Giải ngân đầu tư công gỡ khó cho nền kinh tế

	TP.HCM: Đầu tư công vẫn chưa đạt yêu cầu
	Hóa giải vướng mắc trong phân bổ đầu tư công
	Chuyên gia ADB: Kỳ vọng đột phá từ đầu tư công

Áp lực của năm cuối

Tại Hội nghị trực tuyến về sơ kết và thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công vay nước ngoài 2020 diễn ra ngày 25/6, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà phát biểu: “Việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân thực hiện dự án có ý nghĩa quan trọng trong thực hiện mục tiêu tăng trưởng của năm 2020 và một số năm tiếp theo… Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch Covid-19, nếu giải ngân tốt thì góp phần tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách năm 2020 cũng như cho cả giai đoạn 2016 – 2020”. Nhưng thực tế việc thực hiện các dự án, việc giải ngân vốn đầu tư công nói chung và vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài đang rất chậm.

Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, đến ngày 24/6, giải ngân nguồn vốn nước ngoài mới đạt 7.427 tỷ đồng, bằng 13,1% so với dự toán. Trong số đó, giải ngân của các bộ, ngành trung ương chỉ đạt 15,46% dự toán được giao. Chỉ có 3 Bộ đã giải ngân trên 20% so với kế hoạch được giao…

Ảnh minh họa

Tình hình giải ngân ở các địa phương cũng đang rất chậm. Có tới 10 địa phương chưa giải ngân được vốn đầu tư công nguồn vốn vay nước ngoài năm 2020. Giải ngân của các địa phương đạt 4.611 tỷ đồng, bằng 11,98%. Chỉ có 14 địa phương đạt tỷ lệ giải ngân trên 20%. Riêng đối với thành phố Hồ Chí Minh, tỷ lệ giải ngân hiện là 4,13%.

Nhìn vào số liệu thống kê các năm, thì với số vốn đã giải ngân trong mấy tháng qua tính về tỷ lệ giải ngân trên kế hoạch 2020 gấp 3,6 lần năm 20019. Nhưng theo sự đánh giá của Thứ trưởng Trần Xuân Hà thì “với nền kinh tế tiếp tục chịu tác động tiêu cực từ đại dịch COVID-19 và với tốc độ giải ngân như hiện nay nếu các cấp, các ngành, các địa phương và các chủ dự án không có giải pháp quyết liệt, khắc phục khó khăn thì sẽ khó có thể hoàn thành được nhiệm vụ đã được Quốc hội và Chính phủ giao đối với nguồn vốn vay ODA và vay ưu đãi của năm 2020”. Năm 2020 lại là năm cuối cùng của giai đoạn Kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn 2016-2020 nên khối lượng cộng việc dồn lại rất lớn.

Biện pháp mạnh tay

Có thể nói 2020 là năm của đầu tư công. Vốn đã được giao rất sớm từ đầu năm. Chính phủ, Thủ tướng và các Phó Thủ tướng cũng liên tục chỉ đạo và đôn đốc. Tháng Tư vừa rồi, Thủ tướng đã trực tiếp chủ trì hội nghị trực tuyến Chính phủ với các địa phương về đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công.

Riêng Bộ Tài chính, ngay từ quý I/2020, Bộ Tài chính đã gửi 5 văn bản đôn đốc các bộ ngành, địa phương sớm phân bổ và nhập Tabmis (hệ thống thông tin quản lý ngân sách) số dự toán được giao để có cơ sở thanh toán vốn. Bộ đã rà soát, hoàn thiện các quy trình, thủ tục liên quan đến kiểm soát chi, rút vốn, hạch toán. Ngay khi Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành nghị quyết, chỉ thị về giải pháp tháo gỡ cho sản xuất kinh doanh gặp khó khăn vì dịch bệnh, Bộ gửi tiếp 2 công văn đôn đốc chủ dự án vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài báo cáo việc phân khai vốn, báo cáo việc giải ngân đánh giá tình hình thực hiện. Bộ cũng có nhiều đoàn công tác làm việc trực tiếp với các bộ ngành, địa phương có dự án sử dụng vốn ODA với quy mô vốn lớn để tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ giải ngân các dự án.

Nhưng đến nay vẫn có một số bộ, ngành, địa phương chưa thực hiện phân bổ hết dự toán đầu tư cho từng dự án, chưa nhập hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (Tabmis). Như vậy, tiến độ chậm bên cạnh tác động của dịch bệnh nguyên nhân quan trọng là ở chủ quan thực hiện của các cơ quan chủ quản, các chủ dự án.

Bên cạnh đó, chậm cũng còn do một số dự án phải điều chỉnh chủ trương đầu tư tổng mức đầu tư, điều chỉnh hiệp định vay... Đơn cử như TP.HCM, theo bà Phạm Thị Hồng Hà - Giám đốc Sở Tài chính thành phố, tỷ lệ giải ngân của thành phố thấp vì phải trình Thủ tướng cho điều chỉnh thời gian thực hiện dự án tuyến đường sắt số 1 Bến Thành – Suối Tiên, điều chỉnh thiết kế cơ sở để làm thủ tục điều chỉnh dự án. Theo cục trưởng Trương Hùng Long, khi hoàn thành các thủ tục hoàn ứng của dự án này thì tỷ lệ giải ngân chung của thành phố Hồ Chí Minh sẽ nâng lên mức khoảng 40%.

Với thời gian còn lại của năm chỉ còn 6 tháng, nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công và vốn vay nước ngoài còn rất nặng nề. “Nếu các Bộ, ngành, địa phương không có những biện pháp kịp thời dẫn đến việc lặp lại trình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công, vốn vay nước ngoài như các năm trước đây sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến các nỗ lực bình ổn kinh tế vĩ mô, thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Chính phủ và ảnh hướng đến kết quả thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của giai đoạn trung hạn 2016-2020”, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà nhấn mạnh.

Để thúc đẩy giải ngân đầu tư công và vốn vay nước ngoài, vốn ODA, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan khẩn trương thực hiện các giải pháp đẩy nhanh tiến độ giải ngân. Khẩn trương rà soát phân bổ chi tiết dự toán đến từng dự án, đảm bảo sát tiến độ, nhu cầu giải ngân và kịp thời nhập vào hệ thống Tabmis để có cơ sở giải ngân. Bộ Tài chính đề nghị tập trung vốn cho các dự án có tiến độ giải ngân tốt, các dự án ưu tiên cần sớm hoàn thành để đưa vào sử dụng và các dự án sắp hoàn thành hoặc các dự án sắp hết thời hạn giải ngân. Trường hợp không đủ khả năng giải ngân, đề nghị hủy, chuyển dự toán cho dự án khác có tính sẵn sàng hơn.

Kiến nghị của Bộ Tài chính đã nhận được sự đồng tình của một vài chuyên gia trong tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng. Nhưng theo các chuyên gia này quan trọng nhất vẫn là người đứng đầu. Các chuyên gia nhắc lại tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng khi chủ trì cuộc họp chuẩn bị Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có 2 ý nhấn mạnh: Giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị quan trọng đặt ra đối với chính quyền các cấp, các bộ, ngành các cơ quan Trung ương. Cơ quan nào, bộ ngành nào, địa phương nào làm chậm thì người đứng đầu phải chịu trách nhiệm, phải trực tiếp kiểm điểm.