Lạm phát và những ẩn số

	Lạm phát và giá thịt lợn
	Chính sách tiền tệ góp phần quan trọng thực hiện thành công mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô
	Đừng lơ là với lạm phát

Ẩn số CPI

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, CPI tháng 5 tiếp tục giảm nhẹ 0,03% so với tháng trước ghi nhận tháng giảm thứ tư liên tiếp từ đầu năm, qua đó kéo CPI 5 tháng giảm 1,24% so với cuối năm trước và lạm phát tính theo năm cũng giảm từ mức 2,93% trong tháng 4 về còn 2,4% trong tháng 5. Tuy nhiên chỉ số giá tiêu dùng bình quân 5 tháng đầu năm 2020 so với cùng kỳ năm trước vẫn tăng 4,39%, mức cao nhất trong 3 năm gần đây và cũng cao hơn so với mục tiêu lạm phát đã đề ra cho năm nay. Điều đó cho thấy áp lực lạm phát vẫn còn rất lớn.

Đáng quan ngại hơn, theo các chuyên gia, giá xăng dầu và giá thịt lợn đang là những ẩn số lớn đối với lạm phát năm nay. Trên thực tế, giá xăng dầu trong nước đã tăng trở lại trong kỳ điều hành ngày 13/5 dưới sức ép của giá xăng dầu thế giới. Trong khi giá thịt lợn vẫn tăng 4,13% trong tháng 5 vừa qua, góp phần đẩy chỉ số giá của nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống - nhóm hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong giỏ hàng tính CPI - tăng 0,34%.

Ảnh minh họa

Chưa kể, hiện nền kinh tế đang tái khởi động lại sau khi đại dịch Covid-19 đã tạm thời được kiểm soát, kéo theo đó cầu trong nước cũng bắt đầu phục hồi. Điều đó được thể hiện qua con số tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 5 tăng tới 26,9% so với tháng trước. Điều đó cũng tạo thêm áp lực đến lạm phát.

Tuy nhiên theo TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính thuộc Học viện Tài chính, việc khôi phục lại bình thường các hoạt động sản xuất kinh doanh sẽ tạo áp lực nhất định đến lạm phát nhưng sẽ không quá lớn. “Trong ngắn hạn, việc giá xăng có thể tăng trở lại trong khi giá thịt lợn giảm chậm, thậm chí vẫn không giảm mà còn tiếp tục tăng đang là những áp lực trực diện với lạm phát trong năm nay”, TS. Độ nhận định.

Nhìn lại những diễn biến của hai “ẩn số” chính với lạm phát này, chúng ta đều đang thấy một xu hướng đáng lo ngại.Trên thực tế trong hơn một tháng trở lại đây, giá lợn hơi trung bình trên thị trường vẫn luôn duy trì trạng thái cao kỷ lục. Trong khi đó, giá xăng sau nhiều lần điều chỉnh giảm theo giá thế giới cũng đã tăng trở lại trong cả hai kỳ điều chỉnh giá của tháng 5.

Trên thị trường thế giới, giá dầu thô Brent giao dịch phiên ngày 2/6 quanh mức 38,44 USD/thùng, tiếp tục cho thấy xu hướng tăng và hiện đã cao hơn gấp đôi so với mức dưới 16 USD/thùng - mức thấp nhất trong 21 năm - trong tháng 4 vừa qua. Giá xăng dầu phụ thuộc rất nhiều vào giá thế giới nên khi giá xăng dầu thế giới tăng trở lại, giá xăng trong nước tất yếu cũng sẽ tăng theo. Tuy nhiên, với giá xăng chúng ta còn có thể sử dụng Quỹ bình ổn xăng dầu - hiện có số dư lớn - để hãm bớt phần nào đà tăng; nhưng với giá thịt lợn thì đúng là một câu chuyện đau đầu với các nhà quản lý, nhất là khi dịch tả lợn châu Phi đang có dấu hiệu tái phát.

Và những biến số khó lường

Tiếp cận từ góc độ khác, TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Vietnam cho rằng, chiều hướng lạm phát đang hạ nhiệt nhưng không chủ quan, bởi trong bối cảnh hiện nay thì có nhiều biến số khó lường. Ví dụ như đang có những áp lực đến từ rất nhiều những nhóm, lĩnh vực khác nhau là muốn đẩy nhiều tiền hơn ra thị trường một cách dễ dãi. “Nếu như trước những áp lực như vậy mà mình không kiên quyết, lại “quy phục” những ý tưởng như vậy mà không tính đến những hệ luỵ thì nhiều khả năng là sẽ ảnh hưởng rất mạnh đến lạm phát”, chuyên gia này nêu quan điểm. Hay về ngân sách, hiện nguồn thu suy giảm và nếu trong những tháng tới không phục hồi được sớm trong khi vẫn phải tiếp tục tăng chi thì sẽ thâm hụt ngân sách lớn.

Cũng có ý kiến đề nghị cần báo cáo về việc thực hiện kiểm tra yếu tố hình thành giá một số mặt hàng tại các doanh nghiệp đang chiếm thị phần lớn trong cung cấp mặt hàng thiết yếu. Song theo TS. Nguyễn Đức Độ, việc thực hiện kiểm toán, kiểm tra và báo cáo cũng nên làm để xem có vi phạm hay không. Tuy nhiên, chung quy lại vẫn là do yếu tố cung - cầu bởi nếu cung thiếu thì giá tăng, cung đủ và thừa thì giá sẽ giảm. Với mặt hàng thịt lợn, chuyên gia này cho rằng nên dùng các biện pháp kinh tế, trong đó tập trung vào tái đàn và tính tới phương án cho tăng nhập khẩu. Dù nhập khẩu chắc chắn không thay thế được nhiều nguồn cung trong nước nhưng sẽ giúp giảm bớt áp lực giá cao.

TS. Độ lưu ý, việc tăng nhập khẩu cũng gặp vấn đề là khi thịt ngoại vào cạnh tranh thì khả năng sau này sẽ chiếm phần nào thị phần trong nước, tức là về lâu dài có thể ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của chăn nuôi trong nước. Do đó cần tính toán phù hợp câu chuyện đánh đổi giữa ngắn hạn (cầu cao, cung thiếu hiện nay) và dài hạn đối với thị trường này. Và trong vấn đề nhập khẩu thì không chỉ nhập thịt mà cần cả các giải pháp khuyến khích nhập lợn giống để tái đàn, như vậy sẽ thuận lợi và chủ động hơn từ nguồn cung trong nước.

Với mặt hàng xăng dầu, trong trường hợp giá tiếp tục tăng mạnh thì nên tính đến phương án “xả” van từ Quỹ bình ổn hiện đang dư khoảng 5 nghìn tỷ đồng để cân đối, hạn chế đà tăng. “Còn với các mặt hàng do Nhà nước quản lý, bao giờ chắc chắn đạt được mục tiêu lạm phát năm nay thì mới nên cho phép tăng giá, còn không thì hoàn toàn có thể hoãn lại tới năm sau”, TS. Độ đề xuất.