Quan trọng hàng đầu là cải cách bộ máy nhà nước

	Cải cách phải đồng bộ
	Môi trường kinh doanh cải thiện tích cực

Thủ tướng yêu cầu từng thành viên Chính phủ, các đồng chí bộ trưởng, tư lệnh các ngành phải luôn nhận thức rõ ràng trọng trách với Đảng, với Chính phủ, với nhân dân, thực sự đổi mới, cầu thị, sát việc, sát thực tiễn, sát dân, theo dõi, ứng phó kịp thời với các vấn đề mới, biến động rất nhanh của bối cảnh tình hình trong nước và quốc tế.

Chỉ có cạnh tranh công bằng thì ở đó người ta mới áp dụng khoa học công nghệ

Thủ tướng đã nhiều lần nhắc đi nhắc lại “thể chế, thể chế và thể chế” để khẳng định và nhấn mạnh sự thành công của một quốc gia phụ thuộc vào thể chế tốt hay không, thể chế phải làm sao thúc đẩy công cuộc đổi mới đất nước, phát triển nhanh và bền vững. Để có được thể chế tốt phụ thuộc vào cải cách.

Trong báo cáo gửi tới Chính phủ ở kỳ họp này, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia tính toán: trong ngắn hạn, tăng trưởng kinh tế đang được hỗ trợ bởi xu hướng phục hồi của nền kinh tế và các chính sách cải thiện môi trường kinh doanh của Chính phủ, báo hiệu xu hướng tăng trưởng khả quan trong năm 2018.

Ủy ban nhận định: Trong trung và dài hạn, nền kinh tế cần hơn nữa những cải cách thể chế nhằm cải thiện tiềm năng tăng trưởng để bảo đảm gia tốc tăng trưởng cho nền kinh tế. Việc tăng năng suất lao động và cải thiện thể chế cần được coi là ưu tiên hàng đầu vì đây là yếu tố quyết định đến việc cải thiện năng lực cung, giúp nền kinh tế đạt tiềm năng tăng trưởng cao và bền vững.

Và theo TS. Vũ Viết Ngoạn, Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, nhân tố tạo động lực tăng trưởng thời gian qua là do công cuộc cải cách được tiến hành đồng bộ với những biện pháp quyết liệt, cụ thể, chỉ đạo đi liền với giám sát chặt chẽ đã cải thiện tích cực môi trường đầu tư, kinh doanh. Nhiều chính sách cụ thể, thực chất coi kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế, bước đầu đạt kết quả.

Chính sách kinh tế vĩ mô được điều hành linh hoạt và được phối hợp chặt chẽ. Tuy nhiên, theo Tổ tư vấn, những năm tới, động lực tăng trưởng hiện nay khó duy trì tính bền vững. Các chuyên gia thành viên Tổ tư vấn cùng một quan điểm: động lực là tiếp tục đổi mới thể chế quản lý, cải thiện môi trường đầu tư, nâng đỡ DN.

Cùng nhấn mạnh đến động lực tăng trưởng thời gian tới đó là tăng năng suất, là phát triển kinh tế tư nhân, là phải tiếp tục cải cách mạnh mẽ, TS. Nguyễn Đình Cung – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương – thành viên Tổ tư vấn phát biểu: “Nói ngắn gọn là làm sao để kinh doanh tự do hơn, kinh doanh an toàn hơn, kinh doanh bình đẳng hơn và kinh doanh chi phí thấp hơn. Đó là điều cần thay đổi nhất. Và năng suất muốn tăng, phụ thuộc nhiều vào trình độ ứng dụng khoa học công nghệ”.

“Cần tạo dựng được môi trường kinh doanh mà ở đó khoa học công nghệ thay cho quan hệ. Chỉ có cạnh tranh công bằng thì ở đó người ta mới áp dụng khoa học công nghệ. Một khi còn kiểu cạnh tranh bằng quan hệ thì quan hệ sẽ đánh bật khoa học công nghệ. DN sẽ ưu tiên đầu tư cho quan hệ thay vì công nghệ”, Viện trưởng Cung phát biểu.

Ông nhắc đến hiện tượng chính những người làm ra quan hệ, giàu lên nhờ quan hệ đã đang tìm cách mang tiền đi mua thẻ xanh, thẻ vàng ở nước ngoài. Trong khi đó, nhiều DN tư nhân vẫn phải “cặm cụi một mình”, nhiều DN đã có những hình thức kinh doanh mới trong nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ nhưng lại không thể thực hiện hết tiềm năng của mình do bị bó buộc nhiều vì chính sách và phản ứng chính sách rất chậm, chính sách của các cơ quan quản lý nhà nước lại không nhìn DN như một đối tác để thúc đẩy DN phát triển.

Khi đóng góp ý kiến với báo cáo của Tổ tư vấn gửi tới Thủ tướng, bà Phạm Chi Lan – nguyên Phó Chủ tịch VCCI cho rằng: quan trọng hàng đầu là cải cách bộ máy nhà nước, cần tập trung cho mục tiêu hàng đầu là tăng hiệu quả, hiệu lực và kỷ cương trong khu vực nhà nước. “Nhà nước không có kỷ cương thì xã hội sẽ khó có kỷ cương. Nếu không thì hết Nghị quyết 19 này đến Nghị quyết 19 khác cũng thế thôi”, bà Lan nói.

Thứ hai là vấn đề về phát triển khu vực tư nhân, không nên chỉ tập trung vào các DN lớn và không thể để sức sống mạnh mẽ của DN tư nhân bị chèn ép. Thứ ba cần có động lực mới là năng suất lao động với các chính sách ưu tiên cần thiết để DN tăng năng suất.

Theo Viện trưởng Cung, cải cách thời gian qua của Chính phủ mới đã có những thay đổi đạt kết quả nhưng quan trọng là liệu có thay đổi được bản chất và cách thức của cả hệ thống hay không.

Như vậy, cải cách bộ máy nhà nước lại là yếu tố quyết định khi nói đến cải cách thể chế. Bởi vì nếu tự do kinh doanh không đi kèm với hiệu lực hiệu quả và tính minh bạch, tính trách nhiệm giải trình của bộ máy nhà nước thì sẽ làm cho thị trường méo mó, cạnh tranh không lành mạnh, trở nên không an toàn.

Nếu mở về tự do kinh doanh mà không cải cách bộ máy nhà nước thì không đủ để xây dựng nền kinh tế thị trường hiện đại với một thể chế tốt. Sâu hơn đó là sự thay đổi hệ tư duy mới về xây dựng chính sách, xây dựng bộ máy và Chính phủ điều hành. “Cách mạng công nghiệp 4.0 đang ập đến nhưng tư duy của hệ thống chính sách, cách quản lý điều hành nền kinh tế đang ở đâu đó dưới... 2.0. Nếu thay đổi được thì có thể tạo đà cho tăng trưởng, còn nếu không sẽ thui chột dần và kết quả chỉ là nhất thời", TS. Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh.