóa vẫn chưa thể đáp ứng kịp thời nhu cầu nhà ở xã hội của cả nước, nhất là tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và các địa phương có nhiều khu công nghiệp.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho biết, chính sách nhà ở xã hội nhằm phát triển các loại hình nhà ở xã hội cho thuê, nhà ở xã hội thuê mua, nhà ở xã hội được bán trả tiền một lần. Trong đó, nguồn vốn ngân sách Nhà nước tập trung chủ yếu để phát triển nhà ở xã hội cho thuê và nhà ở xã hội thuê mua.
Đồng thời, khuyến khích các nguồn vốn xã hội hóa để phát triển các loại hình nhà ở xã hội, nhất là loại hình nhà ở xã hội thuê mua và nhà ở xã hội được bán trả tiền một lần. Đặc biệt, chính sách nhà ở xã hội tạo điều kiện hỗ trợ về tài chính thông qua chính sách tín dụng nhà ở xã hội để hỗ trợ cho người mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội và các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội.
Một số chuyên gia phân tích, trên thực tế, nhu cầu thụ hưởng nhà ở xã hội hiện rất lớn. Trong khi đó, việc bố trí nguồn vốn từ ngân sách để đáp ứng nhu cầu vay vốn còn nhiều khó khăn và chưa thực sự hiệu quả. Bên cạnh đó, việc phát triển loại nhà ở xã hội cho thuê cũng chưa trở thành định hướng chủ đạo. Nhất là chưa phân biệt rõ phần chính sách đối với người mua nhà ở xã hội trả tiền một lần và phần chính sách đối với người thuê mua nhà ở xã hội trả tiền trong thời hạn 15 năm.
Do vậy, HoREA kiến nghị bổ sung "Chương trình thực hiện chính sách nhà ở xã hội" vào "Các chương trình mục tiêu", bao gồm 21 danh mục được ưu tiên sử dụng vốn ngân sách đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 và bố trí khoản chi ngân sách thực hiện chính sách nhà ở xã hội hàng năm tùy theo khả năng ngân sách, để Chính phủ có căn cứ thực hiện.
“Trước mắt, đối với khoản chi ngân sách 1.260 tỷ đồng, Hiệp hội đề nghị Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước xem xét phân bổ nguồn vốn ngân sách cho cả 4 tổ chức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước chỉ định, gồm có Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank, là những ngân hàng chủ lực đã tham gia thực hiện chính sách cho vay ưu đãi các đối tượng thụ hưởng nhà ở xã hội theo Nghị quyết 02 của Chính phủ, chứ không phải chỉ có Ngân hàng Chính sách xã hội”, HoREA nêu kiến nghị.