Nguồn vốn đầu tư công còn phân tán

Liên quan tới đầu tư công, các đại biểu cho rằng, công tác chuẩn bị đầu tư vẫn là khâu yếu, dẫn tới tình trạng vốn chờ dự án, vì vậy Chính phủ quan tâm hơn đến việc lập kế hoạch đầu tư công cần sát với thực tiễn. Vốn đầu tư công cần được thực hiện đúng mục đích, đạt hiệu quả, tránh trục lợi...

Đại biểu Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) và nhiều đại biểu thống nhất với các báo của Chính phủ và cơ quan thẩm tra của Quốc hội. Việc thực hiện đầu tư công thời gian qua đã góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, trên tổng thể công tác đầu tư công vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế, nhất là trong khâu tổ chức thực hiện, từ công tác xây dựng kế hoạch, xác định mục tiêu đầu tư, công tác chuẩn bị đầu tư, phân bổ nguồn lực giải phóng mặt bằng, triển khai thi công và giải ngân.

Nguồn vốn đầu tư còn phân tán, nhiều chương trình chưa ưu tiên tập trung tối đa nguồn lực để đầu tư phát triển nhanh và đồng bộ các công trình hạ tầng chiến lược trọng điểm, quan trọng của quốc gia, đường cao tốc, đường ven biển, đường liên vùng nhằm tạo tính liên kết, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, nhất là ở khu vực Trung Bộ và Tây Nam Bộ. Việc thực hiện chủ trương lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư, thu hút nguồn lực đầu tư khu vực ngoài Nhà nước chưa thực sự mang lại hiệu quả.

Cần giải pháp đột phá đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công

Kỷ cương, kỷ luật trong đầu tư công chưa nghiêm, chưa trở thành nền nếp, còn phụ thuộc vào tính quyết liệt của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Chính vì vậy, đối với công tác này cần tổng kết, đánh giá, phân tích, xác định rõ nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế không những diễn ra trong năm 2023 mà kéo dài từ nhiều năm trước. Việc xác định rõ đâu là nguyên nhân đích thực dẫn đến các tồn tại, hạn chế kéo dài để có giải pháp hiệu quả hơn nhằm bảo đảm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án đầu tư công, nhất là các dự án trọng điểm quốc gia, các công trình trọng điểm, 3 chương trình mục tiêu quốc gia nhằm phát huy vai trò của đầu tư công là động lực dẫn dắt, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi tổng cầu của thế giới và trong nước sẽ giảm.

Về kế hoạch đầu tư công năm 2023, dự kiến kế hoạch đầu tư công năm 2024, đại biểu Triệu Quang Huy (Lạng Sơn) cho rằng, tỷ lệ giải ngân đầu tư công 9 tháng năm 2023 có cải thiện so với các năm trước về số tuyệt đối nhưng chưa đạt yêu cầu. Qua giám sát thực tế, nổi lên một số vướng mắc cụ thể như: công tác chuẩn bị đầu tư, giao kế hoạch đầu tư hàng năm còn chậm và thiếu chủ động, công tác chuẩn bị đầu tư vẫn còn là khâu yếu, dẫn tới tình trạng vốn chờ dự án, hoàn thiện thủ tục đầu tư kéo dài, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công... Đại biểu đề nghị Chính phủ cần tiếp tục chấn chỉnh, có giải pháp tháo gỡ các vướng mắc trong công tác giải ngân vốn đầu tư công.

Đóng góp ý kiến tại phiên họp, đại biểu Âu Thị Mai (Tuyên Quang) phân tích thêm tình hình giải ngân vốn đầu tư công còn gặp khó khăn khi tình hình quốc tế, dịch bệnh cùng nhiều yếu tố tác động dẫn tới giá nhiên liệu, nguyên liệu tăng cao, một số quy định của pháp luật chưa đồng bộ, thống nhất, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, khiến các địa phương gặp lúng túng trong triển khai các dự án.

Đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tăng cường các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về đầu tư công và pháp luật có liên quan để sửa đổi, bổ sung các quy định thuộc thẩm quyền của Chính phủ hoặc trình Quốc hội xem xét sửa đổi Luật Đầu tư công và các luật có liên quan để kịp thời tháo gỡ khó khăn, nâng cao hiệu quả đầu tư công.

Đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) đề nghị Chính phủ quan tâm hơn đến việc lập kế hoạch đầu tư công cần sát với thực tiễn.

Bởi ở nhiều địa phương việc thực hiện vốn đầu tư công còn hạn chế như việc lập kế hoạch chưa sát với thực tiễn, phải điều chỉnh nhiều lần, nhiều nguồn vốn chưa được phân bổ làm ảnh hưởng đến tiến độ một số dự án quan trọng. Một số cơ quan, địa phương không phân bổ hết kế hoạch vốn nên đề xuất trả lại vốn. Nhiều dự án do thời gian lập, thẩm định, phê duyệt còn kéo dài, chưa sát với thực tiễn nên phải điều chỉnh nhiều lần. Để hoàn thành kế hoạch giải ngân vốn, đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương cần phải có biện pháp cụ thể và nỗ lực quyết tâm hơn.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến (Bà Rịa -Vũng Tàu) kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành tăng cường hơn nữa công tác giải ngân vốn đầu tư công. Nếu giải ngân tốt sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, các chỉ tiêu đề ra. Ngoài ra, nên cho phép kéo dài nguồn tăng thu tiết kiệm chi để đầu tư cho xây dựng, tu bổ các tuyến đường cao tốc...

Theo đại biểu Đinh Ngọc Minh (Cà Mau) vẫn còn một số vấn đề lớn của nền kinh tế có liên quan đến đầu tư công như tăng trưởng chưa đạt mục tiêu, doanh nghiệp chưa đạt mục tiêu cả về chất lượng và số lượng. Những tồn tại trên do nhiều nguyên nhân và trong đó có nguyên nhân của đầu tư công với vai trò dẫn dắt và kích hoạt chưa đúng, chưa đủ.

Để tăng hiệu quả đầu tư công, kích hoạt nhanh và hiệu quả đầu tư góp phần bảo đảm tăng trưởng, đại biểu đề nghị tăng bội chi để thực hiện các dự án đầu tư công có tác động lớn ngay đến đầu chung của nền kinh tế như: sớm đầu tư dự án đường sắt Lào Cai - cảng Hải Phòng, cảng Cái Mép - Thị Vải... Đây là những dự án đã có kế hoạch đầu tư cần được đẩy nhanh đầu tư sớm hơn, tiền đề cho xây dựng ngành công nghiệp đường sắt quốc gia.