Động lực nội tại: Bí quyết giữ chân người giỏi dài lâu

Trong thời đại mà nhân sự có nhiều cơ hội lựa chọn, giữ chân người giỏi không thể chỉ bằng đãi ngộ bên ngoài, mà phải bằng động lực nội tại, thứ năng lượng khiến họ tự nguyện cống hiến lâu dài, ngay cả khi không ai thúc ép.

Động lực nội tại là cảm giác được làm điều có ý nghĩa, được phát huy năng lực và được công nhận vì chính giá trị thật của mình. Khi nhân viên cảm thấy họ đang đóng góp cho điều gì lớn hơn bản thân, họ làm việc với tinh thần khác hẳn. Tuy nhiên, phần lớn lãnh đạo SME lại tập trung vào “điều khiển hành vi” hơn là “nuôi dưỡng ý chí”. Họ tạo ra hệ thống thưởng - phạt để thúc đẩy ngắn hạn, thay vì xây dựng môi trường khiến con người tự động muốn làm việc tốt hơn mỗi ngày. Đây là điểm khác biệt căn bản giữa “quản lý” và “lãnh đạo”: quản lý khiến người khác làm vì nghĩa vụ, còn lãnh đạo khiến họ làm vì niềm tin.

Muốn khơi dậy động lực nội tại, trước hết, người lãnh đạo cần kết nối lại công việc với mục đích lớn hơn. Con người không bị kiệt sức vì làm việc quá nhiều, mà vì không biết “vì sao” mình làm. Khi mỗi thành viên hiểu rằng công việc của họ tạo ra giá trị gì cho khách hàng, cho đội ngũ và cho sự phát triển chung của doanh nghiệp, năng lượng làm việc sẽ tự nhiên được khơi dậy. Thay vì chỉ giao nhiệm vụ, hãy kể cho nhân viên nghe câu chuyện về “tác động” mà công việc ấy tạo ra. Một nhân viên kế toán không chỉ nhập liệu, họ giúp doanh nghiệp có dòng tiền ổn định. Một nhân viên bán hàng không chỉ chốt đơn, họ mang giải pháp đến cho khách hàng. Khi công việc gắn liền với giá trị, động lực nội tại sẽ trở thành nguồn năng lượng bền bỉ.

Giữ chân người giỏi không phải là cuộc chiến đãi ngộ, mà là nghệ thuật tạo ra môi trường khiến họ không muốn rời đi.

Bên cạnh đó, con người chỉ thực sự gắn bó khi họ được phát triển. Nhiều nhân sự rời bỏ không phải vì họ chán công việc, mà vì họ không còn thấy mình tiến bộ. Lãnh đạo giỏi hiểu rằng phát triển nhân sự không chỉ là tổ chức khóa học, mà là tạo môi trường để họ được thử, được sai, được học và được tin tưởng. Khi nhân viên cảm nhận rằng họ đang lớn lên cùng doanh nghiệp, họ sẽ chọn ở lại dù nhận được lời mời hấp dẫn từ bên ngoài. Một nền văn hóa học tập, nơi sai lầm được xem như cơ hội rèn luyện thay vì bị trừng phạt, chính là “chất keo” gắn kết người giỏi.

Cuối cùng, để nuôi dưỡng động lực nội tại, người lãnh đạo phải thể hiện niềm tin và sự công nhận thật lòng. Không ai muốn làm việc lâu dài trong môi trường mà nỗ lực của họ bị xem nhẹ. Lời ghi nhận đúng lúc, sự lắng nghe chân thành, hay cơ hội để họ đóng góp ý kiến vào chiến lược… có giá trị hơn nhiều so với những phần thưởng vật chất nhất thời. Con người không chỉ cần được trả lương, họ cần được thừa nhận là người có giá trị. Khi lãnh đạo thật sự nhìn thấy nỗ lực của đội ngũ, nhân viên sẽ nhìn thấy tương lai của họ trong doanh nghiệp.

Giữ chân người giỏi không phải là cuộc chiến đãi ngộ, mà là nghệ thuật tạo ra môi trường khiến họ không muốn rời đi. Tiền có thể mua được thời gian của nhân viên, nhưng chỉ có động lực nội tại mới giữ được trái tim của họ. Với SME, nơi nguồn lực luôn có giới hạn, đầu tư vào động lực nội tại chính là khoản đầu tư hiệu quả nhất vì nó tạo ra đội ngũ làm việc bằng niềm tin chứ không chỉ bằng nghĩa vụ. Và khi đội ngũ cùng được truyền cảm hứng, doanh nghiệp không chỉ giữ được người giỏi, mà còn tạo ra những người giỏi mới, đó mới là con đường bền vững thật sự của mọi tổ chức.