Thúc đẩy đầu tư công: Giải pháp hiệu quả nhất để kích thích nền kinh tế

	Thủ tướng nhất trí phương án chuyển một số dự án PPP sang đầu tư công
	Giao kế hoạch đầu tư công trung hạn cho Bộ Giao thông vận tải
	Sẽ ban hành nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn đầu tư công

Chủ trương đã sẵn sàng

Tại Chỉ thị số 11/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội ứng phó với dịch Covid-19, thúc đẩy đầu tư công là một trong bảy nhóm giải pháp trọng điểm. Trong đó Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất cụ thể tới từng bộ, ngành và địa phương trên cả nước.

Cụ thể, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Giao thông - Vận tải chủ trì, phối hợp với các Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính và các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền về việc chuyển đổi từ đầu tư theo hình thức PPP sang đầu tư công đối với các dự án trọng điểm như dự án cao tốc Mỹ Thuận – Cần Thơ, các dự án thành phần của dự án đầu tư xây dựng một số đoạn trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020. Bên cạnh đó, xem xét áp dụng hình thức chỉ định NĐT, chỉ định thầu, bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định pháp luật để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.

Đặc biệt, cần khẩn trương hoàn thành thủ tục và thúc đẩy giải ngân, thực hiện các dự án đầu tư công quy mô lớn, quan trọng, có tác động lan tỏa, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội như các dự án mở rộng Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, Nội Bài; xây dựng mới Cảng hàng không quốc tế Long Thành, đường cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020… không được để chậm trễ như vừa qua.

Thúc đẩy giải ngân các dự án đầu tư công quy mô lớn, tạo động lực lan tỏa, phát triển KT-XH

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhận định, trong bối cảnh hiện nay, chưa cần tung tiền ra để kích cầu đầu tư, mà chỉ cần giải ngân những công trình hiện có thì đã có thể thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, tạo đà tăng trưởng cho giai đoạn tới.

Báo cáo Ứng phó chính sách của Chính phủ các nước với Covid-19 của Trung tâm phân tích SSI cũng cho rằng, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công là giải pháp cấp bách và hiệu quả nhất để kích thích nền kinh tế. Các động thái của Chính phủ đã thể hiện sự quyết tâm đẩy nhanh đầu tư công qua một số chính sách chưa từng có trong mấy năm trở lại đây. Điển hình là việc Chính phủ chuyển đổi 3 trong 8 dự án đầu tư theo hình thức PPP của dự án đường cao tốc Bắc – Nam sang đầu tư công, kiến nghị Quốc hội quyết định để khởi công trong tháng 8/2020. Tổng vốn đầu tư của 3 dự án chuyển đổi đã chiếm 38% tổng vốn đầu tư của 8 dự án PPP hiện tại. Việc chuyển sang đầu tư 100% từ vốn ngân sách sẽ giúp các dự án này nhanh chóng được triển khai, do hiện nay hình thức đầu tư PPP đang chững lại và khó có thể đẩy nhanh trong thời gian tới do NĐT còn đợi hoàn thiện các cơ chế chia sẻ rủi ro trong luật.

Cần chính sách quyết liệt

Năm 2020 là năm cuối thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 và tiền đề cho giai đoạn 2021-2025. Tổng vốn đầu tư mà Quốc hội giao cho các bộ, ngành, địa phương là 470.600 tỷ đồng, cơ chế giao kế hoạch vốn được thực hiện thoáng hơn mọi năm và kế hoạch vốn cũng đã hoàn thành từ cuối năm 2019. Tuy nhiên nếu nhìn vào kết quả có thể thấy, mặc dù giải ngân vốn đầu tư công tăng gấp gần 2 lần so với cùng kỳ năm 2019 song vẫn còn rất thấp so với kế hoạch cũng như kỳ vọng của Chính phủ.

Tính đến hết tháng 2, các bộ, ngành và địa phương mới giải ngân gần 34.750 tỷ đồng, tương đương 7,38% kế hoạch được giao. Trong đó, các bộ, ngành Trung ương giải ngân đạt 5,46% kế hoạch; các địa phương giải ngân đạt 7,96% kế hoạch. Theo các chủ đầu tư, tình trạng chậm trễ này là do các đơn vị chủ yếu tập trung vào giải ngân phần vốn còn lại của năm ngoái và triển khai công tác phân bổ kế hoạch cho năm nay, đồng thời chỉ lập dự án cho những dự án được bố trí kế hoạch. Ngoài ra cũng do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên công tác giải ngân đạt thấp.

Thực tế này cho thấy, nếu không có các giải pháp quyết liệt cho tình trạng giải ngân vốn đầu tư công chậm trễ thì động lực quan trọng cho phát triển kinh tế này sẽ tiếp tục bị lãng phí, còn ngân sách nhà nước tiếp tục rơi vào tình trạng huy động vốn về mà không tiêu được, song vẫn phải tiếp tục trả lãi.

Ông Trần Quốc Phương - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, một số thẩm quyền liên quan đến phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt quyết định đầu tư, cũng như điều chỉnh kế hoạch thực hiện để chuyển từ dự án có mức độ giải ngân thấp sang dự án có khả năng giải ngân cao hơn đã được phân cấp mạnh mẽ cho các bộ ngành, địa phương. Song theo các chuyên gia, vẫn phải giao nhiệm vụ cụ thể, thậm chí cho từng người cụ thể trong vị trí cụ thể, với thời hạn nhất định, nếu không thực hiện được thì tức là không hoàn thành nhiệm vụ và phải chịu trách nhiệm. Có như vậy mới tạo động lực mạnh mẽ cho quá trình giải ngân vốn đầu tư công.

Trong vòng chưa đầy 10 tháng còn lại của năm 2020, áp lực giải phóng nguồn vốn công để duy trì đà tăng trưởng là rất lớn. Cùng với việc kiểm soát dịch bệnh, thúc đẩy được lĩnh vực này sẽ tạo ra động lực phát triển để cỗ máy kinh tế không bị giảm tốc quá nhanh, luôn duy trì guồng quay dù các động lực khác như khu vực doanh nghiệp tư nhân hay khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tạm thời co lại. Nếu sớm cải thiện được tình trạng này, tăng trưởng sẽ được bù đắp vào nửa cuối năm 2020 và năm 2021, khi hàng loạt dự án hạ tầng bằng vốn đầu tư công bắt đầu lan tỏa sang các thành phần kinh tế. Việt Nam sẽ khó đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 2020 là 6,8%, nhưng điều quan trọng là đẩy nhanh được việc tạo lập các nền tảng cho tăng trưởng cao trong tương lai.