Ban hành khung hướng dẫn phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo

Ban hành Khung hướng dẫn địa phương về định hướng phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phục vụ phát triển kinh tế - Ảnh minh họa

Đây được xem là công cụ hỗ trợ các địa phương cụ thể hóa các định hướng lớn, xác định trọng tâm ưu tiên, tổ chức triển khai hiệu quả các nhiệm vụ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số gắn với mục tiêu tăng trưởng kinh tế bền vững tại từng địa phương.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Tiếp theo đó, ngày 27/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, tạo lập hành lang pháp lý mới đồng bộ và đột phá cho phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Luật xác định rõ trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong việc xây dựng chiến lược, kế hoạch, bố trí ngân sách, ban hành chính sách đặc thù, đặt hàng nhiệm vụ gắn với nhu cầu phát triển của địa phương; khuyến khích phân bổ ngân sách theo đầu ra, tăng cường cơ chế hậu kiểm, huy động nguồn lực xã hội hóa và thúc đẩy hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại địa phương.

Trong bối cảnh đó, việc tích hợp và triển khai đồng bộ 3 trụ cột khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành yêu cầu mang tính chiến lược. Đây không chỉ là ba cấu phần riêng lẻ mà là một hệ sinh thái phát triển thống nhất và tương hỗ, tạo nền tảng tri thức, công cụ, giải pháp và môi trường thực thi để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương.

Cùng với đó, từ ngày 1/7/2025, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp trên toàn quốc đã mở ra không gian thể chế linh hoạt, trao quyền mạnh mẽ hơn cho địa phương trong hoạch định chính sách và tổ chức thực hiện.

Đây là thời điểm thuận lợi để các tỉnh, thành phố chủ động thể chế hóa các chủ trương lớn của Trung ương, khai thác hiệu quả nguồn lực nội sinh, thúc đẩy liên kết vùng và chuyển đổi tư duy phát triển, trong đó KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xác lập là trụ cột trung tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.

Để đảm bảo việc triển khai mang lại hiệu quả thực chất, Khung hướng dẫn đặt ra những mục tiêu rất cụ thể đến năm 2030, đóng vai trò là thước đo cho sự thành công.

Đó là: Tăng tỷ trọng đóng góp của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vào tăng trưởng kinh tế địa phương (GRDP), phấn đấu đạt 5-7%, trong đó: KH&CN khoảng 1- 1,5%, đổi mới sáng tạo khoảng 3-3,5%, chuyển đổi số đạt khoảng 1-2%.

Hằng năm, có tối thiểu 30 sản phẩm, dịch vụ, mô hình mới được hình thành hoặc cải tiến từ nhiệm vụ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Có tối thiểu 100 doanh nghiệp đổi mới công nghệ/năm, trong đó tối thiểu 5 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Đảm bảo 100% hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính công được trực tuyến toàn trình trên tổng số thủ tục hành chính có đủ điều kiện (phải đạt tỷ lệ tối thiểu 80% ngay từ năm 2025).

Mỗi địa phương có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo vận hành hiệu quả, với tổ chức trung gian, không gian sáng tạo, nền tảng số hoặc trung tâm điều hành thông minh.

Xây dựng và vận hành hệ thống chỉ số đo lường, đánh giá tác động của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số hiệu quả, tích hợp vào hệ thống thông tin quốc gia và cập nhật định kỳ, làm cơ sở cho điều hành, đánh giá đầu tư và hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Khung hướng dẫn không chỉ đưa ra mục tiêu mà còn vạch rõ các giải pháp mang tính đột phá để các địa phương triển khai như: Lấy doanh nghiệp làm trung tâm và hiệu quả kinh tế làm thước đo. Chuyển dịch mạnh mẽ từ hỗ trợ nghiên cứu sang hỗ trợ ứng dụng, thương mại hóa. Ưu tiên các nhiệm vụ do doanh nghiệp đặt hàng, có sản phẩm đầu ra rõ ràng và gắn liền với thị trường, không chỉ dừng ở hoàn thành quy trình hành chính.

Đổi mới cơ chế tài chính, coi ngân sách là vốn đầu tư phát triển, phân bổ theo đầu ra và hậu kiểm thay vì tiền kiểm. Khuyến khích mạnh mẽ hợp tác công-tư, huy động vốn xã hội hóa và hình thành các quỹ đầu tư mạo hiểm để hỗ trợ các sáng kiến tiềm năng.

Xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện, tích hợp các hoạt động khoa học công nghệ vào chiến lược, quy hoạch chung của địa phương. Phát triển các tổ chức trung gian (vườn ươm, trung tâm ứng dụng), nâng cấp hạ tầng chất lượng (đo lường, thử nghiệm) và tăng cường liên kết vùng để tạo hiệu ứng lan tỏa.

Quản lý dựa trên dữ liệu và nền tảng số. Số hóa toàn bộ quy trình quản lý nhiệm vụ. Xây dựng các cơ sở dữ liệu tích hợp, bản đồ số công nghệ và trung tâm điều hành thông minh để giám sát, đánh giá hiệu quả một cách minh bạch, theo thời gian thực.

Thúc đẩy các giải pháp đột phá và phát triển nhân lực. Chủ động thí điểm các cơ chế mới như sandbox để khuyến khích mô hình kinh doanh sáng tạo theo tinh thần "dám thử nghiệm, dám chấp nhận rủi ro"...