Hoạt động tài chính không còn được ưa chuộng
Hậu Brexit, giảm cơ hội với lao động nước ngoài | |
Châu Âu đau đầu với “quả bom” hẹn giờ |
Viễn cảnh u ám
Các nhà đầu tư gần đây dường như trở nên không còn hứng thú đối với hoạt động của các công ty tài chính tại khu vực Châu Âu. Nếu không tin vào điều đó, hãy nhìn vào chỉ số MSCI khu vực Châu Âu, một chỉ số dùng để đo lường giá trị của những cổ phiếu rẻ nhất tại khu vực Châu Âu, trong đó lĩnh vực tài chính đã chiếm đến 74 trên tổng số 240 mã cổ phiếu được sử dụng trong chỉ số. Một số ngành công nghiệp là đối tượng không được ưa thích tiếp theo, tuy nhiên cũng chỉ có 37 công ty thuộc ngành này nằm trong diện được thống kê ở đây.
Đo lường tỷ lệ lợi nhuận ngành tài chính so với các ngành khác tại khu vực châu Âu |
Dù có được tính toán theo bất kỳ một phương pháp nào, giá cả của các cổ phiếu tài chính trên thị trường Châu Âu ngày càng có xu hướng giảm sút. Tỷ lệ P/E (hệ số giá trên lợi nhuận) của chỉ số MSCI chung các ngành tại Châu Âu hiện đang ở mức 18,2 điểm, trong khi đó hệ số này đối với chỉ số MSCI lĩnh vực tài chính tại Châu Âu chỉ ở mức 12 điểm.
Tương tự như vậy, đối với chỉ tiêu P/CF (giá cả trên dòng tiền) của các ngành ở mức 6,2 trong khi đối với ngành tài chính chỉ ở mức 2,3 điểm. Và đối với chỉ tiêu P/B (giá cả trên sổ sách) của các ngành đạt 1,7 điểm trong khi khu vực tài chính chỉ đạt 0,8 điểm. Tất cả các con số này đã cho chúng ta một bức tranh toàn cảnh về tình trạng u ám của khu vực tài chính Châu Âu hiện nay.
Đâu là nguyên nhân?
Theo các nhà đầu tư, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Brexit có thể coi là thủ phạm đầu tiên khiến ngành tài chính Châu Âu đang rơi vào tình trạng dễ tổn thương nhất kể từ cuộc khủng hoảng 2008. Ngoài ra, xu hướng phát triển mạnh của các công ty trực tuyến như Fintech cũng đang tạo ra áp lực cạnh tranh mạnh mẽ đối với hệ thống ngân hàng trong việc cung cấp những sản phẩm dịch vụ truyền thống thanh toán và quản lý đầu tư.
Ngoài ra, cũng không thể không kể đến những thay đổi trong hệ thống pháp luật điều tiết hoạt động của khu vực tài chính. Các ngân hàng dường như cũng gặp không không ít khó khăn trong việc phải tuân thủ một số lượng lớn các quy định pháp lý đồ sộ.
Điển hình gần đây là trường hợp của Deutsch Bank, hiện tại ngân hàng này không phải đối mặt với cuộc khủng hoảng thị trường hay khủng hoảng nợ công bất khả kháng. Thay vào đó, nguyên nhân sâu xa của áp lực đến từ việc Bộ Tư pháp Mỹ đòi nhà băng trả 14 tỉ USD để dàn xếp vụ điều tra về chứng khoán đảm bảo bằng tài sản thế chấp.
Và nguyên nhân quan trọng nhất khiến các nhà đầu tư dần tránh xa khu vực tài chính đó là do sự sụt giảm trong tốc độ sinh lời. Tỷ lệ thu nhập trên tài sản của các nhóm ngành nói chung tại khu vực Châu Âu hiện đang ở mức 0,7%, trong khi đó đối với ngành tài chính chỉ ở mức 0,3%. Tương tự như vậy, tỷ lệ thu nhập trên các cổ phiếu phổ thông của ngành tài chính Châu Âu cũng chỉ ở mức 4,5%, thấp hơn mức chung là 6,3%.
Đo lường chỉ số P/E tại một số nền kinh tế - Nguồn: Bloomberg |
Không chỉ giới hạn tại Châu Âu
Tình trạng này không chỉ giới hạn tại khu vực Châu Âu mà còn diễn ra trên toàn thế giới. Tỷ lệ P/E của chỉ số S&P 500 tại Mỹ hiện ở mức 19,5 trong khi đó đối với S&P 500 ngành tài chính chỉ ở mức 14. Tương tự như vậy, các chỉ số P/CF và P/B của S&P 500 ở mức 11,3 và 2,9 trong khi khu vực tài chính tương ứng chỉ đạt 6,3 và 1,1.
Tương tự như vậy, tại các thị trường đang phát triển, chỉ số P/E các nền kinh tế mới nổi đạt 13,7 trong khi đối với khu vực tài chính chỉ đạt 9,1 điểm. Tình trạng tương tự cũng diễn ra đối với các chỉ số P/CF và P/B.
Cũng tương tự như Châu Âu, các công ty tài chính tại Mỹ và các thị trường đang phát triển cũng đang rơi vào tình trạng sụt giảm lợi nhuận nghiêm trọng. Tỷ lệ ROE đối với các công ty tài chính được thống kê trong chỉ số S&P 500 đã không không vượt quá được mức 10% kể từ khi khủng hoảng tài chính toàn cầu nổ ra. Tương tự như vây, ROE đối với các công ty được thống kê trong chỉ số MSCI khu vực Châu Á - Thái Bình Dương cũng đã rơi vào tình trạng sụt giảm liên tục kể từ năm 2011.
Tình trạng hoạt động ảm đạm của hệ thống tài chính toàn cầu như vậy đang cho thấy có những vấn đề đang vượt ra ngoài phạm vi biên giới của khu vực Châu Âu. Tình trạng này không chỉ xuất phát từ vấn đề Brexit, Fintech hay khủng hoảng tại Deustche Bank mà sâu xa hơn là do những bất ổn từ tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Không thể phủ nhận rằng nhiều nền kinh tế đã gặp phải những khó khăn trong tăng trưởng kể từ khi khủng hoảng tài chính toàn cầu nổ ra. Theo đó, tăng trưởng chậm lại cũng sẽ kéo theo các vấn đề phát sinh như lãi suất thấp và nợ xấu, một rủi ro tiềm ẩn đối với khu vực tài chính. Tình trạng này đã diễn ra suốt 8 năm qua và là nguyên nhân chính giải thích cho những vấn đề mà ngành ngân hàng đang phải đối mặt ngày hôm nay.
Không ai có thể nói trước tình trạng này sẽ chỉ xảy ra mang tính chu kỳ hay sẽ vẫn tiếp tục tiếp diễn trong một thời gian dài sắp tới. Nếu vấn đề này chỉ mang tính chu kỳ, hệ thống tài chính có thể sẽ nhanh chóng khôi phục lại giá trị trong thời gian tới. Tuy nhiên, nếu vấn đề này vẫn tiếp tục tồn tại lâu dài, các nhà đầu tư sẽ cần có những đánh giá lại về hệ thống tài chính tại khu vực châu Âu nói riêng và trên toàn cầu nói chung.