Số hóa để logistics phục hồi sau dịch

	Để thông suốt hoạt động logistics
	Thương mại điện tử góp phần thúc đẩy vận chuyển cao cấp tăng cao
	Container - Mặt hàng “nóng nhất” hành tinh

Vượt qua đại dịch bằng công nghệ

Trao đổi tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Phát triển hoạt động logistics và quản lý chuỗi cung ứng ở Việt Nam trong bối cảnh mới”, ông Đinh Hữu Thạnh - Tổng giám đốc Công ty Bee Logistics cho biết, tác động của dịch Covid-19 lên ngành logistics rất nặng nề.

Ở phạm vi toàn cầu, đại dịch đã làm đứt gãy chuỗi cung ứng, mất cân đối cung - cầu, sự gián đoạn xảy ra với mọi loại hình vận tải. Giá cước vận tải tăng phi mã, nhất là hàng không và đường biển, thiếu container rỗng trầm trọng, vận tải tuyến ngắn không được coi trọng. Đặc biệt, các mặt hàng có giá trị thấp gặp rất nhiều khó khăn trong vận tải.

Trong nước, các hoạt động chống dịch làm tăng chi phí, gián đoạn, cản trở lưu thông hàng hóa, khó dự đoán thời gian giao hàng. Thương mại quốc tế bất định khiến việc tuân thủ hợp đồng và rủi ro gia tăng, thị trường thay đổi. Mặt khác, các doanh nghiệp Việt Nam phần lớn là doanh nghiệp vừa và nhỏ nên sức chống chọi rất yếu, ứng dụng công nghệ thông tin chưa cao, chất lượng và khả năng sẵn sàng dịch vụ thấp…

Chuyển đổi số là con đường bắt buộc của các doanh nghiệp logistics trong bối cảnh mới

PGS-TS. Nguyễn Thanh Bình - Trưởng Bộ môn Marketing và Truyền thông, Đại học Ngoại Thương cũng nhận định, đại dịch đã gây ra nhiều thách thức mới đối với chuỗi cung ứng của doanh nghiệp Việt Nam mà trong đó logistics được ví như “xương sống” của chuỗi cung ứng nên cũng không tránh khỏi những ảnh hưởng nặng nề. Tuy nhiên, PGS-TS. Trịnh Thị Thu Hương - Trưởng Bộ môn Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng, trường đại học Ngoại Thương, chỉ ra các doanh nghiệp logistics đã nhận thức được tầm quan trọng của chuyển đổi số trong việc tăng hiệu quả kinh tế và tối ưu hóa dây chuyền sản xuất, chuỗi cung ứng sản phẩm. Một số doanh nghiệp đã kịp thời áp dụng thành công các giải pháp công nghệ, từ đó mang lại những hiệu quả nhất định đến hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics, góp phần giảm đáng kể các chi phí liên quan.

Đơn cử như việc sử dụng dữ liệu lớn (Big data) nhằm xác định phương thức vận tải nào có thể sử dụng được để tối thiểu hóa chi phí cho một điểm đến cụ thể, trong khi vẫn đáp ứng thời gian giao hàng. Hay ứng dụng công nghệ Internet vạn vật (IoT) để theo dõi hoạt động của các phương tiện vận tải; áp dụng công nghệ giám sát máy móc, tàu thuyền và giám sát điều kiện bảo quản hàng hóa của container lạnh.

Theo đó, việc ứng dụng chuyển đổi số đã giúp tăng doanh thu cho doanh nghiệp, phá vỡ sự trì trệ cũng như rút ngắn thời gian các khâu vận hành sản xuất, kinh doanh. Nếu như trước đây, các doanh nghiệp đều nhận thấy rằng phải tốn một khoản chi phí rất lớn khi vận hành dịch vụ theo kiểu truyền thống thì khi ứng dụng các phần mềm công nghệ số hóa vào các khâu vận hành đã giúp cho 77,8% doanh nghiệp logistics có thể tối thiểu hóa chi phí đầu vào.

Doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn

Ths. Nguyễn Thanh Tuấn - Viện Nghiên cứu và Phát triển logistics Việt Nam cho biết, trên thế giới, sự cố kênh đào Suez và khủng hoảng năng lượng gần đây sẽ đẩy mạnh xu thế phát triển mới của vận tải như phát triển các phương tiện vận tải tiết kiệm năng lượng, tối ưu hóa quá trình vận chuyển và đa dạng tuyến đường vận tải giữa các quốc gia.

Tại Việt Nam, sự tham gia mạnh mẽ vào các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP hay EVFTA hứa hẹn sẽ mang lại nhiều cơ hội cho nền kinh tế, trong đó có hoạt động thương mại, vận tải. Dịch bệnh cũng đẩy mạnh xu hướng tự động hóa trong vận tải để giảm thiểu tiếp xúc trực tiếp, đồng thời áp dụng công nghệ hiện đại, nâng cao hiệu quả và chất lượng vận tải nhằm giảm chi phí logistics. Bối cảnh mới này càng đòi hỏi các doanh nghiệp chuyển đổi số nhanh chóng để đón đầu cơ hội.

Tuy nhiên, theo PGS-TS. Trịnh Thị Thu Hương, các doanh nghiệp logistics đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt, đại dịch đã tác động nhiều đến chiến lược đầu tư công nghệ của các doanh nghiệp, doanh nghiệp buộc phải cân nhắc các khoản đầu tư ngoài chi phí vận hành bắt buộc.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp cũng vẫn giữ lối mòn, tư duy làm việc cũ, không muốn cải tiến, thói quen ngại thay đổi dẫn đến chậm chạp, thiếu nhạy bén với các xu hướng công nghệ mới. Mặt khác, riêng với logistics, nhiều doanh nghiệp cũng e ngại các giao dịch điện tử, hợp đồng điện tử dễ gặp rủi ro về mặt pháp lý và phải mất nhiều thời gian để giải quyết.

Khả năng tài chính cũng là một nguyên nhân. Bởi quá trình chuyển đổi số có phi phí từ khoảng vài trăm triệu đồng đến vài chục tỷ đồng, là con số không nhỏ, nhất là với nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Chính vì vậy, cần có các giải pháp tháo gỡ những nút thắt này. Về phía cơ quan nhà nước, các chuyên gia kiến nghị cần tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về dịch vụ logistics và việc chuyển đổi số một cách minh bạch, phù hợp với xu thế hiện nay. Tạo thuận lợi thương mại và thúc đẩy phát triển ngành logistics Việt Nam; sửa đổi, ban hành các chính sách mới, có nội dung điều chỉnh dịch vụ logistics, vận tải đa phương thức, vận tải xuyên biên giới…

Bên cạnh đó, cần có chính sách khuyến khích chuyển đổi số, hỗ trợ vốn và lãi suất ưu đãi cho doanh nghiệp số hóa. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp logistics có thể thuê giải pháp từ doanh nghiệp cung cấp phần mềm khi chưa đủ tài chính. Phát triển hạ tầng số để phục vụ cho nhu cầu mới của nền kinh tế.

Về phía doanh nghiệp, để đứng vững trước cơn bão mang tên Covid-19, các doanh nghiệp cần thay đổi tư duy, chiến lược về chuyển đổi số, bắt đầu từ chính người lãnh đạo. Đồng thời phải làm từng bước vững chắc, theo lộ trình phù hợp với khả năng của doanh nghiệp. Tạo lập kế hoạch dài hạn và bài bản, cẩn trọng trong từng công đoạn, như lựa chọn quy trình, tìm kiếm các nhà cung cấp giải pháp phù hợp.

Doanh nghiệp cũng nên chủ động tham vấn ý kiến của các chuyên gia, luật sư trước khi thực hiện để đảm bảo an toàn thông tin và giảm thiểu rủi ro trong giao kết hợp đồng điện tử. Cùng với đó là chủ động hợp tác và tìm kiếm tư vấn từ các đơn vị cung cấp dịch vụ chuyển đổi số. Đồng thời, sử dụng các khóa đào tạo theo yêu cầu, đào tạo tại chỗ, liên kết với các trường, trung tâm đào tạo để có thể nâng cao năng lực của nhân viên trong doanh nghiệp.