Sandbox: Không áp dụng theo phong trào

	Chia sẻ thông tin tài chính sao cho an toàn?
	Quản lý Fintech: Mục tiêu cao nhất là an toàn hệ thống

Ảnh minh họa

NHNN đã trình Thủ tướng Chính phủ Đề án Sandbox với mục tiêu là hiện thực hóa các giải pháp tại Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới, sáng tạo quốc gia đến năm 2025”. Việc áp dụng cách thức quản lý theo cơ chế thử nghiệm cũng không phải chuyện đơn giản. Thời báo Ngân hàng đã có trao đổi nhanh với TS. Châu Đình Linh – Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh xung quanh vấn đề này.

Vì sao sandbox được xem là cơ chế phù hợp để khuyến khích những lĩnh vực mới như Fintech phát triển, thưa ông?

Mô hình thử nghiệm sandbox được đề cập tại Hoa Kỳ từ năm 2012 và được khởi xướng tại Anh quốc năm 2015; sau đó được triển khai ở châu Á như Nhật Bản, Australia, Hàn Quốc... và tới khu vực Đông Nam Á như Singapore, Malaysia, Thái Lan...

Sandbox giống như một cơ chế đặc thù để thử nghiệm những mô hình mới chưa được hình thành, chưa có tiền lệ trong quá khứ. Cơ chế sandbox cho phép chúng ta có thể chấp nhận mô hình mới để thử nghiệm trong một khung nhất định về không gian, thời gian, những yếu tố thử nghiệm pháp lý. Từ đó tạo ra một mô hình hoàn chỉnh, hình thành khung pháp lý hoàn chỉnh cho mô hình đó.

Đơn cử một ví dụ, P2P Lending tại Việt Nam chưa có một cơ chế pháp lý ràng buộc để tạo ra luật chơi cho vay ngang hàng nên bắt buộc phải có sự thử nghiệm. Trong quá trình thử nghiệm sẽ đưa ra những điều chỉnh để cuối cùng tạo ra khung pháp lý hoàn chỉnh hơn, đó gọi là sandbox.

Ông có thể nêu một vài trường hợp đã xây dựng regulatory sandbox cho Fintech tại Đông Nam Á?

Cuối năm 2016, cơ quan quản lý tiền tệ của Singapore (MAS) đã công bố Hướng dẫn về Khung pháp lý thử nghiệm cho ngành tài chính để khuyến khích và cho phép thử nghiệm các giải pháp sử dụng công nghệ sáng tạo để cung cấp các sản phẩm hoặc dịch vụ tài chính. Những thử nghiệm này được tiến hành trong một không gian và thời gian được xác định rõ ràng và với các biện pháp bảo vệ thích hợp để bảo vệ cho hệ thống tài chính của Singapore. MAS có thể gia hạn về thời gian để tiến hành thử nghiệm trong khung pháp lý sandbox.

Hướng dẫn này cũng đặt ra những yêu cầu, nguyên tắc đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo lĩnh vực tài chính muốn tham gia vào khung pháp lý sandbox. Một trong những tiêu chuẩn là các dịch vụ tài chính phải có tính mới, hay công nghệ sử dụng dịch vụ đó phải sáng tạo.

Hay như NHTW Thái Lan cũng tiến hành rà soát các ứng dụng blockchain cho mục đích xác thực tài liệu, tài trợ chuỗi cung ứng và thanh toán qua biên giới. Điều này được thực hiện thông qua một sandbox được hợp pháp hoá của NHTW. Avatec - nền tảng công nghệ dịch vụ tài chính chuyên về các giải pháp cho vay kỹ thuật số mới đây cũng đã công bố một công ty con là PT. Avatec Services Indonesia được cơ quan quản lý Indonesia chấp thuận là nhà cung cấp giải pháp chấm điểm tín dụng trong chương trình sandbox đổi mới tài chính kỹ thuật số của quốc gia này...

Vậy theo ông, quy trình thử nghiệm này ở Việt Nam nên được xây dựng thế nào?

Thực tế, không phải theo phong trào cứ mới là áp dụng sandbox mà cần phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Xét về tổng thể, Việt Nam đang có xu hướng chuyển đổi nền kinh tế sang kinh tế số. Trong đó, lĩnh vực tài chính ngân hàng cũng có sự xuất hiện của các mô hình mới bắt buộc phải chuyển đổi theo. Mô hình sandbox hình thành có thể loại trừ những hoạt động không lành mạnh, gây bóp méo thị trường và sai lệch mô hình chính thống.

Thêm nữa, áp dụng sandbox phải đòi hỏi mức độ thận trọng và xem xét kinh nghiệm của nhiều quốc gia khác đã xảy ra những biến tướng nào để từ đó có cơ chế kiểm soát và cảnh báo sớm những rủi ro có thể xuất hiện.

Chúng ta đang có yếu tố thuận lợi khi tinh thần khởi nghiệp, khát khao thực hiện những mô hình mới đang rất tích cực, cộng thêm sự hỗ trợ và khuyến khích từ phía Chính phủ. Vấn đề ở đây là có sự sắp xếp theo thứ tự ưu tiên về lĩnh vực, rủi ro và thứ tự ảnh hưởng ngành nghề liên quan khác. Lĩnh vực nào rủi ro cao cần có cơ chế cảnh báo sớm, đồng thời có cơ chế kiểm soát cho lĩnh vực đó.

Phải đặt ra thời hạn cho khung thử nghiệm của một lĩnh vực nhất định từ đó mọi cơ quan, nhân sự, mô hình cùng nhau thực hiện cam kết đảm bảo thời hạn đó, đưa ra được khung pháp lý cuối cùng. Cơ bản nên mạnh dạn triển khai để chuyển đổi nền kinh tế số và tạo động lực mới để phát triển kinh tế. Đồng thời, thận trọng về yếu tố rủi ro, hướng đến khung pháp lý hoàn chỉnh và đạt lợi ích cho các bên tham gia.

Xin trân trọng cảm ơn ông!