Nâng cao khả năng ứng phó với thị trường

	Thêm giải pháp thúc đẩy xuất khẩu nông, thủy sản
	Không thể mãi “giải cứu” nông sản
	Ấn Độ - thị trường tiềm năng cho nông sản Việt

Nông sản rớt giá trên thị trường

Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, từ khoảng đầu năm 2020 đến nay hàng loạt nông sản của Việt Nam đã rớt giá thê thảm trên thị trường. Mỗi loại rớt giá mỗi kiểu khác nhau, nhưng tựu trung lại, nguyên nhân chính là do những ách tắc khi xuất khẩu.

Tại khu vực miền Trung - Tây Nguyên, nơi sản xuất một lượng lớn nông sản của cả nước, hiện nhiều người dân đang phải chịu cảnh được mùa nhưng không thể vui, do giá các loại nông sản đang xuống quá thấp trên thị trường. Trong đó, tại tỉnh Đắk Nông một trong những địa phương còn gặp nhiều khó khăn của cả nước, việc nông sản rớt giá đang khiến cuộc sống của nhiều hộ gia đình điêu đứng.

Đơn cử, vào đầu vụ hạt điều trên địa bàn đã được các thương lái thu mua với mức giá tương đối cao. Thế nhưng, khoảng từ cuối tháng 2/2020 đến nay giá của mặt hàng nông sản chủ lực của Đắk Nông liên tục lao dốc. Cụ thể, hiện tại các điểm thu mua, giá điều tươi liên tục giảm, từ 28 nghìn đồng/kg vào tháng 2/2020, đến thời điểm cuối tháng 4 này, giá chỉ còn khoảng 18 nghìn đồng/kg. Giá hạt điều trên thị trường giảm sâu, khiến thu nhập của người nông dân sụt giảm đáng kể. Trong khi đó, vụ điều năm nay do thời tiết thuận lợi cùng với ít sâu bệnh nên bà con trồng điều ở Đắk Nông được mùa. Nhiều năm gần đây, cây điều đang là một trong những cây xóa đói giảm nghèo ở địa phương. Hiện, toàn tỉnh Đắk Nông đang có 15 nghìn ha trồng điều, với sản lượng 18 nghìn tấn/năm.

Xuất khẩu hạt điều đang gặp khó do thị trường ách tắc

Cũng trên địa bàn Đắk Nông, vào thời điểm này không chỉ hạt điều đang giảm giá trên thị trường, mà giá nhiều loại nông sản khác cũng đang lao dốc, trong đó có giá xoài. Hiện, trên thị trường xoài đã giảm giá sâu so với thời điểm đầu năm 2020. Cụ thể, xoài Đài Loan da xanh loại 1, các thương lái địa phương thu mua với giá chỉ 7 nghìn đồng/kg. Trong khi đó, vào đầu năm 2020 cũng sản phẩm xoài này, người trồng bán ra với mức giá từ 26 đến 30 nghìn đồng/kg, cao gấp nhiều lần mức giá hiện nay.

Địa phương lân cận Đắk Nông là Lâm Đồng bà con nông dân cũng đang chịu cảnh điêu đứng do nông sản rớt giá. Trước đó, ế ẩm nhất là những hộ trồng ớt ngọt (ớt chuông) hay cà chua. Trước thời điểm dịch Covid-19 xảy ra, giá ớt ngọt trên địa bàn luôn được các thương lái thu mua với mức giá khá cao khoảng 30 nghìn đồng/kg. Thế nhưng, vào thời điểm này giá ớt ngọt rớt xuống chỉ còn 10 nghìn đồng/kg. Mặc dù, giá đã xuống thấp nhưng cũng không dễ để người trồng tiêu thụ được. Bởi, vào thời điểm này các tiểu thương thu mua vào rất nhỏ giọt. Nếu so sánh với mức đầu tư, đặc biệt là những hộ đầu tư hệ thống nhà kính, dây chuyền tưới tự động hiện đại... thì người trồng loại nông sản này đang chịu cảnh thua lỗ nặng nề. Tương tự, ở Lâm Đồng giá cà chua cũng đang giảm sâu, xuống chỉ còn khoảng 8 nghìn đồng/kg, mức giá này chỉ bằng một nửa so với trước thời điểm xảy ra đại dịch Covid-19...

Áp lực mở rộng thị trường

Vào thời điểm này tại khu vực miền Trung - Tây Nguyên, ngoài những loại nông sản đã kể trên, còn có rất nhiều các sản phẩm khác như, dưa hấu, thanh long, mít, sầu riêng, cà phê, cao su, sắn hay hồ tiêu... cũng đều rớt giá thê thảm trên thị trường. Có nhiều nông sản do rớt giá, hoặc thu hoạch xong không tiêu thụ được nên các hộ dân đã không còn muốn thu hoạch, bỏ mặc ngoài đồng...

Nguyên nhân chính khiến các loại nông sản của bà con ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên cũng như cả nước rơi vào cảnh ế ẩm là do ách tắc ở khâu tiêu thụ. Lâu nay, thị trường xuất khẩu nông sản chính của Việt Nam là Trung Quốc. Tuy nhiên, vào thời điểm xảy ra Covid-19, xuất hiện nhiều khó khăn về công tác vận chuyển thông quan qua cửa khẩu biên giới Việt - Trung, khi các cửa khẩu tại thị trường này đóng lại để tập trung phòng chống dịch bệnh. Việc xuất khẩu nông sản ách tắc nghiêm trọng, trong khi các mặt hàng nông sản của bà con khu vực miền Trung - Tây Nguyên vốn chủ yếu xuất theo đường tiểu ngạch nên lại càng khó khăn hơn. Điều này, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của bà con nông dân và cả nền kinh tế trong khu vực.

Tuy thế, việc gián đoạn giao thương vào thời điểm hiện nay lại là một phép thử, mở ra những cơ hội cho ngành nông sản nước nhà trong đó có khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Dự báo tình hình còn có thể có những khó khăn hơn, khi dịch bệnh vẫn còn những diễn biến phức tạp ở một số nước trên thế giới. Bởi vậy, những giải pháp để mở rộng thị trường đang được đặt ra cấp thiết hơn bao giờ hết.

Theo ông Nguyễn Xuân Cường - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, dịch bệnh Covid-19 đã mang lại một “áp lực tích cực”, buộc ngành nông nghiệp nhận thức rõ hơn những hạn chế để khắc phục và có hướng đi mới cho sự phát triển trước mắt cũng như dài hơi. Một trong những giải pháp quan trọng đang được tích cực triển khai là mở rộng thị trường xuất khẩu. Bên cạnh đó là việc nâng cao chất lượng, gắn chế biến với xây dựng chuỗi giá trị, áp dụng công nghệ hiện đại thay vì xuất khẩu sản phẩm thô; đáp ứng tiêu chuẩn cao về xuất xứ hàng hóa để nông sản Việt có thế chiếm lĩnh ở những thị trường khó tính, nhưng bền vững hơn như, EU, Mỹ hay Nhật Bản...

Mới đây, Nghị viện EU đã chính thức bỏ phiếu phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư (EVIPA) giữa Việt Nam và EU, đã mở ra những cơ hội cho doanh nghiệp trong nước mở rộng thị trường xuất khẩu các mặt hàng nông sản. Trong khi đó, đối với những thị trường truyền thống cũng cần chuyển từ tiểu ngạch sang xuất khẩu chính ngạch, để có tính ổn định hơn, đặc biệt vào những thời điểm khó khăn do dịch bệnh như hiện nay.