Giữ vị trí trong chuỗi cung ứng toàn cầu

	Linh hoạt chống dịch, không làm gián đoạn chuỗi cung ứng
	Ngân hàng hỗ trợ kết nối chuỗi cung ứng thực phẩm
	Phát triển chuỗi cung ứng: Cần phải gắn chặt với chuỗi giá trị

Bà Trương Chí Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) chia sẻ, dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, nhưng “trong nguy có cơ”. Các doanh nghiệp Việt vẫn nỗ lực duy trì sản xuất, nên nhiều đơn hàng trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ từ nước ngoài đã chuyển sang Việt Nam.

Qua khảo sát trong 6 tháng đầu năm 2021, các doanh nghiệp thành viên VASI cho biết, tăng trưởng năm nay tốt hơn năm ngoái, số doanh nghiệp gặp khó khăn, doanh thu giảm cũng ít hơn năm ngoái. Đó cũng là lý do có nhiều doanh nghiệp mở thêm nhà máy, tăng vốn hoạt động.

Tuy nhiên bà Bình cho biết, việc gần đây dịch bệnh lan vào khu công nghiệp đã làm gián đoạn sản xuất. Vì vậy, nếu không có giải pháp ứng phó kịp thời, doanh nghiệp phải ngừng hoạt động thì việc bị loại ra khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu là không tránh khỏi.

Việc duy trì liên tục các chuỗi giá trị và cung ứng của các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo là cực kỳ quan trọng

Theo đại diện Cục Công nghiệp (Bộ Công thương), do tính chất gắn kết chặt chẽ, hữu cơ, liên tục của chuỗi sản xuất và chuỗi giá trị các ngành công nghiệp trên thế giới, nếu Việt Nam không thể tận dụng cơ hội từ sự phục hồi kinh tế của các thị trường lớn và đánh mất các đơn hàng cung ứng cho các quốc gia này trong thời gian tới thì sẽ rất khó khăn.

Trong trường hợp gián đoạn chuỗi giá trị toàn cầu, các nhà mua hàng và sản xuất lớn sẽ tìm kiếm sự bù đắp thiếu hụt chuỗi cung ứng từ quốc gia khác. Việc quay trở lại chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ cực kỳ khó khăn và cần phải có quá trình lâu dài. Hiện các sản phẩm công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm hơn 85% kim ngạch xuất khẩu của cả nước, có tác động lan tỏa đến các ngành dịch vụ như ngân hàng, bảo hiểm, logistics... và đặc biệt là tạo việc làm cho hàng chục triệu lao động trực tiếp cũng như gián tiếp trong các ngành nghề liên quan. Việc đứt gãy các chuỗi giá trị và cung ứng trong các ngành sản xuất trong nước này do đó sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến an sinh xã hội cũng như kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn cũng như trong dài hạn.

Do vậy, việc duy trì liên tục các chuỗi giá trị và cung ứng của các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo là cực kỳ quan trọng trong ngắn hạn cũng như đảm bảo phát triển kinh tế đất nước trong dài hạn.

Hiện, Cục Công nghiệp cho biết, việc áp dụng phương châm “3 tại chỗ”, “1 cung đường, 2 địa điểm” với các doanh nghiệp đã cho thấy không ít bất cập. Đơn cử, phần lớn các doanh nghiệp phía Nam có số lượng lao động nhập cư từ các địa phương khác rất lớn, do đó không đủ điều kiện áp dụng phương án trên và buộc phải đóng cửa tạm thời. Hiện nay vẫn chưa có lộ trình cụ thể nào để các doanh nghiệp từng bước hoạt động trở lại.

Điều này càng trở nên khó khăn trong bối cảnh hàng ngàn lao động nhập cư đang rời khỏi thành phố và các khu công nghiệp để về quê hiện nay.

Theo ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), hiện những trung tâm công nghiệp chế biến, chế tạo lớn nhất của đất nước đã bị dịch bệnh càn quét, ngành dệt may và các doanh nghiệp Vinatex cũng nằm chung trong trong hoàn cảnh đó. Và tình hình còn phức tạp hơn khi các doanh nghiệp đều đang có hợp đồng, có trách nhiệm pháp lý đi kèm với lợi ích hoặc thiệt hại về kinh tế, chứ không chỉ còn vấn đề hỗ trợ công nhân phải ngừng việc như nửa đầu năm 2020.

Trong bối cảnh đó, cần quản lý chặt và thực hiện nghiêm chính sách phòng, chống Covid-19. Tiến hành tích cực việc đăng ký tiêm vắc xin cho công nhân, nhất là ưu tiên cho các doanh nghiệp phía Nam, doanh nghiệp may quy mô lớn.

Dịch bệnh đáng lo ngại, thế nhưng nếu có sự chuẩn bị tốt thì chắc chắn “trong nguy có cơ”. Bên cạnh đó, giải pháp lâu dài vẫn phải là mở rộng tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19 trong các khu công nghiệp, điều này sẽ giúp doanh nghiệp yên tâm sản xuất.

Để giúp doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ có cơ hội phục hồi, VASI đề nghị Chính phủ có thể xem xét hỗ trợ doanh nghiệp giúp sản phẩm của doanh nghiệp Việt Nam có lợi thế cạnh tranh. Hiện nay, giá thuê mặt bằng ở các địa phương khá cao, doanh nghiệp khó tìm địa điểm sản xuất tốt, bà Trương Chí Bình cho biết thêm.

Trước thực tế này, Cục Công nghiệp cũng cho rằng cần tiến hành một số giải pháp cấp bách để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh để ổn định kinh tế, phục vụ công tác phòng chống dịch bệnh. Theo đó, Bộ Tài chính xem xét tiếp tục có các chính sách ân hạn, giãn, hoãn nộp các khoản thuế, phí trong một thời hạn nhất định để hỗ trợ cho các doanh nghiệp, cũng như tiếp tục các chính sách ưu đãi về thuế, phí để kích cầu tiêu dùng trong một số ngành hàng (như chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ cho ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước tại Nghị định số 70/2020/NĐ-CP của Chính phủ trước đây…).

Đối với các doanh nghiệp phía Nam có đặc thù sử dụng nhiều lao động nhập cư từ các địa phương khác, chỉ nên yêu cầu thực hiện phương châm “1 cung đường, 2 địa điểm”, không nên yêu cầu áp dụng phương châm “3 tại chỗ”, trong đó, doanh nghiệp sẽ có trách nhiệm xác nhận cung đường và địa điểm cho người lao động và cam kết chịu trách nhiệm trong trường hợp để xảy ra việc lây lan dịch bệnh. Đồng thời, cần có quy định và hướng dẫn cụ thể về lộ trình dự kiến phục hồi sản xuất để các doanh nghiệp có kế hoạch về nhân sự, lao động và tài chính để hoạt động trở lại sau dịch.