Lượng hóa cụ thể các chính sách ưu đãi, khuyến khích xây các cơ sở chăm sóc người cao tuổi

Phó Thủ tướng Lê Thành Long, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về người cao tuổi Việt Nam chủ trì cuộc họp - Ảnh: VGP/Đức Tuân

Nước ta đã bước vào giai đoạn già hóa dân số

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết, trong thời gian qua, công tác chăm lo cho người cao tuổi được triển khai toàn diện trên nhiều lĩnh vực. Hơn 14,1 triệu người có thẻ BHYT, 61 triệu lượt KCB BHYT, chi phí hơn 58.000 tỷ đồng; 225.000 người cao tuổi tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện, cùng hàng triệu người nhận trợ cấp xã hội, hưu trí xã hội… Về đời sống tinh thần, người cao tuổi được miễn giảm vé tham quan, xem phim, tham gia phong trào văn hóa, thể thao, với gần 80.000 câu lạc bộ văn hóa thu hút hơn 3 triệu hội viên, trên 9.000 câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau với hơn 330.000 thành viên.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại cuộc họp - Ảnh: VGP/Đức Tuân

Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Y tế cho biết, nước ta đã bước vào giai đoạn già hóa dân số, từ 9,5 triệu người cao tuổi năm 2014 lên 16,5 triệu năm 2025 và dự báo thành nước có dân số già vào 2036. Già hóa dân số đặt ra nhiều thách thức về y tế, an sinh, lao động và dịch vụ cộng đồng, trong khi đời sống một bộ phận người cao tuổi, nhất là ở vùng sâu vùng xa, còn khó khăn.

Cần có chính sách phát triển "kinh tế bạc"

Đại diện Hội Người cao tuổi Việt Nam cũng cho rằng, Việt Nam đang trong quá trình già hóa dân số rất nhanh, đòi hỏi chúng ta cần chủ động thích ứng trong kỷ nguyên mới.

Ông Trương Xuân Cừ - Phó Chủ tịch Hội Người Cao tuổi Việt Nam cho biết, công tác người cao tuổi gồm 3 trụ cột là bảo vệ, chăm sóc và phát huy.

Về vấn đề chăm sóc, hiện chúng ta có khoảng 500 cơ sở chăm sóc với 12.000 người đang được chăm sóc, đây là con số quá khiêm tốn. Về vấn đề phát huy, nền kinh tế bạc (hay kinh tế tóc bạc, là khái niệm này mô tả những hoạt động, sản phẩm và dịch vụ được phát triển để đáp ứng nhu cầu của người cao tuổi) đang được quan tâm phát triển tại nhiều nước. Ở Nhật, những người 65 tuổi trở lên đóng góp 20% GDP; tại Mỹ, người trên 50 tuổi đóng góp 46% GDP. Ông Cừ đề nghị, Chính phủ cần xây dựng đề án về phát triển nền kinh tế bạc cũng như kịp thời có các chính sách, giải pháp khuyến khích phát triển các cơ sở chăm sóc người cao tuổi.

Đại diện Hội Người cao tuổi cũng cho biết sẽ tổ chức 'Diễn đàn kinh tế bạc' thường niên để thúc đẩy phát triển nền kinh tế bạc tại Việt Nam.

Chủ tịch Hội Người Cao tuổi Việt Nam Nguyễn Thanh Bình phát biểu - Ảnh: VGP/Đức Tuân

Tại cuộc họp, các đại biểu cũng trao đổi về các giải pháp làm sao hiện thực hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư về phát triển mô hình viện dưỡng lão chăm sóc người cao tuổi; làm sao mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có bệnh viện lão khoa hoặc bệnh viện đa khoa có chuyên khoa lão khoa; thảo luận các giải pháp đẩy mạnh xã hội hóa, thu hút tư nhân đầu tư dịch vụ chăm sóc người cao tuổi.

Nỗ lực lớn trong xây dựng chính sách

Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đánh giá, thời gian qua, các cơ quan đã tích cực chuẩn bị, tham mưu, báo cáo và trình cấp có thẩm quyền nhiều chủ trương, chính sách quan trọng. Chẳng hạn như Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá trong công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân – trong đó có nhiều nội dung rất cụ thể liên quan đến dân số và chính sách với người cao tuổi.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 176 hướng dẫn thi hành Luật Bảo hiểm xã hội và Nghị định 188 hướng dẫn thi hành Luật Bảo hiểm y tế; đồng thời phê duyệt nhiều đề án, chiến lược lớn, như Chiến lược quốc gia về người cao tuổi, Đề án phát triển câu lạc bộ liên thế hệ, Đề án chuyển đổi xanh, chuyển đổi số…

Về việc thực hiện chế độ, chính sách an sinh, đã đạt những kết quả cụ thể. Trong 9 tháng đầu năm, ngân sách nhà nước đã chi gần 6.400 tỷ đồng cho trợ cấp xã hội và hưu trí xã hội. Hiện có khoảng 2,8 triệu người cao tuổi hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH và gần 70% người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ... Những con số này thể hiện sự quan tâm ngày càng sâu sắc của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đối với người cao tuổi.

Bên cạnh kết quả đạt được, vẫn còn một số hạn chế. Phó Thủ tướng lưu ý 2 vấn đề. Một là, việc chăm sóc người cao tuổi ở vùng sâu, vùng xa, nông thôn còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều cụ vẫn gặp khó khăn trong ăn ở, đi lại, thuốc men, chăm sóc y tế. Hai là, nguồn lực đầu tư cho công tác người cao tuổi còn thấp, so với các nước phát triển thì còn khoảng cách xa.

Khuyến khích xây các cơ sở chăm sóc người cao tuổi

Về nhiệm vụ thời gian tới, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đề nghị phải chuyển mạnh tư duy chính sách, tập trung vào chính sách chăm lo và phát huy vai trò người cao tuổi. Các bộ, ngành, địa phương cần sớm ban hành kế hoạch hành động thực hiện các chương trình mục tiêu, các chiến lược đã được duyệt.

Phó Thủ tướng đề nghị phải chuyển mạnh tư duy chính sách, tập trung vào chính sách chăm lo và phát huy vai trò người cao tuổi - Ảnh: VGP/Đức Tuân

Phó Thủ tướng cho rằng, có 2 vấn đề nổi lên khi khuyến khích tư nhân xây dựng các cơ sở chăm sóc người cao tuổi là đất đai và thuế. Đồng thời yêu cầu nghiên cứu có thể lượng hóa các vấn đề này tại dự thảo nghị quyết trình Quốc hội hay các luật có liên quan. Có như vậy mới tăng được số lượng các cơ sở chăm sóc người cao tuổi.

Cùng với đó, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế khẩn trương rà soát, củng cố mạng lưới bệnh viện lão khoa tại các tỉnh, thành, trước hết là có đề án đánh giá hệ thống y tế lão khoa này, hoàn thành trong quý I/2026.

Theo Phó Thủ tướng, hiện chính sách về người cao tuổi khá nhiều, nằm ở các văn bản khác nhau và không phải cứ có chính sách ra là làm được ngay. Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Y tế nghiên cứu xây dựng một đề án hệ thống hóa, đánh giá tổng thể toàn bộ các chính sách chăm sóc người cao tuổi, "xác định rõ những việc gì cần phải làm, đang làm đến đâu, đang nằm ở đâu, ai làm", "chứ nói chung chung thì rất khó thực hiện".

Phó Thủ tướng đề nghị Hội Người cao tuổi Việt Nam chủ trì phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để sơ kết, tổng kết, đánh giá các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về công tác người cao tuổi; đồng thời hoan nghênh Hội chủ trì tổ chức hội nghị về "kinh tế bạc".