Đề xuất giữ nguyên thời gian kê khai bổ sung hồ sơ thuế

Điều 12 Dự thảo Luật Quản lý thuế quy định “Người nộp thuế phát hiện hồ sơ khai thuế đã nộp cho cơ quan thuế có sai sót thì được khai bổ sung hồ sơ khai thuế trong thời hạn 5 năm kể từ ngày hết thời hạn nộp hồ sơ khai thuế của kỳ tính thuế có sai sót nhưng trước khi cơ quan thuế, cơ quan có thẩm quyền công bố quyết định thanh tra, kiểm tra hoặc không trong thời gian theo văn bản đề nghị của cơ quan điều tra yêu cầu người nộp thuế không được khai bổ sung hồ sơ khai thuế theo quy định của Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự. Chính phủ quy định các trường hợp được khai bổ sung sau khi cơ quan thuế, cơ quan có thẩm quyền đã công bố quyết định thanh tra, kiểm tra và trách nhiệm thông báo của cơ quan điều tra cho cơ quan thuế khi kết thúc yêu cầu liên quan đến vụ án”.

Theo thuyết minh của Ban soạn thảo, việc sửa đổi quy định về kê khai bổ sung hồ sơ khai thuế theo hướng giảm thời gian kê khai bổ sung từ 10 năm xuống 5 năm để thống nhất với thời hiệu xử lý vi phạm hành chính về thuế (5 năm kể từ ngày xảy ra hành vi vi phạm); phù hợp với thông lệ quốc tế; nâng cao trách nhiệm kê khai trung thực, đầy đủ, chính xác của người nộp thuế; giảm tải số lượng hồ sơ khai thuế cơ quan thuế phải lưu trữ, tạo điều kiện cho chuyển đổi số và xử lý hồ sơ thuế điện tử một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Tuy nhiên, Giám đốc Công ty TNHH tư vấn thuế Hà Nội Lê Thị Yến chỉ ra, với bối cảnh Việt Nam, đặc biệt với các dự án FDI dài hạn và sự thay đổi chính sách thuế phức tạp, cần có cơ chế linh hoạt hoặc ngoại lệ 10 năm cho các trường hợp đặc thù. Bởi tại Việt Nam nhiều dự án đầu tư, nhất là FDI có chu kỳ dài 7 - 10 năm như dự án bất động sản, xây dựng hạ tầng, năng lượng tái tạo thường kéo dài nhiều năm mới hoàn thành và quyết toán. Một số chính sách ưu đãi thuế, khấu trừ chi phí liên quan đến giai đoạn chuẩn bị đầu tư, giai đoạn chạy thử, nếu chỉ cho khai bổ sung 5 năm sẽ hạn chế quyền điều chỉnh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, hồ sơ chứng từ phức tạp, nhiều thay đổi chính sách, các sai sót thường chỉ được phát hiện sau nhiều năm, đặc biệt qua kiểm toán độc lập hoặc quyết toán dự án.

Bà Yến cũng chỉ ra, quy định này gây rủi ro đối với người nộp thuế khi họ mất quyền tự sửa sai. Cụ thể nếu phát hiện sai sót sau 5 năm, doanh nghiệp không thể tự khai bổ sung, mà phải chờ cơ quan thuế thanh tra, kiểm tra và bị xử phạt nặng hơn. Trong khi đó thời hạn truy thu tiền thuế là 10 năm theo Khoản 8 Điều 44 Dự thảo Luật Quản lý thuế.

Quy định này cũng sẽ tạo ra sự không công bằng trong một số trường hợp. Ví dụ, doanh nghiệp kê khai thiếu thuế giá trị gia tăng đầu vào hoặc chi phí hợp lệ, nếu bị giới hạn 5 năm thì sẽ mất quyền khấu trừ hoặc ghi nhận chi phí, gây thiệt hại tài chính lớn.

Cùng quan điểm này, Tập đoàn Viettel chỉ ra thực tế trường hợp đã có kết luận của cơ quan có thẩm quyền, nhưng cơ quan thanh kiểm tra khác khi kiểm tra ở kỳ khác lại có kết luận dẫn tới ảnh hưởng tới số liệu xác định nghĩa vụ thuế tại kỳ đã có kết luận. Hoặc có trường hợp cơ quan kiểm tra chuyên ngành với nội dung kiểm tra là chuyên ngành khác nhưng có tác động làm ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế của kỳ đã kiểm tra. Từ đó người nộp thuế cần được quyền khai bổ sung cho các kỳ này.

Từ những phân tích này, bà Yến đề nghị giữ thời gian được khai bổ sung hồ sơ khai thuế trong 10 năm hoặc chọn phương án linh hoạt: 5 năm cho các hoạt động thông thường; 10 năm đối với dự án đầu tư dài hạn (bất động sản, năng lượng, hạ tầng). Chính sách ưu đãi thuế cần theo dõi lâu dài. Điều này vừa đảm bảo thông lệ quốc tế, vừa bảo vệ các ngành đặc thù.

Đồng thời, cần có quy định cơ chế ngoại lệ trong trường hợp thay đổi chính sách pháp luật, cơ quan thuế cần cho phép doanh nghiệp khai bổ sung vượt quá 5 năm, nếu sai sót xuất phát từ việc thay đổi chính sách hoặc hướng dẫn chưa rõ ràng. Nếu áp dụng cứng nhắc 5 năm, nhiều doanh nghiệp sẽ mất quyền tự khai bổ sung, gia tăng khiếu nại, tranh chấp và rủi ro pháp lý.

Tập đoàn Viettel cũng đề xuất sửa mức thời gian được khai bổ sung hồ sơ khai thuế tại dự thảo là 10 năm (thay vì giảm xuống 5 năm như dự thảo) hoặc có nội dung bổ sung cho lộ trình áp dụng việc giảm về mức 5 năm để người nộp thuế có thể có thời gian rà soát lại các kỳ thuế ảnh hưởng do sự thay đổi của chính sách này, đồng thời bổ sung thêm nội dung với các trường hợp được khai bổ sung sau thanh kiểm tra.

Điều này phù hợp với Luật 38/201/QH14 hiện hành quy định thời gian được khai bổ sung hồ sơ khai thuế là 10 năm. Hơn thế, thực tế hiện tại của Việt Nam cho thấy trong khi công tác thanh kiểm tra của cơ quan thuế, cơ quan thanh kiểm tra khác theo chức năng chưa được kịp thời (nhân sự mỏng, chưa đảm bảo có thể hoàn thành quyết toán thuế, thanh tra chuyên ngành định kỳ 5 năm cho doanh nghiệp), sẽ gây vướng mắc trong thực tế triển khai. Ngoài ra, với các đơn vị sản xuất sản phẩm để phục vụ mục đích quốc phòng an ninh sẽ gặp vướng mắc trong việc kê khai, điều chỉnh nghĩa vụ thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp khi thay đổi tính chất sản phẩm trong trường hợp đó là sản phẩm chịu thuế thành sản phẩm không chịu thuế và ngược lại (quá thời hạn 5 năm kể từ ngày hết hạn nộp hồ sơ khai thuế).