Bạn có cảm thấy tràn đầy năng lượng sau khi thức khuya không? Một dấu hiệu của điều nguy hiểm

Một đêm ngủ đủ giấc là chìa khóa để duy trì sự tỉnh táo và tràn đầy năng lượng. Tuy nhiên, gần đây trên nhiều nền tảng xã hội, xuất hiện một xu hướng ngược lại cho rằng ngủ ít hơn thực sự có thể khiến bạn tỉnh táo hơn.

Nhiều người báo cáo rằng mặc dù họ chỉ ngủ 3 đến 4 giờ, thay vì 7 đến 9 giờ. Tuy nhiên theo hầu hết các chuyên gia, nhiều người lớn vẫn cảm thấy có một sự thúc đẩy tinh thần không thể diễn tả được, thậm chí còn làm việc hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, một số nhà khoa học nghiên cứu về giấc ngủ chỉ ra rằng đây là cảm giác tỉnh táo tự nhiên nhưng ngắn hạn do não tạo ra để tạm thời đối phó với tình trạng thiếu nghỉ ngơi.

Jamie Zeitzer, một nhà nghiên cứu về y học giấc ngủ tại Trường Y khoa Đại học Stanford, cho biết: "Tôi không thể phủ nhận rằng mọi người cảm thấy hơi phấn khích một chút về mặt chủ quan. Nhưng xét về sinh lý, điều này không thực sự xảy ra, họ không thực sự tỉnh táo hơn".

Tuy nhiên, một số phương tiện truyền thông xã hội và văn hóa làm thêm giờ vẫn tiếp tục “lãng mạn hóa” việc làm này. Các doanh nhân, cả nổi tiếng và tai tiếng, từ lâu đã cho rằng thành công của họ là nhờ sử dụng thời gian ngủ để làm việc.

Vào những ngày đầu của Microsoft , Bill Gates thường cạnh tranh với các đồng nghiệp để xem ai ngủ ít nhất. Elon Musk thường thức trắng đêm và thậm chí ngủ trên sàn nhà máy của Tesla. Nikola Tesla, nhà phát minh mà Tesla tôn kính, được cho là chỉ ngủ không quá hai giờ mỗi đêm trong khi làm một phát minh. Tuy nhiên, các nhà khoa học nghiên cứu về giấc ngủ muốn làm rõ rằng bất kỳ hình thức thiếu ngủ nào cũng không có lợi.

"Cơ thể chúng ta cần ngủ, và không có cách nào khác", Eti Ben Simon, một nhà khoa học thần kinh và nhà nghiên cứu giấc ngủ tại Đại học California, Berkeley cho biết.

Tạp chí Scientific American đã trao đổi thêm với các chuyên gia về giấc ngủ để tìm hiểu điều gì sẽ xảy ra với não khi thiếu ngủ và điều này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn như thế nào.

Kích hoạt chế độ sinh tồn

Khi não cảm nhận được giấc ngủ đang bị quấy rầy, nó nghĩ rằng có điều gì đó nghiêm trọng không ổn và bắt đầu bảo vệ. Ben Simon giải thích rằng, cơ thể phản ứng về mặt sinh lý để giữ cho não tỉnh táo và tràn đầy năng lượng. Hệ thần kinh giao cảm của chúng ta phản ứng bằng phản ứng "chiến đấu hoặc bỏ chạy", sử dụng năng lượng dự trữ để đối phó với kẻ săn mồi đang đến gần.

Một đêm mất ngủ gây ra căng thẳng, khiến hệ thần kinh trung ương kích hoạt trục hạ đồi - tuyến yên - tuyến thượng thận (HPA). Mạch này giữa não và tuyến thượng thận kích hoạt phản ứng căng thẳng, thúc đẩy tuyến thượng thận tiết ra các hormone thúc đẩy sự tỉnh táo - cortisol và adrenaline. Điều này đến lượt nó thúc đẩy gan giải phóng glucose vào máu, cung cấp năng lượng ngay lập tức cho phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy.

Ben Simon cho biết: "Mọi người cảm thấy tràn đầy năng lượng sau một giấc ngủ ngắn, nhưng thực tế đây có thể là phản ứng căng thẳng của cơ thể và não bộ nhằm chống lại tình trạng thiếu ngủ".

Zitze nói thêm rằng sự gia tăng cortisol do thiếu ngủ chỉ là tạm thời và chỉ đủ để che giấu cảm giác mệt mỏi trong vòng vài giờ sau khi thức dậy.

Sự gia tăng năng lượng do hệ thần kinh giao cảm mang lại chỉ là tạm thời và không có nghĩa là chức năng não được phục hồi hoàn toàn. Ben Simon cho biết, một số thí nghiệm về chứng mất ngủ đã chỉ ra rằng trí nhớ và sự chú ý của mọi người sẽ bị suy giảm ngay lập tức chỉ cần họ không ngủ đủ giấc trong một đêm.

Quán tính giấc ngủ

Các nhà nghiên cứu thường chia chu kỳ giấc ngủ thành năm giai đoạn: thức giấc, ba giai đoạn chuyển động mắt không nhanh (NREM) và một giai đoạn chuyển động mắt nhanh (REM). Michael Breus, một nhà tâm lý học lâm sàng đang phát triển các phương pháp thương mại để cải thiện giấc ngủ cho biết việc thức dậy ở các giai đoạn ngủ khác nhau ảnh hưởng đến phản ứng của người ngủ đối với việc thức giấc đột ngột và cảm giác chủ quan của họ về việc phục hồi năng lượng.

"Trong giấc ngủ sâu, mọi người bị ngắt kết nối với môi trường xung quanh đến mức khi họ thức dậy sau giấc ngủ sâu, họ mất nhiều thời gian hơn để nhận ra mình đang ở đâu và chuyện gì đang xảy ra so với khi họ thức dậy sau giấc ngủ nhẹ", Ben Simon cho biết.

Một người ngủ càng lâu (khiến họ rơi vào giấc ngủ sâu, sóng chậm), họ càng có khả năng trải qua tình trạng quán tính giấc ngủ đáng kể hoặc cảm thấy uể oải và bối rối sau khi thức dậy.

Bruce cho biết mọi người có thể cảm thấy "tỉnh táo" hơn nếu họ bị đánh thức trong giai đoạn đầu tiên hoặc thứ hai của giấc ngủ không chuyển động mắt nhanh (NREM). Thức dậy trong những giai đoạn ngủ nhẹ hơn này có thể làm giảm quán tính giấc ngủ và khiến mọi người cảm thấy tràn đầy năng lượng hơn ngay cả sau khi bị thiếu ngủ.

Nhưng Ben Simon cho biết nửa giờ đầu tiên sau khi bị đánh thức có thể gây hiểu lầm. Bà khuyến nghị mọi người nên đánh giá đầy đủ mức độ hoạt động ban ngày và phản ứng cảm xúc của mình để hiểu thời gian ngủ ngắn hơn sẽ ảnh hưởng đến họ như thế nào.

Chất cafein

Caffeine ngăn chặn một chất hóa học trong não gọi là adenosine, làm tăng áp lực ngủ hoặc ham muốn sinh lý để nghỉ ngơi. Nhưng hợp chất phổ biến nhất thế giới này chỉ có thời gian bán hủy trung bình là năm giờ trong cơ thể. Ben Simon nhấn mạnh rằng caffeine không loại bỏ tình trạng mệt mỏi do thiếu ngủ, nó chỉ che giấu nó. "Adenosine vẫn đang tích tụ, nhưng não không thể cảm nhận được", cô giải thích.

"Vì vậy, khi caffeine hết tác dụng, bạn đột nhiên cảm thấy một luồng adenosine, và đó là lúc bạn nhận ra mình mệt mỏi như thế nào".

"Nhiều lần, những người nghĩ rằng họ có thể ngủ được sẽ che giấu áp lực giấc ngủ bằng cách tiêu thụ ngày càng nhiều caffeine", Zitze nói thêm.

Tuy nhiên, việc chống lại áp lực giấc ngủ bằng nhiều caffeine hơn, thậm chí uống nhiều tách cà phê hoặc đồ uống tăng lực cùng một lúc, có hiệu quả hạn chế: Một nghiên cứu phát hiện ra rằng caffeine không còn ảnh hưởng đến sự tỉnh táo của mọi người sau bốn ngày thiếu ngủ một phần.

Khi adrenaline và cortisol không hiệu quả

Trong khi một đêm ngủ ít hơn có vẻ vô hại, việc khiến cơ thể bạn căng thẳng có thể gây ra nhiều tác hại. Chỉ mất hai giờ ngủ có thể khiến bạn bốc đồng hơn và dễ mắc lỗi hơn. Thêm vào đó, năng lượng bạn nhận được từ mức cortisol và adrenaline tăng cao sẽ giảm dần trong suốt cả ngày.

"Không có loại hormone nào trong số này tồn tại lâu dài", Zitzer giải thích.

Mất ngủ tích lũy có thể gây ra hậu quả lâu dài. Mất ngủ mãn tính làm tăng nguy cơ mắc nhiều vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như huyết áp cao, tiểu đường typ 2 và bệnh tim. Thiếu ngủ cũng liên quan đến việc giảm khả năng nhận thức.

Để giảm cảm giác uể oải, Ben Simon khuyên mọi người nên ngủ nhiều nhất có thể trong hai đến ba ngày liên tiếp, không cần đặt báo thức và nghỉ ngơi đầy đủ.

Gần đây, ngay cả một số người nổi tiếng cũng có vẻ thay đổi quan điểm khi nói đến giấc ngủ. Ví dụ, Gates, người từng tuyên bố rằng giấc ngủ không quan trọng, hiện được cho là nghỉ ngơi ít nhất 7 giờ mỗi đêm.

Bạn không thể gian lận giấc ngủ, vì đó là điều cốt lõi. Không có lối tắt nào để tận dụng tối đa một ngày của bạn vì bản thân giấc ngủ chính là mẹo sống tốt nhất. Như Ben Simon đã nói: "Mẹ thiên nhiên đã dành hàng triệu năm để hoàn thiện giấc ngủ cho hiệu suất và sức khỏe tinh thần tối ưu của chúng ta".