OCOP - mở đường cho kinh tế nông thôn

Từ quầy kệ siêu thị đến cầu nối văn hóa vùng miền

Theo ông Phong, người tiêu dùng không chỉ quan tâm đến xuất xứ và chất lượng, mà còn bị thu hút bởi giá trị văn hóa và câu chuyện đằng sau mỗi sản phẩm. Việc dành những vị trí trưng bày đẹp cho sản phẩm OCOP cũng là cách để tôn vinh nông sản Việt, đưa hình ảnh vùng miền đến gần hơn với người tiêu dùng đô thị. Những sản phẩm OCOP Việt Nam cũng đang dần vượt ra khỏi phạm vi trong nước. Chúng xuất hiện trong các hội chợ quốc tế ở Nhật Bản, châu Âu và nhiều diễn đàn kết nối sản phẩm vùng miền. Tại đó, sản phẩm OCOP không chỉ được quảng bá như hàng hóa, mà còn như một “đại sứ văn hóa” - phản ánh tinh thần, bản sắc và sự sáng tạo của người Việt.

Trên phạm vi cả nước, đến hết tháng 9/2025, Việt Nam đã có hơn 17.300 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. Mạng lưới hơn 9.300 hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia chương trình, góp phần hình thành hệ sinh thái sản xuất - tiêu thụ hàng hóa nông thôn theo hướng chuẩn hóa, minh bạch và thân thiện môi trường.

Ông Ngô Trường Sơn, Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương cho biết: “OCOP không chỉ là chương trình hỗ trợ sản phẩm, mà là sự chuyển đổi từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông thôn. Mục tiêu là khai thác hiệu quả tiềm năng nông nghiệp, làng nghề, văn hóa và sinh thái của từng địa phương, góp phần nâng cao đời sống người dân và phát triển bền vững”.

Sự kết nối giữa sản phẩm OCOP và du lịch đã mở ra hướng phát triển bền vững cho nhiều địa phương

Bắt nhịp cùng du lịch nông thôn

Không chỉ dừng lại ở vai trò kinh tế, sản phẩm OCOP còn trở thành “chìa khóa” gắn kết du lịch nông thôn và bảo tồn văn hóa bản địa. Ở Lào Cai, mô hình du lịch cộng đồng gắn với văn hóa dân tộc và sản phẩm địa phương đang mang lại hiệu quả rõ rệt. Bà Hoàng Thị Phượng, hộ kinh doanh dịch vụ Homestay Luật Phương chia sẻ: “Sản phẩm OCOP giúp văn hóa truyền thống của bà con lan tỏa mạnh mẽ. Người dân vừa có thêm thu nhập, vừa tự hào giới thiệu sản phẩm của bản làng mình đến du khách”.

Tại vùng đồng bằng sông Hồng, hơn 6.400 sản phẩm OCOP đang được khai thác song hành với các mô hình du lịch sinh thái, làng nghề và di sản văn hóa. Trong khi đó, khu vực duyên hải miền Trung và Tây Nguyên phát triển mạnh các sản phẩm OCOP đặc trưng như cà phê, hồ tiêu, cùng nhiều mô hình du lịch cộng đồng, tạo nên bức tranh kinh tế - văn hóa đầy màu sắc.

Một du khách quốc tế chia sẻ: “Tôi rất thích những sản phẩm thổ cẩm ở đây tinh tế, độc đáo và mang đậm hồn dân tộc. Đó là trải nghiệm đặc biệt khiến tôi muốn quay lại để hiểu thêm về văn hóa địa phương”.

Câu chuyện của ông Đào Đức Hiếu, Giám đốc Hợp tác xã Hệ sinh thái Du lịch Suối Giàng (Lào Cai), là minh chứng sống động cho hướng đi này. Sản phẩm trà Shan tuyết cổ thụ của hợp tác xã (HTX) sau khi đạt chứng nhận OCOP đã được tiêu chuẩn hóa về quy trình, chất lượng và thương hiệu. Ông Hiếu cho biết: “Chúng tôi áp dụng phương thức truyền thống kết hợp công nghệ hiện đại để đưa sản phẩm vươn ra thế giới. Giờ đây, trà Shan tuyết không chỉ có mặt trong nước mà còn được sử dụng làm quà tặng ngoại giao, từng bước mở đường cho xuất khẩu”.

Bên cạnh phát triển sản phẩm, HTX Suối Giàng còn đưa văn hóa trà trở thành cầu nối du lịch. Mỗi buổi pha trà là một câu chuyện kể về thiên nhiên, con người và triết lý sống hòa hợp với đất trời. Chính sự chân thực và mộc mạc đó khiến du khách trong và ngoài nước lưu luyến không rời.

Theo bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cho biết, việc gắn kết OCOP với phát triển du lịch nông thôn không chỉ mang lại sinh kế, mà còn tạo chuyển biến trong tư duy phát triển nông nghiệp. Nhiều HTX đã chủ động ứng dụng công nghệ, xây dựng thương hiệu và tạo chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất - tiêu thụ - dịch vụ du lịch.

Ở góc độ vĩ mô, ông Trần Đức Thắng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chia sẻ, Chương trình OCOP và phát triển du lịch nông thôn đang là 2 mũi nhọn chiến lược trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế, gia tăng giá trị nông sản và khơi dậy nội lực nông thôn. Đây cũng là nền tảng để xây dựng nền kinh tế nông nghiệp hiện đại, xanh và hội nhập.

Thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về OCOP và du lịch nông thôn, thúc đẩy chuyển đổi số, kết nối với các sàn thương mại điện tử, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp quảng bá, xuất khẩu sản phẩm qua các hội chợ quốc tế. Mục tiêu là đưa sản phẩm OCOP trở thành “thương hiệu Việt toàn cầu” vừa mang giá trị kinh tế, vừa lan tỏa hình ảnh một Việt Nam năng động, sáng tạo và đậm đà bản sắc.