Thông tư 27/2013/TT-BLĐTBXH: Thông tư hay tư thông?

“Toát mồ hôi” chờ đủ điều kiện

Ông K., Giám đốc một DN chuyên đào tạo an toàn lao động tại huyện Từ Liêm mở tờ giấy phép đăng ký kinh doanh bổ sung mới toanh từ tháng 6/2014. Trong đó, ngành nghề đào tạo an toàn lao động, vệ sinh lao động (ATVSLĐ) không thuộc ngành kinh doanh có điều kiện. Quy định trên là một cơ hội mở rộng mảng đào tạo này cho DN của ông - một DN đã thực hiện hơn 200 hợp đồng đào tạo về an toàn lao động (ATLĐ) và được nhiều DN lớn rất tín nhiệm trong những năm qua.

Không nên coi công tác đào tạo nghề là một hình thức kinh doanh thông thường

Thế nhưng, lý do mà từ đầu năm đến nay DN bị chính những khách hàng lâu năm “xua tay” nói không là vì chưa nằm trong danh sách các đơn vị, tổ chức, DN đủ điều kiện hoạt động dịch vụ huấn luyện ATVSLĐ, cấp chứng nhận, chứng chỉ cho các nhóm đối tượng, thuộc Thông tư 27. Lý do của việc DN chưa xin được giấy chứng nhận đủ điều kiện huấn luyện ATVSLĐ là vì các giảng viên vẫn đang trong hành trình gian khổ đến Giấy chứng nhận giảng viên huấn luyện, do Cục ATLĐ (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cấp.

Thông tư 27/2013/TT-BLĐTBXH quy định về công tác huấn luyện ATVSLĐ được coi là một văn bản quan trọng trong việc cải thiện ATLĐ trong hoạt động sản xuất của DN. Tuy nhiên, những quy định lấp lửng về điều kiện cơ sở vật chất của đơn vị đào tạo, cứng nhắc về năm công tác của giảng viên đã biến lĩnh vực đào tạo này thành ngành kinh doanh có điều kiện, khi phải được cấp phép bởi Cục ATLĐ. Trong khi đó, chất lượng đào tạo ATVSLĐ được các giảng viên và người lao động đánh giá là rất kém hiệu quả.

Anh Hân, một giảng viên đào tạo ATVSLĐ lâu năm với tuổi đời ngấp nghé 40 cho biết, anh đã làm ở đơn vị ATVSLĐ X. được 3 năm và trước đó làm việc ở nhiều DN khác cùng ngành nghề. Tuổi nghề thì quá thừa, nhưng để có một tờ giấy xác nhận thời gian công tác đủ 7 năm trở lên theo Thông tư 27 thì thật khó. Bởi theo anh: “Việc quay trở lại để xin xác nhận tại các đơn vị đã công tác là vô cùng khó khăn, vì quá trình thay đổi lãnh đạo, quản lý và các rào cản khác về quan hệ lao động, quan hệ con người nên giảng viên khó mà thỏa mãn được yêu cầu này”. Như vậy việc kê khai 7 năm công tác chỉ là hình thức, trong khi thời gian đó chưa chắc đã tỷ lệ thuận với chất lượng của giảng viên.

Giám đốc Trung tâm đào tạo ATVSLĐ X. trầm tư: Trước đây, lĩnh vực này là mảng hoạt động chính của trung tâm với 3 nhân viên kinh doanh, nay chỉ còn giữ được một người nhưng cũng chỉ là để chờ ngày “thái lai” khi được Cục ATLĐ cho phép hoạt động. Không có hợp đồng, DN vất vưởng phải tìm cách “cộng sinh” cùng với những trung tâm đã được cấp phép để kiếm những hợp đồng phụ đào tạo, mong qua cơn khó khăn.

Trả lời lý do vì sao DN vẫn chưa thể đăng ký kinh doanh lĩnh vực này, vị giám đốc này cho biết, trung tâm đã cử 3 cán bộ đi học và hoàn thành khóa học từ tháng 4, nhưng đến nay vẫn chưa có chứng chỉ. Học viên hỏi Cục thì Cục trả lời hỏi đơn vị đào tạo. Hỏi đơn vị đào tạo thì họ bảo lãnh đạo Cục đi nước ngoài. Trả lời mới nhất là hồ sơ còn phải qua lãnh đạo nhỏ, lãnh đạo to ký nên lâu. Trong khi đó, về nguyên tắc thủ tục hành chính, sau 15 ngày kể từ khi nhận được giấy tờ phải có trả lời… vị lãnh đạo này nói. “Lãnh đạo cục ghìm chứng chỉ của giảng viên lâu thế để làm gì?”, các học viên đặt câu hỏi.

Lấp lửng để “múa tay trong bị”?

Giám đốc K. nói thêm, dù các giảng viên có chứng chỉ huấn luyện thì cũng sẽ phải vài tháng nữa may ra DN mới có thể hoạt động, vì những quy định mập mờ, “nửa nạc, nửa mỡ” về cơ sở vật chất của các đơn vị đào tạo. Một đơn vị cá thể tổ chức huấn luyện và cấp chứng chỉ rất khó để đáp ứng đủ điều kiện của Thông tư 27 như về số lượng máy, thiết bị, hóa chất, phòng, xưởng… để thực hành theo Chương trình khung huấn luyện được ban hành kèm theo. Trong đó, diện tích phòng, xưởng thực hành ít nhất là 40 m2 trở lên và bảo đảm diện tích ít nhất là 1,5 m2/học viên…

Thực tế cho thấy, các đơn vị đi huấn luyện ATVSLĐ thường đào tạo tại nhà máy với cơ sở vật chất của đơn vị yêu cầu, chỉ dẫn thực hành tại xưởng, tại vị trí huấn luyện thực việc. Vì vậy, yêu cầu này chỉ mang tính hình thức, các đơn vị có thể lách luật, đối phó bằng sử dụng vế 2 của quy định này: Hoặc có hợp đồng thuê, liên kết hợp pháp với cơ sở để có máy, thiết bị, hóa chất, phòng, xưởng, khu thực hành tương ứng với quy mô, Giám đốc DN đào tạo ở huyện Từ Liêm, Hà Nội cho biết. “Như vậy, việc chuẩn bị những yêu cầu này không còn giá trị, gây lãng phí, đầu tư quá lớn, thiếu thực tế”, ông này nói.

Việc được cấp phép khó khăn là thế, nhưng đến nay theo danh sách của Cục ATLĐ đã có tới 55 đơn vị được huấn luyện ATVSLĐ. Với quy trình 5 tháng sau khoá huấn luyện vẫn chưa thể nhận được Giấy phép giảng viên, anh Hân đặt câu hỏi: “Không hiểu những DN này hô biến ở đâu ra nhiều giảng viên thế”. Còn nói về cơ sở vật chất, địa điểm đào tạo tại Trường bồi dưỡng cán bộ Lê Hồng Phong tại Láng Hạ, Hà Nội mà một số đơn vị đào tạo ATVSLĐ thuê liệu có thể có nhà xưởng cho thực hành?

Dẫu biết là lâu và chậm, song anh Hân cũng như nhiều đơn vị đào tạo ATVSLĐ đang từng ngày từng giờ chờ những giấy chứng nhận với mong muốn để sinh tồn, kiếm miếng cơm manh áo cho mình và vợ con. Nhưng tất cả vẫn là mong manh bởi quy trình này sẽ được lặp đi lặp lại với quy định: “DN được phép hoạt động dịch vụ huấn luyện ATVSLĐ muốn xin cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ huấn luyện khi quy định DN còn thời hạn ít nhất 5 năm kể từ ngày nộp”. Đây có là lối mở cho Cục ATLĐ “múa tay trong bị” khi quyết định khép hay mở cánh cửa sinh tử của những DN hoạt động trong lĩnh vực này?

Minh Ngọc