Startup không phải để mộng mơ

	Startup Việt vững bước hội nhập
	Góp phần hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp Việt

Có lần, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT Trương Gia Bình đã nói: Phía sau một startup thành công là rất nhiều startup thất bại. Nhận xét ngắn gọn nhưng quá đủ để nói về môi trường startup tại Việt Nam hay bất kỳ nơi nào trên thế giới, bởi ngoài những cơ hội, tiềm năng và sự hứa hẹn còn là rủi ro, cạm bẫy, khắc nghiệt và nguy cơ chết yểu.

Một nghiên cứu từ vài năm trước chỉ ra, tỷ lệ thất bại của startup công nghệ có thể dao động từ 75-90% tùy theo một số cách tính khác nhau. Chưa kể một thống kê khác cũng chỉ ra sau 5 năm hoạt động thì có khoảng 50%, tức phân nửa các startup sẽ phải đóng cửa.

Ông Trần Hồng Ninh, Tổng giám đốc Bệnh viện ô tô phân tích: “Một startup sau giai đoạn xoay trở tồn tại được mất vài năm bắt đầu được thị trường biết đến, lúc này chưa kịp vui thì đã lại lo mô hình kinh doanh bị sao chép. Mà điều đó không chỉ từ những startup tương tự, hay quy mô vừa và nhỏ, mà còn có thể đến từ các hãng lớn ở nước ngoài, lắm tiền nhiều của. Bản thân mô hình tổ chức sự kiện chăm sóc xe hơi (car care day) của tôi cũng đã ít nhất hai lần bị các nhãn hàng xe hơi và phụ kiện nước ngoài tiến hành sao chép”.

Phong trào startup phát triển và được khuyến khích là một điều tích cực vì đó là cơ hội để tạo ra những doanh nghiệp, sản phẩm mang tính đột phá. Nhưng đâu đó vẫn có những dự án khởi nghiệp được vẽ ra với toàn viễn cảnh màu hồng. Ông Bùi Ngọc Quang, CEO hệ thống điện hoa trực tuyến CiaoFlora chỉ ra vấn đề: Rất nhiều startup đang chỉ tồn tại trên… slide (tập trình chiếu).

Nói cách khác, có những bạn trẻ với những kỹ năng được trang bị tốt, cũng không thiếu tính sáng tạo nhưng lại rất… thiếu thực tế. Chính vì vậy, sự ảo tưởng sẽ sớm dẫn đến những sự thật phũ phàng thậm chí có thể đánh gục rất nhiều người, hoặc cũng nhiễu loạn một số ngành nghề kinh doanh…

Startup thường được hiểu với sự nhấn mạnh đến tinh thần khởi nghiệp, dám nghĩ, dám làm và chấp nhận thất bại. Thực tế chỉ ra rằng, có nhiều startup dám nghĩ, dám làm, nhưng chỉ trong ngắn hạn; lại không ít dự án tan rã vì những bất đồng nội bộ hơn là khó khăn về kinh doanh.

Cũng có những dự án dù mới chỉ là bước đầu, nhưng lại được vẽ ra bằng những viễn cảnh có phần ảo tưởng và các sáng lập viên chỉ lo đến công tác truyền thông thay vì tập trung vào chuyên môn. Cùng với đó, mâu thuẫn giữa các sáng lập viên cũng là một trong những nguyên nhân thất bại kinh điển của startup hoặc những người làm startup.

Những điều này thực ra cũng đã được các doanh nhân, những nhà startup đi trước kể lại, chia sẻ và đưa ra những lời khuyên, nhưng mỗi startup mỗi vẻ và việc xử lý với khó khăn thế nào lại tùy thuộc mỗi người. Dù vậy, những viễn cảnh tươi đẹp thường được nói đến nhiều hơn các rủi ro có thể xuất hiện. Nhiều khả năng, chỉ trong thời gian ngắn nữa thôi, những startup kém chất lượng, thiếu thực tế cũng sẽ bị thanh lọc rất mạnh mẽ, tất nhiên kèm theo đó cũng sẽ có nhiều các startup mới xuất hiện.

Ông Lý Quốc Khánh, người sáng lập và điều hành hệ thống phân phối thiết bị âm thanh di động 3kShop chia sẻ rằng: “Chưa bao giờ trong tâm trí tôi nghĩ đến việc khởi nghiệp hay startup mà chỉ đơn thuần làm để sống, để đam mê và phục vụ cộng đồng xã hội. Tôi nghĩ rằng cứ kinh doanh hay cung cấp dịch vụ có tâm thì sẽ tồn tại và phát triển bất kể mô hình kinh doanh là gì hay trong ngành nghề nào”.