Đã đến lúc mở lại đường bay quốc tế?

“Thiên thời, địa lợi, nhân hòa”

Trao đổi tại Tọa đàm, ông Võ Huy Cường, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam, cho rằng đã đến lúc phải xem xét mở lại các chuyến bay thường lệ quốc tế. Bởi nhìn ra các nước, Úc đã quyết định mở cửa biên giới, qua đó công dân có điều kiện trở về thăm quê hương, gia đình. Hay Thái Lan vào ngày 1/1 có quyết định bổ sung cho công dân 17 quốc gia đến không phải cách ly, trong đó có công dân Việt Nam. Singapore cũng bổ sung 4 quốc gia Đông Nam Á đến không phải cách ly.

Tại nước ta, hiện cũng đã chuyển từ trạng thái “Zero COVID” sang “sống chung an toàn với COVID”, với sự linh hoạt, thích ứng để phát triển kinh tế.

Ảnh minh họa

Mới đây, ngày 8/11, Bộ Giao thông vận tải cũng đã có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ đề xuất mở lại bay quốc tế thường lệ chở khách vào Việt Nam theo 3 giai đoạn cụ thể. Ngay trong tháng 11 này, có thể có những chuyến bay đầu tiên đưa khách du lịch đến Việt Nam. Khách du lịch đến theo đề án thí điểm du lịch của 5 địa phương gồm: Khánh Hòa, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Quảng Nam, Kiên Giang.

Sau đó, giai đoạn tiếp theo là mở cửa từng bước, trong đó có những thị trường trọng điểm mà Việt Nam quan tâm bởi năng lực chống dịch tương đồng như: Trung Quốc, Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Nga... với những quy định cụ thể phòng chống dịch theo đúng quy định và hướng dẫn của Bộ Y tế, Ban chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch.

Giai đoạn 3 sẽ là giai đoạn trở lại bình thường như trước dịch.

Trong đó, theo ông Cường, giai đoạn 1 là cực kỳ quan trọng, cần có thỏa thuận song phương với các nước dự kiến mở đường bay, thống nhất về tần suất, số hãng tham gia khai thác, cách khai thác, thống nhất quy trình cách ly sau nhập cảnh…

“Chúng ta đã có rất nhiều lần định mở lại, và chắc chắn sẽ mở lại trong thời gian tới. Điều đó rất quan trọng, để tạo niềm tin cho cộng đồng thế giới rằng Việt Nam đã từng bước kiểm soát tốt dịch bệnh và công dân có điều kiện rất quan trọng để về nước thuận lợi hơn”, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam nhấn mạnh.

GS.TS. Trần Thọ Đạt, Chủ tịch Hội đồng khoa học và đào tạo, Đại học Kinh tế Quốc dân, Thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng cũng cho rằng, hiện đã là “thiên thời địa lợi”, thời điểm phù hợp mở lại đường bay quốc tế.

Minh chứng là nền tảng chống dịch của thế giới cũng như Việt Nam đang được củng cố. Đợt dịch lần thứ tư có tác động rất lớn về y tế và kinh tế, tuy nhiên cũng giúp Việt Nam tích lũy nhiều kinh nghiệm. Tỷ lệ tiêm vaccine COVID-19 ở nước ta hiện đã đạt hơn 80% tiêm mũi 1, hơn 40% tiêm mũi 2.

Như vậy, về nền tảng y tế phòng và chống dịch đã đạt được mức độ tiêm chủng tương đương với các nền kinh tế phát triển. Nếu chúng ta chần chừ sẽ chậm chân, lỡ nhịp khi thị trường hàng không quốc tế đã hồi phục.

Về kinh tế, nền kinh tế đã chịu cú sốc giảm lớn nhất từ trước đến nay vào quý III với sụt giảm âm 6,17% và thực sự đã tạo đáy, đang trong quá trình thoát đáy đi lên. Vì vậy, với phương châm không thể phong toả mãi, cần chung sống chủ động, an toàn, hiệu quả với dịch bệnh, nền kinh tế chắc chắn sẽ phục hồi từng bước. Trong đó, ngành bị tác động mạnh nhất do dịch bệnh sẽ có sức bật mạnh nhất và nhanh nhất, đơn cử là hàng không và du lịch.

Ngoài ra, đại dịch đã bào mòn hoạt động của các hãng hàng không. Nếu không có thêm dòng tiền thì sức chịu đựng của các hãng hàng không cũng chỉ có giới hạn. Điều này cho thấy cần sớm lập lại đường bay quốc tế để duy trì lợi thế cạnh tranh.

Về phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Quang Trung, Trưởng ban Kế hoạch và Phát triển - Hãng hàng không Quốc gia (Vietnam Airlines), cho biết các hãng hàng không và các công ty lữ hành, du lịch trong nước đang vô cùng sốt ruột.

Thứ nhất, gần như tất cả các hãng đang trong giai đoạn vô cùng khó khăn, nếu tiếp tục đóng cửa thị trường sẽ không có. Tình trạng này tiếp tục duy trì trong thời gian dài nữa thì nhiều doanh nghiệp sẽ bị biến mất trên thị trường. Khi chúng ta mở cửa trở lại, năng lực cạnh tranh sẽ rất yếu so với các doanh nghiệp nước ngoài và khả năng phục hồi lại của thị trường cũng sẽ chậm hơn so với các doanh nghiệp lớn, lâu năm.

Thứ hai, xét về cạnh tranh của quốc gia, cạnh tranh điểm đến so với các nước trong khu vực cũng sẽ bị ảnh hưởng. Trong khi Singapore, Thái Lan đã mở cửa khai thác thường lệ và đặc biệt là phục vụ cho khách đi, đến.

Tránh tối đa tình trạng mở rồi lại đóng

Tuy nhu cầu mở cửa đường bay quốc tế trong thời gian tới là rất cao, nhưng các chuyên gia cũng khẳng định cần có lộ trình cụ thể, an toàn và cẩn trọng, tránh tình trạng mở rồi lại đóng.

Theo PGS.TS. Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, mở cửa hàng không quốc tế là cần thiết, nhưng quan trọng là ngành y tế phải có sự chuẩn bị. Đồng thời, cần có sự thống nhất giữa Bộ Giao thông vận tải, Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch và Bộ Y tế… để có có quy định cụ thể hơn đối với khách nhập cảnh.

Còn theo GS.TS. Trần Thọ Đạt, cần có sự thống nhất với các địa phương. Đối với các địa phương có tỷ lệ tiêm chủng đang thấp mà có các địa điểm du lịch thì Chính phủ phải hỗ trợ đẩy mạnh tỷ lệ tiêm chủng để địa phương an tâm hơn.

Một trong những điều được quan tâm nhất khi mở lại các chuyến bay quốc tế để phục vụ khách đến đầu tư, giao thương, du lịch… là chính sách nhập cảnh, cách ly.

Các chuyên gia cho rằng nếu muốn thu hút khách du lịch thì phải thay đổi chính sách cách ly. Đại diện Vietnam Airlines đề xuất cần bỏ quy định cách ly 7 ngày đối với những thị trường được đánh giá kiểm soát tốt, tỷ lệ dân cư đã tiêm vaccine cao, khách đã tiêm đủ 2 mũi, có xét nghiệm COVID-19 âm tính trước và sau chuyến bay, thì có thể cách ly 1 ngày.

Ngoài ra, nên mở rộng cho tất cả đối tượng khách có visa, hộ chiếu đầy đủ theo quy định, tức là không hạn chế đối tượng khách, từ khách hồi hương, khách chuyên gia, khách doanh nhân, khách đến Việt Nam du lịch…

Các hãng hàng không, các doanh nghiệp lữ hành, các đơn vị phục vụ hành khách cần có giải pháp đảm bảo an toàn cho hành khách và có sự truyền thông phù hợp để khách nắm bắt được.

Thực tế cho thấy, các nước trong giai đoạn vừa rồi như Mỹ, châu Âu, lượng khách phục hồi rất nhanh. Như châu Âu đến tháng 10 vừa qua, lượng khách đã về cơ bản như trước, thậm chí còn tăng 5% so với cùng kỳ năm 2019, không chỉ phục hồi còn có sự tăng trưởng. Hay như thị trường Mỹ cũng tăng trưởng trên 7%. Với Singapore, khi nới lỏng các hạn chế liên quan và chính sách cách ly cho khách từ châu Âu về, thì lượng khách tăng vô cùng lớn, có lúc lượng khách tăng gấp 5 lần.

Có thể thấy, nhu cầu thị trường rất lớn, điều quan trọng là kiểm soát dịch bệnh thế nào và có chính sách cách ly ra sao để vừa đảm bảo an toàn, vừa thu hút khách quốc tế.

(Thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/05/2020 của Chính phủ)