Bỏ của chạy lấy người

Dư luận tại TP. Đà Nẵng từng xôn xao về lô hàng các “siêu xe”, trị giá hàng chục tỷ đồng nhập về cảng Đà Nẵng nhưng... vô chủ. Theo đó, Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Đà Nẵng đã tạm giữ 16 xe ô tô các loại. Trong đó, có lô hàng gồm 5 chiếc Lexus của Công ty Phương Nam (TP. Hồ Chí Minh) nhập khẩu theo diện xe của Việt kiều hồi hương.

Một điều khó hiểu là 5 chiếc xe có giá trị lên đến hàng chục tỷ đồng nhưng DN này lại từ chối làm thủ tục nhận xe với lý do... gửi nhầm! Ngoài số hàng nói trên, có thời điểm tại cảng Đà Nẵng còn có nhiều “siêu xe” khác như, Mercedes Benz S600, BMW Series 5, Mercedes Ben GL 550... nhưng tất cả đều không có chủ nhân đến làm thủ tục thông quan…

Vấn nạn hàng vô chủ diễn ra khá phức tạp tại cảng Đà Nẵng

Gần đây nhất là vụ việc không ai chịu nhận chủ các lô hàng ngà voi, tê giác, vảy tê tê gần 8 tấn đang được tạm giữ tại cảng Đà Nẵng. Đại diện Cục Hải quan TP. Đà Nẵng cho biết, lô hàng 603kg ngà voi, 142kg sừng tê giác (giấu trong 2 container chở đá cẩm thạch, nhập từ Mozambique) và lô hàng 2,2 tấn ngà voi (bên ngoài được ngụy trang bằng các lớp gỗ, nhập từ Nigeria) đều có địa chỉ đơn vị nhận theo tờ khai hải quan là Công ty TNHH Vạn An, trụ sở tại quận Hải Châu (TP. Đà Nẵng).

Tương tự, vụ nhập lậu 4.002kg vảy tê tê và 1.023kg ngà voi từ Malaysia (dưới tờ khai nhập hạt đậu đỏ) đã bị phát hiện, đơn vị nhận là Công ty TNHH Hùng Huy Bảo, cũng có trụ sở tại Đà Nẵng. Theo đơn vận thì 2 DN ở trên sẽ tiếp nhận lô hàng. Thế nhưng, khi cơ quan chức năng phát hiện có ngà voi, tê giác, vảy tê tê… đại diện các DN từ chối tới làm việc, biến các lô hàng trên thành hàng vô chủ.

Ông Phạm Văn Thiềng, Đội phó phụ trách Đội kiểm soát chống buôn lậu khu vực miền Trung (Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan) cho biết, khi phát hiện có nghi vấn về các container, lực lượng chức năng đã yêu cầu chủ DN theo tờ khai hải quan đến trình giấy tờ thủ tục, nhưng họ đều từ chối hợp tác và không thừa nhận là chủ lô hàng.

Trong khi, trên thị trường “chợ đen”, ngà voi có giá khoảng 30 - 35 triệu đồng/kg, giá sừng tê giác là 30 - 40 triệu đồng/lạng. Vì vậy, trị giá của các lô hàng trên là rất lớn.

Ngoài những lô hàng trên, thực tế số container chứa hàng hóa giá trị hàng tỷ đồng chuyển về cảng Đà Nẵng mà các cá nhân, tập thể từ chối tiếp nhận rất nhiều. Hiện, tại cảng Đà Nẵng còn tồn đọng hàng chục container hàng hóa mà các chủ hàng không chịu tới nhận mặc dù cảng đã nhiều lần gửi công văn thúc ép.

Trong đó, nhiều nhất là 17 container lốp cao su cũ của một DN sản xuất kính ở Chu Lai (Quảng Nam), hoặc lô hàng 5 container chứa máy móc thiết bị của một công ty sản xuất giấy, có trụ sở ở tỉnh Quảng Ngãi...

Ngoài đường biển, trên bộ tình trạng vận chuyển hàng lậu, khi bị phát hiện các chủ hàng cũng chấp nhận “của đi thay người”, diễn ra cũng khá phổ biến. Đơn cử như trường hợp, khi kiểm tra xe tải mang BKS 29C-20037, lực lượng chức năng TP. Đà Nẵng phát hiện lô hàng 57 tủ lạnh, không có hóa đơn chứng từ hợp pháp.

Tài xế cho biết nhiệm vụ của mình chỉ là vận chuyển hàng tới địa điểm theo yêu cầu của khách không biết chủ hàng là ai cũng như các giấy tờ liên quan. Hay vụ việc, phát hiện 350 chai rượu ngoại tại tàu SE2 tại Ga Đà Nẵng. Do không có ai đứng ra nhận là chủ lô hàng, nên lực lượng quản lý thị trường TP. Đà Nẵng, chỉ tịch thu chứ không xử lý được đối tượng buôn lậu số hàng trên...

Có thể nói, hàng lậu vô chủ đã và đang khiến công tác chống buôn lậu thêm gian nan vì không xử lý được từ gốc... Thông thường, các đối tượng làm ăn phi pháp lợi dụng kẽ hở của pháp luật, trốn tránh trách nhiệm khi lô hàng buôn lậu bị phát hiện, bắt giữ. Đơn cử, như vụ việc liên quan đến các lô hàng ngà voi, tê giác, vảy tê tê lên đến gần 8 tấn đang được tạm giữ tại cảng Đà Nẵng.

Theo đó, hàng từ nước ngoài chuyển về cho một DN tại Việt Nam, trên hồ sơ ghi đá cẩm thạch chẳng hạn. Nhưng thực tế cơ quan chức năng phát hiện là ngà voi. Khi bị phát hiện, chủ lô hàng đã sẵn sàng “bỏ của chạy lấy người”.

Ông Nguyễn Nho Hậu, Phó chi cục trưởng Quản lý thị trường TP. Đà Nẵng cho rằng, vì là hàng lậu, không có chứng từ nên các chủ hàng không dám đến nhận. Bởi lẽ nếu nhận, hàng vẫn bị tịch thu mà còn bị truy thêm tội buôn lậu. Thế nên, khi bị bắt, họ xác định bỏ, đó cũng là lý do vấn nạn hàng vô chủ ngày càng trở nên nhức nhối như trong thời gian qua.

Theo quy định của pháp luật, trong các vụ việc hàng lậu vô chủ, số hàng hóa không hợp lệ đó sẽ được đem đấu giá sung công quỹ hoặc tiêu hủy. Song, điều này mới chỉ giải quyết được phần ngọn, còn để quy kết trách nhiệm, để xử lý với hành vi buôn lậu của một cá nhân cụ thể lại là điều rất khó khăn...