Đơn vị sự nghiệp công lập: Vẫn cần tự chủ một phần trước khi đạt tới tự chủ toàn bộ

Tự chủ đơn vị sự nghiệp công lập còn rất khó khăn

Đại biểu Nguyễn Danh Tú (Kiên Giang) nêu thực tế thời gian qua, việc thực hiện tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công lập còn thấp, chưa đạt được mục tiêu đề ra, từ đó đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân, trách nhiệm và giải pháp trong thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, việc thực hiện tự chủ tại các đơn vị sự nghiệp, nhất là trong lĩnh vực y tế và giáo dục đại học đang được đặc biệt quan tâm. Đây là chủ trương lớn, thể hiện xuyên suốt từ nhiều nhiệm kỳ, mới nhất là Nghị quyết 19 của Trung ương và Nghị quyết đại hội XIII của Đảng.

Thời gian qua, tự chủ đơn vị sự nghiệp công lập đã đạt kết quả nhất định, giúp thay đổi tư duy để hoàn thiện hệ thống thể chế chính sách. Đến nay, số đơn vị tự chủ toàn phần đạt 18,7% trên 47.000 đơn vị sự nghiệp công lập, chưa đạt mục tiêu tinh thần Nghị quyết 19.

Việc tự chủ tại các đơn vị giáo dục đại học còn nhiều bất cập, chủ yếu ở vướng mắc trong thể chế. Trong khi đó, tự chủ tại các đơn vị sự nghiệp công lĩnh vực y tế còn nhiều khó khăn. Nguyên nhân là hệ thống thể chế chưa đồng bộ. Quy định về tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế cũng chưa hoàn thiện. Trong khi đó, ngành y tế năm qua bị ảnh hưởng rất nặng nề do dịch Covid-19.

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc

Thời gian tới, Bộ Nội vụ sẽ tham mưu Chính phủ có giải pháp căn cơ, xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu các đơn vị sự nghiệp để thúc đẩy tự chủ. Bộ sẽ tham mưu Chính phủ có hội nghị đánh giá căn cơ, sơ kết 5 năm tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công lập. Đây sẽ là dịp quan trọng để Thủ tướng chỉ đạo toàn diện bộ, ngành quan tâm đến tự chủ. Cùng với đó, Bộ sẽ rà soát, nghiên cứu để tham mưu sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản pháp luật có liên quan về vấn đề này; các Bộ, ngành địa phương, các đơn vị sự nghiệp cần nêu cao tinh thần quyết tâm trong việc thực hiện tự chủ.

Nên cho tự chủ một phần

Ở khía cạnh tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc trong tham gia trả lời cho biết, Chính phủ đã ban hành Nghị định 60, xác định tự chủ một phần hoặc toàn diện.

Việc xây dựng tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp nhằm hoàn thiện danh mục tự chủ, xác định nguồn ngân sách Nhà nước và nguồn khác để các đơn vị này được tự chủ, chủ động trong hoạt động. Danh mục tự chủ thực hiện theo nguyên tắc: Nhà nước đảm bảo về mặt kinh phí cho các dịch vụ thiết yếu; hỗ trợ kinh phí các dịch vụ cơ bản; còn các dịch vụ đặc thù của một số ngành, lĩnh vực thì thực hiện theo đặt hàng hoặc đấu thầu để tạo điều kiện cho đơn vị ngoài công lập tham gia.

Đại biểu Nguyễn Danh Tú

Trước đây, các đơn vị được thí điểm tự chủ toàn phần, nhưng thực tế huy động nguồn lực tài chính, liên doanh - liên kết gặp khó khăn, như trường hợp Bệnh viện K, Bệnh viện Bạch Mai... Vì thế, các đơn vị này xin thôi không tự chủ toàn phần, chuyển sang tự chủ một phần - tức là họ sẽ tự chủ chi thường xuyên, còn chi đầu tư (mua sắm thiết bị, trụ sở mới) thì ngân sách sẽ chi.

Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, việc này hợp lý. Từ tự chủ chi thường xuyên, khi có nguồn thu ổn định thì tự chủ toàn bộ, như vậy chất lượng dịch vụ sẽ tăng lên, phục vụ người dân tốt hơn. Bộ trưởng Tài chính cho biết, một số chính sách liên quan đến vấn đề tự chủ sẽ được hoàn thiện thời gian tới, như chính sách về đất đai. Khi sửa luật Đất đai, quy định các đơn vị sự nghiệp công lập có cần nộp tiền thuê đất hay không sẽ được bàn thảo.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết thêm, việc tự chủ tài chính tập trung ở các lĩnh vực giáo dục và đào tạo, y tế và khoa học công nghệ. Giáo dục và y tế là hai trụ cột an sinh xã hội quan trọng nhất hiện nay, nếu phục vụ không tốt sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống, sức khoẻ và tình hình học tập của người dân. Do đó, khi thực hiện cơ chế tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập trong hai lĩnh vực này cần phải thận trọng, chắc chắn, hiệu quả, tránh làm theo phong trào...