Thống đốc NHNN: Áp lực với điều hành chính sách tiền tệ thời gian tới rất lớn

Vào cuộc quyết liệt, trách nhiệm

Sáng nay, Quốc hội tiếp tục phiên chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực kế hoạch và đầu tư, kế hoạch hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong và sau đại dịch.

Tham gia trả lời, cho ý kiến thêm về các vấn đề liên quan, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, đại dịch COVID-19 tác động nghiêm trọng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đến người dân. NHNN trong thời gian qua, thực hiện các chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, là một trong những bộ, ngành vào cuộc rất trách nhiệm.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng

Ngay từ đầu năm 2020, khi đại dịch COVID-19 xảy ra, trong tổ chức điều hành về lãi suất, NHNN đã giảm 3 lần lãi suất điều hành với tổng mức giảm từ 1,5-2%, đây là mức giảm sâu so với các nước trong khu vực.

Ngoài việc điều hành lãi suất của NHTW, NHNN cũng đã chỉ đạo, kêu gọi các tổ chức tín dụng thực hiện giảm các mức lãi suất đối với các khoản cho vay cũ và cho vay mới. Mặt bằng lãi suất cho vay giảm khoảng 1,66% so với trước dịch.

Lũy kế từ 23/1/2020 đến nay, tổng số tiền lãi các tổ chức tín dụng miễn, giảm cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi COVID-19 là khoảng gần 30.000 tỷ đồng. Các tổ chức tín dụng sẽ tiếp tục giảm lãi suất từ nay đến cuối năm 2021. Bên cạnh đó, hệ thống ngân hàng cũng đã thực hiện giảm phí với mức giảm khoảng hơn 2 nghìn tỷ đồng cho khách hàng. Việc giảm lãi suất đã giúp giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp và người dân.

Đối với dư địa chính sách tiền tệ, có 2 nhiệm vụ rất quan trọng: Thứ nhất, điều hành chính sách tiền tệ của NHTW để góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ thực hiện tăng trưởng kinh tế; Thứ hai, với vai trò là huyết mạch của nền kinh tế, hệ thống các tổ chức tín dụng phải hoạt động đảm bảo an toàn, sẵn sàng khả năng chi trả cho người dân.

“Chính vì vậy, việc xem xét các giải pháp chính sách công cụ trong thời gian tới, NHNN phải luôn đảm bảo mục tiêu đạt được hai nhiệm vụ trên, đồng thời phải đảm bảo các cân đối lớn của vĩ mô như nợ công, bội chi ngân sách…”, Thống đốc nhấn mạnh.

Để xác định dư địa còn giảm lãi suất tiếp hay không, NHNN nhận thấy trong thời gian qua, khi đánh giá thực trạng hoạt động tiền tệ ngân hàng cũng như kinh tế vĩ mô, chúng tôi thấy phía trước năm 2021 khả năng đạt được chỉ tiêu lạm phát dưới 4% theo mục tiêu Quốc hội đặt ra là có thể đạt được vì hiện nay đến hết tháng 10, lạm phát mới chỉ tăng 1,81% so với cùng kỳ năm trước.

Tính toán các gói hỗ trợ lãi suất liều lượng hợp lý

Tuy nhiên, Thống đốc cho rằng trong năm 2022, rủi ro lạm phát đang có áp lực lớn nhìn từ cả trong và ngoài nước. Ở bên ngoài, các nền kinh tế của thế giới đã phục hồi và dần phục hồi khi chiến lược tiêm vắc-xin bao phủ, kéo theo giá cả hàng hóa trên thị trường thế giới có xu hướng gia tăng, đặc biệt là xăng dầu. Tại nhiều nền kinh tế phát triển, lạm phát đã tăng mức cao nhất trong lịch sử (như tại Mỹ, lạm phát tháng 10 đã tăng 6,2% so với cùng kỳ - mức tăng lớn nhất kể từ tháng 11/1990).

“Việt Nam là nước có độ mở kinh tế lớn, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu/GDP là 200% nên có áp lực rủi ro của lạm phát nhập khẩu”, Thống đốc cho biết.

Xu hướng lạm phát tăng nhanh khiến nhiều NHTW trên thế giới hiện đã và đang phải dừng, rút dần nới lỏng chính sách tiền tệ. Đến nay, đã có 65 lượt tăng lãi suất trên thế giới.

“Bởi vậy, áp lực lạm phát và áp lực điều hành chính sách tiền tệ trong thời gian tới nhìn từ tác động bên ngoài vào là rất lớn”, Thống đốc nói.

Đối với thị trường trong nước, nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín dụng đang gia tăng. Thời gian qua, các ngân hàng giảm lãi suất bằng chính nguồn lực tài chính của mình chứ không phải tiền từ ngân sách. Khi nợ xấu tăng, bản thân các tổ chức tín dụng phải dùng nguồn lực tài chính của mình để xử lý nợ xấu. Do đó, nếu để tình hình tài chính của các tổ chức tín dụng bị suy giảm sẽ ảnh hưởng đến khả năng chi trả và an toàn của hệ thống.

Theo Thống đốc, đây cũng chính là một trong những bài học kinh nghiệm rất lớn từ thời gian trước đây khi tăng trưởng tín dụng cao, chúng ta thực hiện các gói hỗ trợ lãi suất trong năm 2008, nếu không tính toán cẩn thận cũng đã có rủi ro lạm phát quay trở lại, như trong năm 2011 có thời điểm lên tới 18%.

Về điều hành chính sách tiền tệ thời gian tới, Thống đốc cho biết NHNN sẽ tiếp tục chỉ đạo toàn hệ thống ngân hàng tiết giảm chi phí hoạt động để tiếp tục giảm lãi suất. Tuy nhiên, vẫn phải đảm bảo tỷ lệ an toàn của từng tổ chức tín dụng cũng như toàn hệ thống để tránh những tác động lan truyền.

NHNN cũng sẽ tích cực phối hợp với các bộ, ngành như Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để tính toán các gói hỗ trợ lãi suất với quy mô, phạm vi, liều lượng hợp lý trên cơ sở vẫn phải đảm bảo các ổn định kinh tế vĩ mô và phòng ngừa rủi ro lạm phát trong thời gian tới, cũng như phòng ngừa rủi ro đối với an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.