Tái cơ cấu Ngân hàng Hợp tác: Sẽ cán đích thành công

Ông Đỗ Mạnh Hùng

Ông có thể cho biết tình hình thực hiện tái cơ cấu của NHHT trong thời gian qua?

Thực hiện Quyết định số 254/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 1/3/2012 về việc cơ cấu lại các TCTD giai đoạn 2011-2015, thời gian qua NHHT đã triển khai nhiều chính sách phù hợp và giải pháp đồng bộ nhằm thúc đẩy tiến trình tái cơ cấu, tập trung vào ba nội dung chính như sau:

Thứ nhất, NHHT đã thực hiện thành công bước tái cơ cấu lớn là chuyển đổi mô hình hoạt động từ QTDTW thành NHHT mà vẫn đảm bảo mọi hoạt động bình thường, liên tục và thông suốt.

Bên cạnh việc kiện toàn tổ chức bộ máy từ trụ sở chính đến các chi nhánh và nghiên cứu xây dựng hệ thống văn bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới, NHHT cũng đã chú trọng mở rộng mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch tại các địa bàn có nhu cầu và đủ điều kiện nhằm hỗ trợ, phục vụ tốt hơn cho các QTDND thành viên.

Thứ hai, hiện NHHT đang xây dựng đề án tăng vốn điều lệ lên 5.000 tỷ đồng để trình Thống đốc NHNN và Chính phủ. Cùng với việc nâng cao năng lực tài chính, NHHT luôn coi công tác đào tạo nguồn nhân lực là yếu tố nền tảng cho sự phát triển bền vững: Năm 2012, NHHT đã thành lập Trung tâm đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ với hai cơ sở đào tạo tại Hưng Yên và Thanh Hóa nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo nâng cao trình độ nghiệp vụ cho cán bộ của NHHT cũng như đội ngũ cán bộ của hệ thống QTDND theo tinh thần Thông tư 31/2012/TT-NHNN.

Thứ ba, NHHT cũng tập trung phát triển sản phẩm dịch vụ ngân hàng hiện đại như: Hiện đại hóa công nghệ thanh toán và phát triển các dịch vụ tiện ích thanh toán hiện đại để mở rộng các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, nghiên cứu và xây dựng các sản phẩm mới nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng cường tính liên kết hệ thống.

Song song với đó, NHHT luôn chú trọng nâng cao chất lượng tín dụng, tăng cường kiểm tra, giám sát nhằm giảm thấp nợ xấu và hạn chế rủi ro đạo đức.

Với vai trò là “Ngân hàng của các QTDND”, xin ông nói rõ hơn về việc thực hiện các quyền hạn, trách nhiệm của NHHT đối với các QTDND?

Thời gian qua, NHHT tiếp tục tập trung nguồn lực rà soát, chỉnh sửa, ban hành các văn bản nhằm triển khai thực hiện quyền hạn, trách nhiệm đối với hệ thống QTDND.

Trong hệ thống các văn bản nói trên, Ban lãnh đạo NHHT đặc biệt quan tâm xây dựng các văn bản trình đại hội thành viên thông qua nhằm triển khai thực hiện quyền hạn, trách nhiệm của NHHT đối với hệ thống QTDND như: Văn bản số 177/QC/HĐQT-NHHT về Quy chế điều hòa vốn đối với QTDND; Văn bản số 159/2013/CV-NHHT ngày 16/8/2013 về việc tham gia ý kiến nhân sự đối với QTDND; Văn bản số 178/CV-NHHT ngày 28/3/2014 về việc hướng dẫn gửi báo cáo của QTDND cho NHHT; Văn bản số 179/QC-NHHT ngày 28/3/2014 về Quy chế quản lý và sử dụng Quỹ bảo đảm an toàn hệ thống QTDND (Quỹ bảo toàn)…

Cùng với việc tổ chức thành công Đại hội thành viên NHHT năm 2013 (tháng 3/2014), NHHT cũng đã thông qua các Quy chế điều hòa vốn, Quy chế quản lý và sử dụng Quỹ bảo toàn với sự nhất trí của 100% đại biểu tham dự Đại hội. Bộ máy tổ chức, nhân sự Ban quản lý và điều hành Quỹ bảo đảm an toàn hệ thống QTDND đã được thành lập và kiện toàn, Quỹ đã đi vào vận hành nhằm hỗ trợ bảo đảm an toàn cho hệ thống QTDND.

NHHT cũng đã nghiên cứu triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ an toàn hệ thống. Cụ thể là xây dựng phần mềm báo cáo thống kê tập trung để hướng dẫn các QTDND; Phần mềm và bộ chỉ tiêu của hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ nhằm tổ chức đánh giá, xếp hạng chất lượng QTDND; xây dựng đề cương kiểm tra, giám sát thống nhất chung trong toàn hệ thống để tổ chức triển khai đồng loạt đối với các QTDND trên phạm vi toàn quốc.

Trong đó chú trọng tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động nghiệp vụ (đặc biệt là kiểm tra sử dụng vốn vay), việc thực hiện các quy định về an toàn của QTDND để khuyến cáo, cảnh báo với QTDND về những sai sót, vi phạm hoặc nguy cơ có thể xảy ra nhằm giúp QTDND kịp thời có biện pháp khắc phục, chấn chỉnh. Nhờ đó, chất lượng hoạt động của QTDND ngày được nâng cao.

Vai trò "Ngân hàng của các QTDND" cũng đang được xác lập và khẳng định với việc nghiên cứu và cung ứng nhiều sản phẩm ngân hàng hiện đại như hệ thống phần mềm giao dịch ngân hàng điện tử CF-ebank để chuyển giao cho các QTDND, nhằm cung ứng dịch vụ chuyển tiền cho các QTDND phục vụ thành viên và dân chúng ở khu vực nông thôn thông qua hệ thống thanh toán điện tử của NHHT.

NHHT cũng đã nghiên cứu và cho ra đời mẫu thẻ thành viên đối với QTDND, theo đó, mẫu thẻ thành viên gắn chíp điện tử với tài khoản thanh toán cá nhân của thành viên. Thẻ tích hợp tính năng của thẻ thành viên và thẻ thanh toán, nên rất đa dạng về dịch vụ như: chuyển tiền điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt...; đảm bảo an toàn, nhanh chóng, thuận tiện và tăng khả năng liên kết hệ thống.

Đặc biệt, xác định nhiệm vụ góp phần đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống QTDND là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong giai đoạn vừa qua, NHHT luôn quan tâm, xem xét, giải quyết kịp thời cho vay hỗ trợ khả năng chi trả tiền gửi đối với những QTDND đang gặp khó khăn về thanh khoản và luôn đảm bảo mức cho vay hỗ trợ chi trả tối đa theo quy định hiện hành; qua đó góp phần đáp ứng yêu cầu hỗ trợ đảm bảo an toàn cho hoạt động của hệ thống QTDND.

Còn 4 tháng nữa là kết thúc năm kế hoạch 2015. Ông có thể cho biết NHHT có hoàn thành việc sắp xếp, tái cơ cấu trong giai đoạn 2011 - 2015 theo Phương án được Thủ tướng Chính phủ và NHNN Việt Nam phê duyệt?

Với những nỗ lực hiện có, về cơ bản có thể tin tưởng NHHT sẽ cán đích tái cơ cấu cùng với những trợ giúp từ NHNN, Bộ Tài chính và Chính phủ.

Kế hoạch phát triển mạng lưới cũng sẽ cán đích với việc đến hết năm 2015, theo Quyết định 55/QĐ-NHNN.m của Thống đốc NHNN về phê duyệt đề án tái cơ cấu của NHHT thì sẽ có thêm 4 chi nhánh để phục vụ chủ yếu các QTDND. Về chất lượng tài sản dự kiến trong năm 2015 hoàn thành kế hoạch đề ra. Trong đó tập trung xử lý nợ xấu, mục tiêu xử lý giảm nợ xấu đến cuối năm 2015 là dưới 2,0% so với tổng dư nợ.

Ngoài ra, các mục tiêu nâng cao khả năng giám sát đối với các QTDND, vai trò ngân hàng đầu mối hệ thống QTDND thông qua công tác điều hòa vốn; trách nhiệm và quyền hạn đối với QTDND theo quy định tại Thông tư 31 và Thông tư 03 cũng đang được nghiêm túc triển khai thực hiện.

Riêng vấn đề tái cơ cấu bộ máy quản trị, điều hành dự kiến được hoàn thành trong năm 2015 và tiếp tục hoàn thiện trong những năm tiếp theo. Hiện NHHT đang kiện toàn bộ máy tổ chức theo hướng tinh gọn, hiện đại và chuyên nghiệp, đảm bảo khả năng thực hiện nhiệm vụ điều hòa, cân đối vốn trong hệ thống QTDND; Kiện toàn và nâng cao năng lực quản trị, điều hành của HĐQT và các bộ phận chuyên trách trực thuộc HĐQT.

Hoàn thành việc ban hành và triển khai thực hiện các Quy chế quản trị, điều hành và hệ thống cơ chế, quy chế nghiệp vụ phục vụ quá trình hoạt động kinh doanh của NHHT cũng như đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về hoạt động của NHHT.

Trong quá trình tái cấu trúc, khó khăn nhất đối với NHHT là gì, thưa ông?

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, NHHT vẫn gặp phải một số khó khăn. Cụ thể trong những tháng đầu năm, các QTDND không tăng trưởng được về tín dụng gây nên tình trạng thừa vốn gửi về NHHT. Trong khi đó, NHHT bị hạn chế trong giới hạn tăng trưởng tín dụng ngoài hệ thống, không được dùng vốn điều hòa để mua trái phiếu cũng như không được tính số dư tiền gửi của QTDND để cho vay trung dài hạn, vì thế NHHT phải chịu lỗ khi mang gửi trên thị trường liên ngân hàng với lãi suất thấp hơn lãi suất nhận vốn điều hoà, gây ảnh hưởng đến kết quả lợi nhuận.

Nguồn vốn điều lệ của NHHT hiện còn nhỏ hơn so với vốn điều lệ của hệ thống QTDND, ảnh hưởng không nhỏ tới khả năng đáp ứng nhu cầu về vốn phục vụ các QTDND thành viên cho vay phát triển sản xuất kinh doanh cũng như việc đầu tư về công nghệ thông tin làm hạn chế năng lực cạnh tranh của NHHT, đặc biệt là sau khi chuyển đổi.

Một khó khăn nữa là năng lực quản trị điều hành của một số QTDND còn hạn chế, việc chấp hành các chỉ tiêu an toàn chưa được quan tâm đúng mức dẫn đến có thể mất khả năng chi trả, hoặc vi phạm quy định việc cho vay hỗ trợ chi trả tiền gửi đối với QTDND gặp nhiều khó khăn, một số trường hợp NHHT buộc phải cho vay vì nhiệm vụ và sự an toàn chung của hệ thống nhưng chưa có cơ chế riêng về xử lý rủi ro đối với các khoản cho vay này.

NHHT hoạt động vì mục tiêu hỗ trợ điều hòa vốn, chăm sóc, tư vấn cho hệ thống QTDND nên có những đặc thù riêng so với các NHTM khác. Nhưng hiện nay một số cơ chế, chính sách mới ban hành không có quy định đặc thù đối với NHHT dẫn đến nhiều bất cập gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của NHHT.

Vậy NHHT có đề xuất gì để có thể hoàn thành trọng trách được Đảng, Chính phủ và NHNN đã giao?

Bên cạnh việc cần hỗ trợ đủ vốn điều lệ, NHHT đang rất cần sự hỗ trợ của NHNN và các bộ, ngành trong việc tháo gỡ những rào cản pháp lý như đối với nội dung quy định tại Khoản 4 Điều 17 Thông tư 36, đề nghị NHNN xem xét, bổ sung quy định áp dụng riêng đối với NHHT, theo đó cho phép NHHT được phép tính nguồn vốn ngắn hạn bao gồm cả các khoản tiền gửi của QTDND tại NHHT.

Bên cạnh đó, đề nghị NHNN Việt Nam sớm ban hành Thông tư quy định về mạng lưới NHHT và QTDND, Thông tư quy định về chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, thanh lý, phá sản đối với hệ thống TCTD là hợp tác xã và các văn bản pháp quy khác tạo hành lang pháp lý giúp tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ quá trình hoạt động, nhằm chấn chỉnh, uốn nắn và hướng dẫn các QTDND hoạt động đúng mô hình tổ chức hợp tác xã, đúng tôn chỉ mục đích, phát triển an toàn, hiệu quả và bền vững theo mục tiêu chung của hệ thống.

Hàng năm, NHNN cần tổ chức hội nghị đánh giá, tổng kết tình hình tái cơ cấu hoạt động của hệ thống TCTD là hợp tác xã, bao gồm NHHT và các QTDND.

NHNN và các bộ, ngành cũng cần quan tâm và tạo điều kiện để NHHT được tiếp cận nguồn vốn của các ngân hàng, các tổ chức tài chính quốc tế; qua đó có thể tranh thủ được sự hỗ trợ về tài chính, công nghệ và học tập phương pháp quản lý, kỹ thuật tiên tiến để NHHT tiếp nhận, chuyển giao đến các QTDND, tạo điều kiện cho hệ thống QTDND theo kịp sự phát triển chung của toàn ngành Ngân hàng.

Xin trân trọng cảm ơn ông!