Đắk Lắk khó khăn trong hỗ trợ đất ở, đất sản xuất đối với đồng bào DTTS

Đơn cử tại thị xã Buồn Hồ (Đắk Lắk) có 8 đơn vị xã, phường, với 44 thôn, buôn đồng bào DTTS. Trong đó, có 28 buôn đồng bào DTTS tại chỗ. Toàn thị xã có 25 dân tộc cùng chung sống, trong đó có 31.459 người DTTS, chiếm 31,04% dân số. Tổng số hộ nghèo trên địa bàn thị xã đến cuối năm 2023 khoảng 662 hộ, chiếm 2,49% tổng số hộ, trong đó hộ nghèo đồng bào DTTS là 362 hộ, 54,7% tổng số hộ nghèo.

Dự kiến đề xuất 6.548,8ha để xem xét, bố trí quỹ đất giải quyết đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS theo quy định

Từ năm 2002 – 2020, thị xã Buôn Hồ đã thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất theo chính sách của Chính phủ tại Quyết định số 134/2004/QĐ-TTg về một số chính sách hỗ trợ đất sản xuất, đất ở, nhà ở và nước sinh hoạt cho hộ đồng bào DTTS nghèo, đời sống khó khăn; Quyết định số 755/QĐ-TTg về chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho hộ đồng bào DTTS nghèo và hộ nghèo ở xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn; Quyết định số 2085/QĐ-TTg về chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2017 – 2020. Cụ thể, thị xã đã thực hiện hỗ trợ về đất ở cho 61 hộ, với diện tích gần 1,8ha; đất sản xuất cho 164 hộ, với diện tích gần 48,5ha.

Việc thực hiện hỗ trợ đất ở, nhà ở, đất sản xuất cho hộ đồng bào DTTS và các hộ nghèo Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025), đã có 28 hộ đăng ký hỗ trợ nhà ở và đất ở, đã giải ngân được hơn 1,2 tỷ đồng (bằng 42% kế hoạch).

Tuy nhiên, theo UBND thị xã Buồn Hồ, trong quá trình triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất còn gặp nhiều khó khăn, vướn mắc như thiểu quỹ đất để hỗ trợ cho các hộ dân, một số hộ dân khi nhận giao đất sử dụng không đúng mục đích…

Để giám sát việc thực hiện các chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất đối với hộ đồng bào DTTS, ngày 17/10/2024, Ban Dân tộc HĐND tỉnh Đắk Lắk đã tiến hành giám sát tại Sở Tài nguyên và Môi trường về “Tình hình quản lý, sử dụng đất ở, đất sản xuất do Nhà nước giao cho hộ đồng bào DTTS; thực hiện quy hoạch để hỗ trợ đất ở, nhà ở, đất sản xuất cho hộ đồng bào DTTS, hộ nghèo và thực hiện các chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đối với diện tích đất Nhà nước giao cho hộ đồng bào DTTS", từ năm 2002 đến tháng 6/2024.

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, đơn vị đã phối hợp chặt chẽ với các ngành, địa phương trong việc rà soát, ưu tiên bố trí quỹ đất giải quyết cho các hộ đồng bào DTTS, người dân không có đất, thiếu đất tại địa phương theo những chính sách, chương trình của Chính phủ để tổng hợp, xác định vào quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện, trình UBND tỉnh Đắk Lắk phê duyệt, làm căn cứ thực hiện.

Đến nay, UBND tỉnh Đắk Lắk đã phê duyệt Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030 của 15/15 đơn vị hành chính cấp huyện. Trong quá trình thẩm định quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 cấp huyện, Hội đồng thẩm định của tỉnh Đắk Lắk đã đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố rà soát, bố trí đủ quỹ đất để thực hiện các dự án bố trí, sắp xếp ổn định dân di cư tự do.

Đắk Lắk đang tập trung giải quyết đất ở, đất sản xuất cho hộ đồng bào DTTS không có đất theo Quyết định 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030

Cùng với đó, giải quyết đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS không có đất theo Quyết định 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025.

Cơ quan chức năng đã xây dựng phương án tổng thể trên địa bàn, với diện tích 264.063ha đất có nguồn gốc thu hồi từ các các lâm trường, công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng, khu bảo tồn, vườn quốc gia giao địa phương quản lý trên địa bàn.

Trong phương án chi tiết, các huyện rà soát, dự kiến đề xuất 6.548,8ha để xem xét, bố trí quỹ đất giải quyết đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS theo quy định. Hiện UBND cấp huyện đang rà soát, xây dựng phương án sử dụng đất chi tiết trình thẩm định, phê duyệt theo quy định.

Tuy nhiên, công tác bố trí đất thực hiện chính sách đất đai đối với đồng bào DTTS trên địa bàn còn có một số khó khăn. Đơn cử như: qua rà soát, đa số diện tích đất hiện do địa phương quản lý thực tế đã có người sử dụng qua nhiều năm. Vậy nên, nếu bố trí quỹ đất này cho các hộ đồng bào DTTS thì mất nhiều thời gian và phải có kinh phí để thực hiện bồi thường, hỗ trợ về tài sản, vật kiến trúc.

Đối với quỹ đất còn lại chủ yếu là đất rừng nghèo kiệt, sỏi đá, cấp cho người dân thì hiệu quả canh tác không cao và phải thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng.

Theo đánh giá của đoàn giám sát, chính sách về đất đai thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với đồng bào DTTS. Song quá trình thực hiện gặp nhiều vướng mắc do nhiều quy định liên quan, cũng như tình hình thực tế về đất đai của tỉnh Đắk Lắk. Do đó, Sở Tài Nguyên và Môi trường cần làm việc với các địa phương để nắm bắt, tháo gỡ, giải quyết những khó khăn, bất cập trong lĩnh vực này.