Các ngành hàng xuất khẩu chủ lực tiếp tục đà tăng trưởng

Kim ngạch xuất khẩu trong kỳ giảm ở một số nhóm mặt hàng máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng giảm 513 triệu USD; hàng dệt may giảm 401 triệu USD; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện giảm 394 triệu USD... Song nếu tính riêng tổng trị giá xuất khẩu của Việt Nam đạt 157,5 tỷ USD, tăng 13,3% tương ứng tăng 18,49 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2024.

Chuyên gia kinh tế Trần Du Lịch nhận định, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang đối mặt với nhiều khó khăn do chính sách thương mại của Mỹ thay đổi, cộng thêm những biến động địa chính trị, ngành xuất khẩu Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Việc nhận diện các mặt hàng xuất khẩu có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ là yếu tố then chốt giúp các công ty xuất nhập khẩu, chủ doanh nghiệp định hướng chiến lược kinh doanh hiệu quả. Những yếu tố này tạo tiền đề thúc đẩy đưa GDP sẽ tiếp tục tăng trưởng như kỳ vọng. Đồng thời, các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB) đều dự báo Việt Nam có mức tăng trưởng ổn định nhờ vào sự phát triển của ngành sản xuất, xuất khẩu và đầu tư công.

Tính đến thời điểm hiện tại, một số mặt hàng xuất khẩu đang có tiềm năng tăng trưởng mạnh. Trong đó phải kể đến nhóm hàng điện tử, máy tính và linh kiện đạt giá trị xuất khẩu 72,6 tỷ USD trong năm 2024, tăng 26,6% so với năm trước, chiếm 17,9% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Sự gia tăng này phản ánh xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu và nhu cầu tăng mạnh từ các thị trường phát triển. Bên cạnh đó, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng trong những tháng đầu năm 2025 đạt 14,48 tỷ USD, tăng 13,84% so với cùng kỳ. Đây là kết quả của việc đẩy mạnh sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao và hợp tác kỹ thuật trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ.

Ngoài ra, một số ngành hàng xuất khẩu chủ lực khác như nông sản chế biến và thủy sản, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ có mức tăng trưởng trên 20% trong năm 2024 và tiếp tục đà tăng trưởng từ đầu năm đến nay.

Đặc biệt, ngành dệt may đạt kim ngạch xuất khẩu 10 tỷ USD đến giữa tháng 4/2025, tăng 10,58% so với cùng kỳ năm trước. Sự phục hồi từ các thị trường Mỹ và EU, cùng với cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) như CPTPP và EVFTA, đã thúc đẩy tăng trưởng của ngành này. Ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) nhận định, gần đây, dệt may là một trong những ngành hàng đạt con số xuất khẩu tăng trưởng khá ấn tượng. Kết quả này cho thấy, các doanh nghiệp đã tận dụng hiệu quả các cơ hội để tăng tốc xuất khẩu sản phẩm hàng hóa nhằm sớm hoàn thành mục tiêu của năm.

Đáng chú ý, các thị trường xuất khẩu chủ lực vẫn duy trì được đà tăng trưởng tích cực. Chẳng hạn như EU, kim ngạch xuất khẩu sang khối này tăng gần 13% so với năm ngoái, lên mức cao nhất từ trước đến nay, đặc biệt nhờ các ưu đãi thuế quan từ EVFTA. Đồng thời, EU cũng áp chuẩn mực môi trường nghiêm ngặt hơn, buộc doanh nghiệp Việt phải đáp ứng các tiêu chuẩn xanh và minh bạch nguồn gốc.

Thị trường Trung Quốc dù tăng trưởng chững lại (thặng dư thương mại với Việt Nam tăng dưới 6%), vẫn giữ vai trò là đầu mối cung ứng nguyên liệu chính cho nhiều ngành sản xuất xuất khẩu của Việt Nam. Các chuyến thăm chính thức của lãnh đạo Trung Quốc và EU tới Hà Nội trong quý II/2025 không chỉ củng cố quan hệ chính trị, mà còn nhằm tháo gỡ các rào cản thương mại, tạo điều kiện thuận lợi cho luồng hàng hóa xuyên biên giới.

Ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương) cho rằng, việc áp chính sách thuế quan mới của Mỹ đã và đang tác động tiêu cực đến hoạt động thương mại toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Năm 2025, Bộ Công Thương đặt mục tiêu xuất khẩu tăng trưởng khoảng 12%, tương đương trên 450 tỷ USD. Đến nay, Việt Nam đã ký kết và triển khai 18 FTA song phương và đa phương, trong đó có 17 hiệp định đang có hiệu lực, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, đồng thời giảm mạnh rào cản thuế quan và phi thuế quan cho hàng xuất khẩu. Trong đó, Hiệp định EVFTA đã loại bỏ dần 99,2% dòng thuế, giúp giảm chi phí xuất khẩu vào EU và kích thích tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa chế biến, nông sản sang thị trường này.

Cùng với đó, “Hiệp định CPTPP đem lại mức thuế ưu đãi cho các mặt hàng chủ lực như dệt may, da giày, điện tử, giúp kim ngạch xuất khẩu sang các nước CPTPP tăng hàng chục tỷ USD mỗi năm. Đứng trước nguy cơ áp thuế bổ sung từ Hoa Kỳ, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương tích cực khai thác hết ưu đãi của các FTA, đồng thời xúc tiến đàm phán thêm các thỏa thuận mới với Ấn Độ, Brazil, Trung Đông để đa dạng hóa thị trường. Song điều quan trọng, các doanh nghiệp cần phải đầu tư mạnh vào công nghệ số, quản lý dư lượng hóa chất và hệ thống kiểm soát chất lượng theo chuỗi; đồng thời phát triển nhà máy xanh để duy trì khả năng cạnh tranh, nâng cao chất lượng và đa dạng hóa danh mục sản phẩm. Cùng với đó, tận dụng mô hình “China + 1” và tiếp cận các thị trường ngách”, ông Linh nhấn mạnh.