COVID-19 đe dọa mục tiêu xuất khẩu 12,5 tỷ USD của ngành gỗ

Xuất khẩu đạt kim ngạch tỷ đô với tốc độ tăng trưởng hàng năm lên đến 2 con số, được đánh giá là sẽ hưởng lợi khi EVFTA bắt đầu có hiệu lực và thương chiến Mỹ - Trung hạ nhiệt, tuy nhiên mục tiêu đạt kim ngạch xuất khẩu 12,5 tỷ USD của ngành gỗ Việt đang đứng trước thánh thức khi dịch COVID-19 bùng phát và lan rộng.

Những tác động từ dịch COVID-19 đang thúc đẩy doanh nghiệp gỗ phải nội địa hóa nguồn cung

Năm 2019 kim ngạch xuất khẩu gỗ đã đạt 2 con số (10,3 tỷ USD) tăng 22% so với năm 2018. Tuy nhiên bước sang năm nay, COVID-19 đã làm cho luồng cung cho ngành gỗ hiện đang bị dừng lại.

Theo thông tin của các doanh nghiệp và các hiệp hội như: Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP. Hồ Chí Minh, Hiệp hội Chế biến gỗ tỉnh Bình Dương, Hiệp hội Gỗ và lâm sản Bình Định, Hội Gỗ - Thủ công mỹ nghệ Đồng Nai: Các doanh nghiệp chỉ còn đủ gỗ nguyên liệu dự trữ cho sản xuất 1-2 tháng nữa.

Nguồn cung gỗ có một phần quan trọng đến từ Trung Quốc, quốc gia khởi đầu của dịch COVID-19 - nguyên nhân làm đứt nguồn cung của nhiều nguyên liệu, linh kiện cho nhiều ngành sản xuất trên thế giới. Vì vậy, giờ đây chuỗi cung ứng ngành gỗ cũng theo đó bị ảnh hưởng.

Nhưng, ngay cả với doanh nghiệp không bị phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu gỗ Trung Quốc, sản xuất cũng đình trệ vì nguồn cung phụ kiện, vật liệu hoàn thiện bị ngắt đoạn vì Trung Quốc là nguồn cung cấp phụ kiện quan trọng cho ngành gỗ.

“Trong sản xuất chế biến gỗ, nguyên liệu gỗ chiếm khoảng 35% giá trị, còn lại là các nguyên phụ kiện khác như dây đai, thanh trượt, bản lề, sơn, hóa chất và một số mặt hàng kim loại. Trung Quốc là nguồn cung chính”, ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết.

Ông Vũ Hải Bằng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Woodsland, chia sẻ thêm: “Sơn chỉ chiếm 7% trong sản phẩm nhưng chỉ vì nguồn sơn từ Trung Quốc bị đứt là toàn bộ sản phẩm đắp chiếu”.

Chuỗi cung đứt đoạn, sản xuất nguy cơ đình trệ, không ít doanh nghiệp “đứng ngồi không yên”, lo không kịp hoàn thành đơn hàng xuất khẩu đúng hạn.

Tình trạng dịch bệnh của Trung Quốc cũng đang khiến việc xuất khẩu dăm của Việt Nam sang Trung Quốc chững lại vì các công ty sản xuất giấy, bột giấy tại Trung Quốc phải ngừng hoạt động, hoặc hoạt động cầm chừng, TS. Tô Xuân Phúc, chuyên gia của Tổ chức Forest Trends, cho biết.

Chính phủ Trung Quốc cũng đã quyết định dừng dỡ hàng ở một số cảng và tăng cường biện pháp kiểm tra nghiêm ngặt đối với các phương tiện vận chuyển, bốc dỡ hàng, bao gồm hàng vận chuyển bằng tàu biển, và điều này cũng gây ra khó khăn trong xuất khẩu dăm gỗ từ Việt Nam.

“Dịch COVID-19 mà kéo thêm 1-2 tháng nữa thì nhà hàng, khách sạn, bãi biển, quán cà phê… ngừng mua hàng outdoor, sẽ là tai họa cho những doanh nghiệp sản xuất mặt hàng này”, ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, nêu thêm lo lắng.

Ở khía cạnh lao động, trong 184 doanh nghiệp Trung Quốc hoạt động trong ngành gỗ tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp chưa được phép quay lại hoạt động, hoặc hoạt động cầm chừng do chính sách phong tỏa dịch tại cả 2 quốc gia, do vậy chuyên gia và công nhân Trung Quốc chưa được trở lại Việt Nam. Trong đó, có 93 doanh nghiệp của Trung Quốc tham gia xuất khẩu các mặt hàng gỗ từ Việt Nam.

“COVID-19 đang đe dọa mục tiêu 12,5 tỷ USD xuất khẩu gỗ năm 2020. Nhưng dịch bệnh lần này là sức ép để doanh nghiệp chú trọng hơn đến thị trường nội địa, sử dụng nguồn cung nội địa”, ông Phúc chia sẻ một góc nhìn tích cực.

Ông cũng kỳ vọng ngành gỗ sẽ sớm vượt qua khó khăn lấy lại phong độ vì các cơ quan quản lý và các doanh nghiệp trong ngành đã và đang đưa ra nhiều cơ chế chính sách và giải pháp giảm thiểu tác động mà dịch bệnh gây ra. “Không thể vì dịch bệnh mà đình trệ hết", ông nói. "Các doanh nghiệp đã và đang chủ động xoay trở. Cách này không được thì tìm cách khác”.

Còn ông Bằng thì khuyến nghị: “Đây cũng là lúc quay lại tìm nguồn hàng khác để tránh phụ thuộc vào một thị trường, trước hết là nên hướng tới thị trường nguyên liệu, phụ kiện nội địa...”.