Đề xuất mới về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện

Bộ Tài chính đề xuất quy định mới về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, điều kiện đầu tư kinh doanh

Bộ Tài chính cho biết, Danh mục ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện được quy định tại Phụ lục 4 của Luật Đầu tư năm 2014 gồm 267 ngành nghề. Hiện nay, theo quy định tại Luật Đầu tư 2020 (được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 90/2025/QH15), số lượng ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện giảm còn 237 ngành, nghề, trong đó, các yêu cầu điều kiện về phù hợp với quy hoạch hoặc có phương án, kế hoạch kinh doanh cũng được cắt giảm đáng kể; các yêu cầu về vốn được bãi bỏ ở hầu hết các lĩnh vực... Nhờ đó, môi trường kinh doanh đã thuận lợi hơn, tạo điều kiện hơn cho doanh nghiệp tham gia thị trường cũng như đầu tư, sản xuất và kinh doanh trong nhiều lĩnh vực.

Tuy nhiên, việc "cắt giảm Danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện" không thực chất; chủ yếu dưới hình thức gộp tên ngành nghề hoặc sử dụng tên ngành nghề có phạm vi điều chỉnh rộng để rút gọn về hình thức số lượng ngành nghề. Hiện nay, ngành nghề kinh doanh có điều kiện ban hành kèm theo Phụ lục IV Luật Đầu tư phần lớn áp dụng cơ chế tiền kiểm (phải xin cấp giấy phép mới được kinh doanh). Trên thực tế, có những ngành nghề có thể không cần thiết phải kiểm soát theo cơ chế tiền kiểm như ngành nghề: Kinh doanh dịch vụ đóng mới, hoán cải, sửa chữa, phục hồi phương tiện thủy nội địa, sản xuất mũ bảo hiểm do tiêu chuẩn chất lượng đã được quản lý bởi quy chuẩn kỹ thuật, không cần điều kiện đầu tư... Điều này sẽ hạn chế thúc đẩy tự do kinh doanh, tạo rào cản gia nhập thị trường của doanh nghiệp.

Một số ngành nghề mới, tiềm ẩn rủi ro phức tạp về an ninh, trật tự, sức khoẻ cộng đồng lại không được quy định là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện khiến hoạt động quản lý của cơ quan nhà nước gặp khó khăn, chủ cơ sở kinh doanh dễ lợi dụng kẽ hở để vi phạm pháp luật (như: Kinh doanh nền tảng chia sẻ dữ liệu cá nhân (Lý do: Đảm bảo an toàn thông tin, quyền riêng tư cá nhân); Kinh doanh công nghệ deepfake (Lý do: Ngăn chặn lạm dụng công nghệ gây rối loạn thông tin, lừa đảo)...

Việc quy định Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện tại Luật chưa đáp ứng được yêu cầu cần sửa đổi, bổ sung kịp thời trong một số trường hợp cấp bách, chưa tạo được quyền chủ động của Chính phủ trong việc kiểm soát các ngành, nghề này.

Do vậy, để cải thiện hiệu quả môi trường đầu tư kinh doanh, bảo đảm quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp, cần tiếp tục sửa đổi, hoàn thiện quy định về ngành, nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện đầu tư kinh doanh để khắc phục những vấn đề nêu trên.

Chính phủ quy định Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện

Tại dự thảo, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 7 Luật Đầu tư theo hướng quy định Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện do Chính phủ ban hành để tạo sự linh hoạt, chủ động của Chính phủ trong việc kiểm soát việc ban hành các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Bộ Tài chính cũng đề xuất bổ sung quy định tại Điều 7 Luật Đầu tư để làm rõ nguyên tắc xác định điều kiện đầu tư kinh doanh. Theo đó, "điều kiện đầu tư kinh doanh là yêu cầu, điều kiện về năng lực, trình độ chuyên môn, nhân lực, cơ sở vật chất, hệ thống quản lý mà cá nhân, tổ chức phải đáp ứng để thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh trong các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, không bao gồm các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật mà cấp có thẩm quyền ban hành về chất lượng sản phẩm, dịch vụ".

Việc bổ sung quy định này làm cơ sở để rà soát, sàng lọc và phân định các ngành, nghề đầu tư kinh doanh thực sự cần thực hiện "tiền kiểm" và chuyển các ngành, nghề đang quy định điều kiện đầu tư kinh doanh áp dụng đối với sản phẩm, dịch vụ đầu ra mà có thể kiểm soát bằng các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật mà cấp có thẩm quyền ban hành sang cơ chế "hậu kiểm".

Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây.