PwC: Một nửa các DN tại Việt Nam đã và đang đối mặt với tội phạm

Báo cáo này cho biết tội phạm gian lận là mối quan ngại lớn của các DN Việt Nam và các biện pháp phòng, chống hiện chưa đủ hiệu quả.

Cuộc khảo sát năm 2018 cho thấy, chỉ tính riêng trong 2 năm vừa qua, 52% các DN tại Việt Nam đã phải đối mặt với tội phạm gian lận (tỷ lệ này ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương là 46% và toàn cầu là 49%). Mặc dù có 40% số người tham gia khảo sát cho biết họ chưa từng phải đối mặt với tội phạm gian lận, nhưng trong đó có thể không phải do không gặp phải tội phạm mà có thể là do các gian lận này chưa bị phát giác.

Nguồn: Khảo sát Tội phạm Kinh tế và Gian lận 2018, PwC

40% số người tham gia khảo sát tại Việt Nam cho biết loại hình tội phạm kinh tế thường gặp nhất là biển thủ tài sản, 36% nói rằng có hối lộ và tham nhũng. 33% số DN trả lời cho rằng có gian lận thực hiện bởi người tiêu dùng còn 29% số người trả lời cho biết gian lận đó là vi phạm đạo đức kinh doanh.

Nguồn: Khảo sát Tội phạm Kinh tế và Gian lận 2018, PwC

Khảo sát do PwC thực hiện tại Việt Nam cho thấy phần lớn (53%) các vụ phạm tội kinh tế có thủ phạm là người trong nội bộ của tổ chức. Hơn nữa, các cán bộ quản lý cấp trung và quản lý cấp thấp chiếm tới 61% tổng số vụ gian lận nội bộ này. Trong khi đó, tỷ lệ tội phạm kinh tế do các đối tượng bên ngoài tổ chức (như khách hàng, nhà cung cấp, đại lý, tin tặc…) gây ra là 36%.

Tổn thất từ tội phạm kinh tế có thể được chia thành tổn thất tài chính và tổn thất phi tài chính. Xét trên phương diện tài chính, 53% các tổ chức tham gia khảo sát cho biết họ chịu tổn thất dưới 100.000 USD (tương đương 2,3 tỷ đồng) trong vòng 2 năm vừa qua. Gần một phần ba (32%) số người tham gia khảo sát ước tính họ đã gánh chịu mức tổn thất trên 100.000 USD từ các vụ gian lận.

Trong số các ảnh hưởng phi tài chính, ảnh hưởng nghiêm trọng nhất mà các tổ chức tham gia khảo sát nhận diện được là tổn thất về uy tín/thương hiệu của DN, theo 28% số người tham gia khảo sát, tiếp theo là tinh thần nhân viên (23%) và các quan hệ kinh doanh (21%).

Theo ông Marcus Paciocco, Giám đốc Dịch vụ Điều tra Gian lận tại Công ty PwC Consulting Việt Nam: “Một số tổn thất tài chính có thể đo lường được bao gồm chi phí khắc phục sự vụ, chi phí pháp lý, tổn thất thực tế về tiền hay thậm chí là các hình phạt hình sự. Các tổn thất phi tài chính tuy không thể định lượng được nhưng có thể gây ra hậu quả còn nặng nề hơn tổn thất tài chính, ví dụ như tổn thất về danh tiếng hay tinh thần nhân viên”.

Cuộc khảo sát ở Việt Nam cho thấy hầu hết các vụ gian lận và tội phạm kinh tế khác được phát hiện bởi mật báo trong nội bộ hoặc do tình cờ. Mỗi hình thức phát hiện này giúp phát hiện 16% số vụ gian lận. Tỷ lệ phát hiện gian lận kinh tế thông qua kiểm toán nội bộ chỉ là 3%. Đường dây nóng tố giác ở Việt Nam chỉ phát hiện được 3% số vụ việc gian lận, trong khi tỷ lệ này trên thế giới và ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương được ghi nhận là 7%.

“Các DN tại Việt Nam có thể cải thiện đáng kể hơn môi trường kiểm soát và giảm thiểu gian lận bằng cách triển khai hiệu quả các chức năng kiểm toán nội bộ và đường dây nóng tố giác. Đây là một số chức năng mà các DN Việt Nam có thể khai thác sâu hơn nhằm giảm thiểu rủi ro, đồng thời đạt được các mục tiêu chiến lược của DN. Mặt trái của một nền kinh tế phát triển nhanh chóng là các DN tập trung quá nhiều vào mục tiêu tăng trưởng doanh số mà không chú trọng đến các ưu tiên cải thiện chốt kiểm soát nội bộ”, ông Paciocco cho biết.

Một dấu hiệu đáng mừng là trong vòng 2 năm qua, các công ty Việt Nam thực hiện đánh giá rủi ro gian lận khá thường xuyên – gần một nửa số người tham gia khảo sát cho biết họ đã triển khai các cuộc đánh giá rủi ro gian lận (46%). Tuy nhiên, tỷ lệ các cuộc đánh giá các rủi ro cụ thể còn thấp, như chống hối lộ và tham nhũng là 35% hay nguy cơ an ninh mạng chỉ là 29%.