Giải bài toán tăng sức hấp thụ vốn nền kinh tế

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng và Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú chủ trì hội nghị

Vì sao lãi suất giảm, tín dụng vẫn tăng trưởng thấp

Ngay sau khi Thủ tướng ban hành Công điện 990, NHNN Việt Nam tổ chức Hội nghị triển khai Công điện 990/CĐ-TTg ngày 21/10/2023 và đẩy mạnh triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ nhằm tăng cường hơn nữa khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho người dân và doanh nghiệp nhằm góp phần hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Chia sẻ tại hội nghị, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, ngay từ đầu năm 2023 NHNN đã điều chỉnh giảm liên tục 4 lần các mức lãi suất điều hành với mức giảm 0,5-2,0%/năm, mặc dù lãi suất thế giới vẫn tiếp tục tăng và neo ở mức cao. Việc liên tục điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành là giải pháp linh hoạt, phù hợp với diễn biến thị trường, tạo điều kiện các ngân hàng tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất cho vay, tăng khả năng tiếp cận vốn vay của doanh nghiệp và người dân, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Song song với đó, NHNN chỉ đạo các TCTD tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh. Đến thời điểm này lãi suất cho vay bằng VND bình quân đối với các khoản cho vay mới của các NHTM giảm 2,2%/năm so với cuối năm 2022.

Theo thống kê của NHNN, tính đến ngày 24/10/2023, tín dụng đối với nền kinh tế tăng 6,81% so với cuối năm 2022, trong đó từ tháng 5 trở lại đây, tín dụng đã tăng nhanh hơn. Tuy nhiên so với cùng kỳ năm ngoái, tín dụng vẫn tăng trưởng thấp hơn. Nguyên nhân dẫn đến tín dụng vẫn tăng trưởng chậm được Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) Phạm Chí Quang cho biết, chủ yếu xuất phát từ phía cầu và khả năng hấp thụ tín dụng của nền kinh tế cũng như các yếu tố khách quan khác như sức hấp thụ vốn của nền kinh tế, đầu tư, sản xuất kinh doanh giảm, dẫn tới cầu tín dụng giảm tương ứng. Một số nhóm khách hàng có nhu cầu tín dụng, nhưng chưa đáp ứng điều kiện vay vốn hoặc còn vướng mắc về thủ tục pháp lý, nhất là việc tiếp cận tín dụng của nhóm DNNVV còn hạn chế do quy mô vốn nhỏ, vốn chủ sở hữu và năng lực tài chính, quản trị điều hành hạn chế; thiếu phương án kinh doanh khả thi...

Từ thực tế trên có thể thấy còn rất nhiều dư địa để tăng trưởng tín dụng. Cụ thể, toàn hệ thống còn khoảng 8% để tăng trưởng tín dụng, tương đương cung ứng thêm 950 nghìn tỷ đồng tín dụng cho nền kinh tế. “Xét về cân đối cung - cầu tín dụng cho thấy, hệ thống đang dư cung tín dụng rất lớn. Tăng trưởng tín dụng thời gian qua chưa cao không phải từ phía cung tín dụng của hệ thống TCTD, mà nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ phía cầu và khả năng hấp thụ tín dụng của nền kinh tế cũng như các yếu tố khách quan khác”, ông Quang cho biết.

Về phía các TCTD cũng rất tâm tư về tình hình tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng. Tổng giám đốc Vietcombank Nguyễn Thanh Tùng chia sẻ, năm 2022 Vietcombank là một trong những ngân hàng có mức tăng trưởng tín dụng cao trong hệ thống, nhưng tình hình năm nay thì ngược lại. Mặc dù thời gian qua ngân hàng đã rất nhiều lần giảm lãi suất với mức giảm từ 1,5-2,5%/năm, nhưng tính đến hết quý III, tốc độ tăng trưởng tín dụng của Vietcombank chỉ đạt khoảng 3,6%. Thậm chí đến thời điểm hiện nay, tăng trưởng tín dụng giảm xuống còn 3%. “Từ đầu năm đến nay, Vietcombank sụt giảm tín dụng trung dài hạn, đặc biệt là trung dài hạn của khách hàng cá nhân vay lĩnh vực bất động sản. Cùng với đó là tín dụng cho các dự án trung, dài hạn bị chậm tiến độ do bối cảnh chung của nền kinh tế”, ông Tùng thông tin thêm.

Theo chia sẻ của các ngân hàng, mặt bằng lãi suất cho vay giảm mạnh so với giai đoạn năm trước nhưng tín dụng vẫn tăng trưởng chậm, cho thấy lãi suất không còn là vấn đề then chốt để doanh nghiệp cân nhắc có vay vốn hay không. Vấn đề quan trọng nhất thời điểm hiện tại đó là sức hấp thụ vốn của doanh nghiệp.

Khẩn trương triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ

Trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới và trong nước dự báo tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống còn thấp, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho rằng, doanh nghiệp, người dân trong giai đoạn này rất cần các chính sách tháo gỡ, hỗ trợ, đồng hành của các cấp, các ngành để vượt qua khó khăn, phát triển sản xuất kinh doanh.

Trên tinh thần đó, Thống đốc đề nghị Thủ trưởng các đơn vị thuộc NHNN và các TCTD nâng cao tinh thần trách nhiệm, chỉ đạo đơn vị triển khai hiệu quả chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện 990/CĐ-TTg. Trong đó, Vụ Chính sách tiền tệ đầu mối bám sát diễn biến trong nước và quốc tế để điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, an toàn hệ thống các TCTD. Vụ Tín dụng các ngành kinh tế tiếp tục theo dõi sát tình hình triển khai các nhiệm vụ của ngành Ngân hàng tại Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.

Đối với các TCTD, cần phát huy tinh thần trách nhiệm xã hội, đạo đức kinh doanh, cùng đồng hành, chia sẻ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, người dân trong tiếp cận tín dụng; tiếp tục triển khai nghiêm túc, hiệu quả các nhiệm vụ được giao. Trong đó, cần tiết giảm chi phí, tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin, đơn giản hóa các quy trình, thủ tục nội bộ và các giải pháp khác để có điều kiện tiếp tục giảm lãi suất cho vay (phấn đấu giảm 1,5-2%/năm) đối với cả khoản vay mới và dư nợ hiện hữu, cắt giảm phí, lệ phí không cần thiết và tạo thuận lợi cho khách hàng tiếp cận, hấp thụ vốn tín dụng…

Thống đốc cũng yêu cầu các TCTD cần chủ động, tích cực hơn trong tham gia thực hiện các chính sách, chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội. Trong đó, tiếp tục có giải pháp đẩy mạnh giải ngân Chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP; chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo chung cư cũ; gói tín dụng 15.000 tỷ đồng cho lĩnh vực lâm sản, thủy sản; và tích cực triển khai chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ theo đúng quy định tại Thông tư số 02/2023/TT-NHNN. Thống đốc đề nghị TCTD thực hiện tốt hơn công tác thông tin tuyên truyền về các sản phẩm dịch vụ, chính sách hỗ trợ đối với khách hàng và các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ, hoạt động ngân hàng nhằm nâng cao sự hiểu biết và tạo sự đồng thuận của người dân, xã hội của các ngân hàng cần phải thực hiện tốt hơn…

Nhấn mạnh về phía ngành Ngân hàng luôn sẵn sàng nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, người dân, tuy nhiên, Thống đốc cho rằng, để tăng khả năng hấp thụ vốn của người dân, doanh nghiệp, bên cạnh các giải pháp về tiền tệ, tín dụng của ngành Ngân hàng, việc triển khai đồng bộ các giải pháp khác là rất cần thiết để TCTD có điều kiện mở rộng cung ứng tín dụng đối với nền kinh tế, đáp ứng yêu cầu tăng trưởng như: các giải pháp kích cầu đầu tư, tiêu dùng, thúc đẩy các động lực tăng trưởng kinh tế; phát triển các loại thị trường khơi thông dòng vốn trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, xử lý các vấn đề tồn tại của thị trường bất động sản. Ngoài ra, để nâng cao khả năng hấp thụ vốn nền kinh tế, bên cạnh nỗ lực của chính doanh nghiệp cần phát huy hiệu quả hoạt động của Quỹ Bảo lãnh tín dụng cho DNNVV, Quỹ Phát triển DNNVV...

“Các bộ, ngành sớm nghiên cứu, hoàn thiện các cơ chế, chính sách theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện 990/CĐ-TTg để đảm bảo việc hỗ trợ doanh nghiệp, người dân tiếp cận vốn tín dụng, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh được triển khai đồng bộ, có hiệu quả”, Thống đốc đề nghị.