Tăng cường vai trò cấp xã và phân cấp thẩm quyền trong sửa đổi Luật Quy hoạch

Vai trò của chính quyền cấp xã trong hệ thống quy hoạch

Các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh rằng, chính quyền cấp xã cần được ghi nhận rõ vai trò trong hệ thống quy hoạch để đảm bảo tính thực tiễn và liền mạch trong triển khai. Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng cần bổ sung quy định tại Điều 5 của Luật Quy hoạch hiện hành, xác định chính quyền cấp xã là chủ thể phối hợp, có trách nhiệm cung cấp thông tin, đề xuất phương án quy hoạch và hỗ trợ triển khai trên địa bàn. Điều này đặc biệt cần thiết trong bối cảnh chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp, giúp cấp xã đóng góp thực chất vào quy hoạch tỉnh. Ông Hùng cũng đề xuất bổ sung vào khoản 4 Điều 16, yêu cầu cơ quan lập quy hoạch tỉnh lấy ý kiến chính thức của Ủy ban nhân dân cấp xã và yêu cầu cấp xã cung cấp dữ liệu, định hướng phát triển không gian dân cư, hạ tầng sản xuất. Theo ông, nhiều ý kiến cấp xã chưa được tích hợp thực chất vào quy hoạch tỉnh, gây bất cập, đặc biệt ở các vùng nông thôn, miền núi.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) cũng đồng tình, nhấn mạnh rằng quy hoạch đóng vai trò điều phối, phân bổ nguồn lực và kiến tạo không gian phát triển. Bà đề xuất bổ sung cơ chế phản hồi giữa cơ quan lập quy hoạch và hội đồng thẩm định, đặc biệt khi cơ quan lập quy hoạch không hoàn thiện theo kết luận của hội đồng thẩm định. Theo bà, quy định này sẽ đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong quá trình lập quy hoạch, tránh tình trạng thiếu đồng bộ giữa các cấp. Bà Nguyệt cũng lưu ý cần làm rõ trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã trong việc theo dõi sử dụng đất, đầu tư hạ tầng theo quy hoạch, đảm bảo cấp xã không chỉ là đơn vị thực thi mà còn là cầu nối phản ánh nhu cầu thực tiễn.

Tương tự, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, việc bỏ quy hoạch cấp huyện trong mô hình chính quyền hai cấp cần đi kèm bổ sung tính liên kết giữa các xã, đặc biệt là liên kết liên vùng. Ông đề xuất nghiên cứu để quy hoạch có tính liên kết giữa các xã trong cùng huyện hoặc với các xã của huyện lân cận, tránh tình trạng phân tán trong điều chỉnh quy hoạch.

Phân cấp thẩm quyền và tăng cường tính khả thi

Việc phân cấp thẩm quyền trong điều chỉnh và phê duyệt quy hoạch được các đại biểu đánh giá là giải pháp then chốt để tăng tính linh hoạt và khả thi. Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hòa) đề xuất bỏ quy hoạch vùng khỏi hệ thống quy hoạch độc lập, gộp vào nhiệm vụ điều phối quốc gia hoặc định hướng trong quy hoạch quốc gia, tỉnh, nhằm giảm tầng lớp trung gian cồng kềnh. Ông cũng kiến nghị bỏ quy định điều chỉnh quy hoạch cấp dưới theo quy hoạch cấp trên khi có mâu thuẫn, thay bằng cơ chế linh hoạt, ưu tiên giải pháp khả thi trong bối cảnh địa phương. Theo ông, quy định hiện hành tạo áp lực chậm tiến độ cho quy hoạch cấp dưới, cần ngưỡng điều chỉnh rõ ràng để tránh sửa đổi không cần thiết.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) nhấn mạnh việc lập đồng thời các quy hoạch cấp quốc gia, vùng, tỉnh và chuyên ngành kỹ thuật là cần thiết để đảm bảo tính kết nối và khớp nối. Ông đề xuất sửa khoản 3 Điều 5, quy định các quy hoạch phải được lập đồng thời, cho phép quy hoạch nào hoàn thành trước thì phê duyệt trước. Theo ông, cách làm này giúp chia sẻ thông tin, nguồn lực giữa các quy hoạch, tránh mâu thuẫn và rút ngắn thời gian hoàn thành. Ông Cường cũng lưu ý rằng việc lựa chọn tổ chức tư vấn lập quy hoạch không nên tuân thủ Luật Đấu thầu, mà cần ưu tiên các đơn vị tư vấn độc lập, uy tín để đảm bảo chất lượng và tính dài hạn, tránh quy hoạch mang tính nhiệm kỳ.