Sẽ có giải pháp tổng thể thúc đẩy cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước

	Đất đai là “miếng mồi ngon” để nhà đầu tư tích cực tham gia quá trình cổ phần hóa
	Còn 91 doanh nghiệp phải cổ phần hóa trong quý IV/2020
	Hoàn thành kế hoạch cổ phần hóa và thoái vốn – nhiệm vụ khó khả thi

Đến nay mới đạt 28% kế hoạch

Theo đánh giá của Chính phủ, sau 5 năm thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế, bên cạnh các kết quả đáng ghi nhận, quá trình cơ cấu lại DNNN vẫn còn một số hạn chế. Tiến độ cổ phần hóa (CPH), thoái vốn nhà nước chậm, chưa đạt mục tiêu đề ra. Mô hình quản trị DN chậm được đổi mới, chưa đáp ứng được các tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế. Nhiều DN còn thiếu chủ động trong đổi mới sản xuất kinh doanh, chưa chú trọng đầu tư theo chiều sâu, chậm đăng ký giao dịch, niêm

Cần siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong công tác cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước

yết trên thị trường chứng khoán làm ảnh hưởng đến tính công khai, minh bạch của thị trường. Cơ cấu lại một số dự án đầu tư kém hiệu quả có quy mô lớn, tình hình tài chính phức tạp, sở hữu nhiều đất đai và/hoặc là hoạt động trong lĩnh vực công ích, gắn liền với các hoạt động của các địa phương còn chậm; một số dự án, DN đã có những chuyển biến nhất định nhưng nhìn chung vẫn còn nhiều khó khăn, tồn tại, đặc biệt trong bối cảnh của dịch bệnh Covid-19.

Theo phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, đến hết năm 2020 còn phải thực hiện CPH 92 DN, trong đó bộ, ngành và địa phương còn nhiều DN thuộc danh sách phải thực hiện là: Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại DN (6 DN), Bộ Công thương (4 DN), Bộ Xây dựng (2 DN), Hà Nội (13 DN), TP.HCM (38 DN)...; Đồng thời, phải thực hiện thoái vốn tại nhiều DN có giá trị lớn, như: Bộ Xây dựng 8/11 tổng công ty cổ phần, Hà Nội 31/34 DN do thành phố quản lý...

Bà Vũ Thị Như Mai - Ủy viên Ủy ban Tài chính Ngân sách Quốc hội cho biết, Nghị quyết số 25 của Quốc hội đã xác định rất rõ trong giai đoạn 5 năm chúng ta phải đạt CPH và số thu là 250.000 tỷ đồng, nhưng đến nay chúng ta không đạt và trong 2 năm vừa qua về căn bản CPH chững lại. Theo danh mục DNNN hoàn thành CPH (hoàn thành việc bán cổ phần lần đầu) giai đoạn 2017-2020 phải hoàn thành CPH 128 DN, nhưng đến nay mới đạt 28% kế hoạch. Theo danh mục DN thực hiện CPH đến hết năm 2020 phải hoàn thành việc công bố giá trị 93 DN, nhưng đến nay mới hoàn thành 3 DN. Lũy kế 8 tháng, đã thực hiện thoái vốn tại 20 DN, với giá trị sổ sách là 900 tỷ đồng, thu về 1.845 tỷ đồng.

Phân tích nguyên nhân của tình trạng này, ông Dương Quang Thành - Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho rằng, đầu tiên là về thể chế, các văn bản quy định chưa rõ ràng về trách nhiệm của các bộ, ngành trong lĩnh vực này. Bên cạnh đó, các nghị định quan trọng nhất để thực hiện việc thoái vốn, CPH DNNN đang vướng mắc về thủ tục và về đất đai, về xác định các giá trị văn hóa, giá trị phi vật thể để đưa vào CPH và thoái vốn...

Một vướng mắc khác là khi chuyển từ nghị định cũ sang nghị định mới lại không quy định giai đoạn chuyển tiếp. Nêu thực tế từ hoạt động của mình, ông Thành cho biết, “chúng tôi đang làm công tác CPH theo nghị định này, nhưng khi nghị định khác thay thế thì không có quy định giai đoạn chuyển tiếp. Có trường hợp chúng tôi đã triển khai đến 99% rồi, chỉ còn 1% nữa là hoàn thành, nhưng khi chuyển sang giai đoạn mới lại làm lại từ đầu, mất thêm 2 năm, chưa kể kinh phí rất lớn”.

Cũng theo ông Thành, tiến độ thoái vốn, CPH DNNN chậm một phần do thị trường vốn đang rất khó khăn. Nhiều DN đã thực hiện xong các thủ tục nhưng khi đưa ra đấu giá không có nhà đầu tư nào mua bởi giá không cạnh tranh. Nguyên nhân là do cách tính giá trị đất và các giá trị khác vào trong giá trị CPH và thoái vốn rất cao, nên không được thị trường chấp nhận… Vì vậy, ông đề nghị trong xây dựng đề án tái cơ cấu các DNNN giai đoạn 2021-2025 cần nêu cụ thể những lĩnh vực nào nhà nước không cần nắm giữ phải thoái hết vốn. Tuy nhiên chúng ta phải dựa trên cơ sở thực tế của thị trường để xây dựng.

Sẽ có giải pháp tổng thể đẩy nhanh cổ phần hóa

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cũng cho biết, cơ chế, chính sách về CPH, thoái vốn DNNN thời gian vừa qua cũng đã được sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh theo hướng chặt chẽ hơn; tăng cường công khai, minh bạch hơn trong quá trình CPH và tính đúng, tính đủ giá trị DN khi CPH, hoàn thành việc xác lập hồ sơ quản lý về đất đai, tài sản trước khi CPH. Do đó việc rà soát, phê duyệt phương án CPH DN phải thực hiện nhiều quy trình, thủ tục và nhiều thời gian, đặc biệt vấn đề về đất đai, lịch sử pháp lý rất phức tạp.

Bên cạnh đó, các DN CPH, thoái vốn, cơ cấu lại trong giai đoạn này hầu hết lại là các DN lớn có tình hình tài chính phức tạp, sở hữu nhiều đất đai hoặc các DN đang hoạt động trong lĩnh vực công ích gắn liền với hoạt động của các địa phương, đóng góp vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thực hiện chiến lược, mục tiêu về an sinh xã hội của địa phương nên việc CPH, thoái vốn phải tiến hành thận trọng, đảm bảo tính đúng, tính đủ giá trị DN và không làm thất thoát vốn của nhà nước.

Về những nguyên nhân chủ quan, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho rằng, một số bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước chưa thực sự nghiêm túc triển khai kế hoạch CPH, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN theo chỉ đạo của Thủ tướng. Bên cạnh đó, công tác lập kế hoạch CPH, thoái vốn để trình cơ quan có thẩm quyền ban hành danh mục CPH, thoái vốn chưa sát với thực tế. Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu DN, đơn vị còn chưa cao, chưa quyết liệt trong đổi mới hoạt động của DN. Ngoài ra, đa số các tập đoàn, tổng công ty, DN không chủ động triển khai các chính sách của nhà nước, đến khi phải thực hiện CPH mới bắt đầu thực hiện sắp xếp lại xử lý nhà đất, do đó ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ CPH.

Về các giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, khuôn khổ pháp lý về tổ chức, quản lý và hoạt động của DNNN về sắp xếp việc CPH, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN theo hướng đảm bảo công khai, minh bạch theo cơ chế thị trường. Tiếp tục xây dựng tiêu chí phân loại DN cho giai đoạn 2021-2025 và Đề án cơ cấu lại DNNN của giai đoạn 2021-2025, trọng tâm là tập đoàn, tổng công ty nhà nước, làm cơ sở tiếp tục triển khai cơ cấu lại, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN. Các cơ quan quản lý nhà nước căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, kịp thời nghiên cứu, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách trong việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại DN và CPH. Đồng thời với đó, Chính phủ sẽ tăng cường công tác chấp hành kỷ luật, kỷ cương và xử lý nghiêm những người sai phạm, xử lý nghiêm những người chậm tiến độ.