Công ty công nghệ tìm cách thích ứng chính sách thuế mới

Tổng thống Mỹ Donald Trump gây sốc cho chuỗi cung ứng công nghệ với chính sách thuế tương hỗ đối với các đối tác thương mại

Kể từ khi ông Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ vào tháng 11/2024, các thương hiệu điện tử hàng đầu thế giới đã yêu cầu các nhà cung cấp châu Á đẩy mạnh sản xuất và vận chuyển thêm điện thoại thông minh, máy tính xách tay cùng máy chủ đến Mỹ nhằm tránh thuế quan dự kiến khi ông nhậm chức.

Tình hình càng trở nên cấp bách và hỗn loạn hơn vào tuần trước, khi ông Donald Trump công bố mức thuế tương hỗ rất cao áp dụng cho tất cả đối tác thương mại. Với thời gian chuẩn bị chỉ vài ngày trước khi chính sách thuế có hiệu lực, các "ông lớn" như Apple, Dell, Microsoft và Lenovo đã thúc ép nhà cung cấp vận chuyển lượng lớn thiết bị cao cấp, đặc biệt là máy tính giá trên 3.000 USD tới Mỹ.

"Chúng tôi nhận được yêu cầu từ khách hàng sản xuất càng nhiều thiết bị điện tử tiêu dùng càng tốt và vận chuyển bằng đường hàng không", một giám đốc điều hành tại công ty sản xuất thiết bị cho Apple, Microsoft và Google chia sẻ. Tuy nhiên, ông thừa nhận thách thức lớn nhất là thiếu linh kiện và vật liệu tồn kho, khiến lượng hàng vận chuyển bị giới hạn trước thời điểm mức thuế mới áp dụng.

Asus, một trong những nhà sản xuất máy tính hàng đầu thế giới, chỉ là một trong số nhiều công ty bị ảnh hưởng bởi động thái áp thuế mới nhất của Mỹ

Một quản lý từ công ty vận chuyển hàng không quốc tế mô tả đây là "cuộc chạy đua với thời gian" khi mọi thủ tục thông quan phải hoàn tất trước nửa đêm ngày 8/4 theo giờ Mỹ, dẫn đến hàng loạt yêu cầu khẩn cấp tăng chuyến bay từ châu Á.

Sự bất ngờ khiến nhiều công ty lúng túng. HP ban đầu yêu cầu nhà cung cấp giữ nguyên kế hoạch vận chuyển, nhưng chưa đầy 24 giờ sau đã thay đổi quyết định, thúc giục vận chuyển tối đa thiết bị trong những ngày tới.

Dell thì nỗ lực đàm phán với chính phủ Mỹ. Trong khi đó, HP xem xét tăng năng lực sản xuất tại Mexico - nơi chịu thuế thấp hơn so với Thái Lan và Trung Quốc - và cân nhắc đưa một phần hoạt động về Mỹ. Một số công ty khác tìm kiếm thị trường trung gian ít bị ảnh hưởng bởi thuế quan.

Sự bất ổn do chính sách thuế quan đã khiến Nintendo phải tạm dừng đặt hàng trước máy chơi game Switch 2 tại Mỹ

Không phải doanh nghiệp nào cũng phản ứng nhanh. Samsung, nhà sản xuất điện thoại thông minh lớn nhất thế giới thông báo với nhà cung cấp rằng họ sẽ giảm đơn hàng linh kiện trong quý 2 và quý 3 năm 2025, điều chỉnh theo tình hình thị trường. Nintendo thì chọn cách "án binh bất động", hoãn đặt hàng trước máy chơi game Switch 2 tại Mỹ để đánh giá tác động của thuế quan. Lenovo, nhà sản xuất PC lớn nhất thế giới, chuyển hướng tập trung vào thị trường nội địa Trung Quốc và châu Âu nếu chính sách thuế quan Mỹ kéo dài. Acer ưu tiên thị trường mới nổi tại châu Á - Thái Bình Dương và châu Âu, còn Asus tạm dừng lô hàng đến Mỹ nhờ lượng hàng tồn kho đáng kể, đồng thời khẳng định đã dự trữ chiến lược "trong phạm vi hợp lý".

Dell cho biết đang đánh giá tác động của thuế quan, trong khi Acer cam kết hợp tác với chuỗi cung ứng để điều chỉnh theo nhu cầu thị trường. "Mọi thứ quá bất định, quyết định đưa ra có thể chỉ hiệu quả trong 24, 48 hoặc 72 giờ trước khi cần xem xét lại", một giám đốc tại nhà cung cấp cho Lenovo, HP, Dell và Asus nhận định và cho biết: "Nhiều khách hàng đã yêu cầu chúng tôi chuyển trọng tâm sang châu Á - Thái Bình Dương, Trung Đông và châu Âu trong năm nay".

Công ty công nghệ tìm cách thích ứng chính sách thuế mới

Khoảng 75-80% thị trường điện tử tiêu dùng nằm ngoài Mỹ và các công ty có thể tập trung vào những thị trường này, theo một giám đốc công ty chuyên sản xuất thiết bị cho Apple, Google và Microsoft. "Ngay cả đối với các công ty Mỹ như Apple, Mỹ cũng không phải là 100% thị trường của họ. Những nỗ lực xây dựng chuỗi cung ứng công nghệ ở Ấn Độ, Đông Nam Á và Mexico trong nhiều năm qua sẽ không vô ích. Những mạng lưới đó vẫn sẽ hữu ích cho phần còn lại của thế giới", ông nhấn mạnh.

Jack Zhang, phó giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Kansas, nhận định dù cuộc chiến thương mại toàn cầu diễn ra, các chuỗi cung ứng công nghệ ở Đông Nam Á và Ấn Độ không dễ rơi vào trạng thái "đóng băng". "Những dự án đầu tư lớn cần rất nhiều thời gian để triển khai. Chúng có thể tăng hoặc giảm tốc độ ở một mức độ nào đó, nhưng không thể đảo ngược chỉ sau một đêm", ông nói.

Tuy nhiên, sự bất ổn từ mức thuế mới và nguy cơ chiến tranh thương mại leo thang đang gây áp lực lớn lên ngành công nghiệp điện tử. John Mitchell, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành Hiệp hội Công nghiệp điện tử toàn cầu IPC, cho biết các công ty cần thời gian đánh giá tác động thuế quan và tiềm năng của các thỏa thuận song phương để giảm thuế tại một số quốc gia.

"Chúng ta sẽ chứng kiến các công ty trì hoãn đầu tư và tuyển dụng mới ở Đông Nam Á, thậm chí ở nhiều khu vực khác trên thế giới", Mitchell nhận định, nhấn mạnh ngành công nghiệp điện tử vốn không ưa sự bất định, đặc biệt là khi kết hợp với khả năng suy thoái kinh tế ngày càng tăng.

Tác động lớn nhất trong ngắn hạn có thể nằm ở sức cầu, ảnh hưởng đến hầu hết các bên. Các nhà sản xuất Mỹ như Dell, HP và Apple, vốn phụ thuộc nhiều vào thị trường nội địa sẽ đối mặt nguy cơ chịu thiệt hại nặng nề. Các nhà phân tích lo ngại thuế quan sẽ đẩy giá bán lẻ thiết bị điện tử tiêu dùng lên cao, làm tổn hại triển vọng thị trường. Chẳng hạn, Apple kiếm được khoảng 40% doanh thu từ Bắc Mỹ, theo Bernstein Research, nhưng hơn 80% iPhone cao cấp được sản xuất tại Trung Quốc. Dù việc chuyển dây chuyền sản xuất sang Ấn Độ đang được tiến hành, năng lực hiện vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu.

Mức độ phụ thuộc thị trường của các nhà sản xuất điện thoại thông minh và máy tính chủ chốt đối với thị trường Mỹ. (Tính theo tỷ lệ phần trăm doanh thu năm 2024)

Chuyên gia Alex Wong từ Bernstein Research cảnh báo: "Chính sách thuế quan thương hỗ sẽ tác động mạnh đến mọi trung tâm sản xuất phần cứng công nghệ lớn".

Ivan Lam, nhà phân tích tại Counterpoint Research, khẳng định giá tăng là неизбежно: "Các nhà nhập khẩu và cung cấp phải điều chỉnh đơn hàng, khiến giá bán lẻ điện thoại thông minh và máy tính tăng để bù đắp thuế quan".

"Các cuộc đàm phán giữa các quốc gia và khu vực sẽ tiếp tục, nhưng các nhà nhập khẩu và nhà cung cấp sẽ phải đối mặt với việc điều chỉnh đơn hàng", Ivan Lam, nhà phân tích tại Counterpoint Research cho biết và nhận định: "Các thiết bị điện tử tiêu dùng, bao gồm điện thoại thông minh và máy tính sẽ phải tăng giá bán lẻ để bù đắp cho mức thuế quan tăng".

Kieren Jessop, chuyên gia của Canalys, cho biết mặc dù các công ty lớn hơn sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi thuế quan xét về mặt khối lượng, nhưng họ không thể từ bỏ thị trường Mỹ.

"Các thương hiệu không có trụ sở tại Mỹ nên tập trung vào các thị trường ngoài Mỹ", chuyên gia này nói và cho biết: "Các thương hiệu lớn của Mỹ như Dell, HP và Apple đang cố gắng làm việc với chính quyền để cố gắng đạt được một số nhượng bộ, điều mà các thương hiệu nhỏ hơn khó đạt được". "Sẽ mất thời gian để quá trình chuyển đổi sản xuất hàng loạt diễn ra", Jessop cho biết. "Xét về góc độ phân bổ thị trường và nguồn lực, trọng tâm của một số công ty trong năm nay sẽ là châu Âu và thị trường APAC".