Thương mại điện tử: Cơ hội lớn, thách thức nhiều

	Thương mại điện tử đang tạo áp lực lên các đô thị lớn
	Thương mại điện tử tiếp tục đổ tiền đầu tư

Quy mô DN càng lớn càng cần kho hàng rộng

Trên bản đồ thương mại điện tử Việt Nam của iPrice Group, Tiki và Sendo là 2 sàn thương mại điện tử nội địa thuộc top 4 website thương mại điện tử tại Việt Nam xét theo lượng truy cập cùng với Shopee Việt Nam, Lazada Việt Nam.

Trong đó, Tiki hướng mạnh vào mô hình B2C nhằm bảo đảm nguồn gốc hàng hóa thì Sendo hoạt động gần với mô hình C2C hơn. Và trong khi Tiki tập trung chiếm lĩnh thị phần tại các đô thị lớn như Hà Nội hay TP. Hồ Chí Minh thì Sendo lại có những lợi thế ở thị trường nông thôn, ngoại thành.

iPrice cho rằng, nếu thương vụ sáp nhập giữa Sendo và Tiki thực sự diễn ra thì họ không chỉ có thể bổ trợ để tăng sức cạnh tranh cho nhau, mà quan trọng hơn, điều này tốt cho cả hai khi bớt đi một đối thủ, đồng thời bổ sung tập khách hàng cho nhau và mở rộng quy mô thị trường. Thị trường Việt Nam sẽ có một công ty thương mại điện tử nội tỷ đô đủ năng lực, tầm vóc để cạnh tranh sòng phẳng với bộ đôi doanh nghiệp ngoại là Lazada và Shopee cũng là kỳ vọng được đặt ra trong tương lai.

Thực tế là các trang thương mại điện tử trụ lại được nhờ vào tiềm lực tài chính mạnh. Theo ghi nhận của DealStreetAsia, các doanh nghiệp này đang gồng mình gánh những khoản lỗ rất lớn và được dự đoán sẽ tiếp tục lỗ thêm để duy trì lượng người sử dụng cũng như định vị tên tuổi của mình trên thị trường. Trong khi vẫn phải đầu tư rất nhiều cho quảng cáo, hạ tầng kho bãi, nguồn nhân lực… Nếu không đủ tiền để "đốt" thì phải rời bỏ cuộc chơi.

Nếu như năm 2016, mức lỗ của nhóm "Big 4" ngành thương mại điện tử là 1.700 tỷ đồng thì đến năm 2017, đã tăng gấp đôi lên 3.400 tỷ, còn năm 2018 tiếp tục tăng gấp rưỡi lên 5.100 tỷ đồng. Điều đáng nói là mọi hoạt động của Lazada – Shopee đều được trang trải bằng nguồn vốn dồi dào từ tập đoàn mẹ Alibaba (Trung Quốc) và SEA (Singapore).

Đơn cử, chỉ trong năm 2019, Shopee đã được SEA rót thêm gần 2.500 tỷ đồng, trong khi Sendo và Tiki lại phải "tự lực cánh sinh", phải liên tục chứng minh năng lực để huy động vốn ngoài xã hội cho tăng trưởng. Thế nên, vấn đề kho hàng cũng như mặt bằng cửa hàng giới thiệu sản phẩm là mục tiêu tiên quyết để có thể có những phát triển.

Được biết, cuối tháng 11/2019, Sendo công bố đã gọi vốn thành công 61 triệu USD ở vòng Series C từ EV Growth của Indonesia và Kasikornbank của Thái Lan. Hay Tiki cũng có 2 lần tăng vốn trong năm 2019 nhờ vào các cổ đông VNG, JD.com, Ubiquitous Traders Pte Ltd, CyberAgent, STIC, Sumitomo… với số vốn huy động thành công 100 triệu USD.

Dù cả 2 trang thương mại điện tử này đều được đánh giá là có tiềm năng trở thành “kỳ lân công nghệ” (startup có định giá trên 1 tỷ USD) tiếp theo của Việt Nam sau VNG. Tuy nhiên, cả 2 lại được cho là đang phải đối diện với sự chuyển dịch trong "khẩu vị" của các quỹ đầu tư mạo hiểm đang diễn ra trên toàn cầu, phần nào ảnh hưởng đến việc các công ty startup dựa vào gọi vốn để tăng trưởng như cả Tiki và Sendo. Chỉ khác là dù vẫn lỗ lớn nhưng giá trị của Sendo hay Tiki đều tăng lên đáng kể qua mỗi vòng gọi vốn.

Mặc dù vậy, thị phần của thương mại điện tử trong tổng giao dịch bán lẻ tại Việt Nam đang chiếm từ 4% đến 5%, với tốc độ tăng trưởng hàng năm hơn 30%, đồng nghĩa với việc cạnh tranh trong lĩnh vực bán lẻ trực tuyến càng thêm gay cấn khi mới đây Viettel đã gia nhập cuộc chơi với nền tảng Voso.

Trong bối cảnh túi tiền của giới đầu tư ngày càng thắt chặt, các nhà bán lẻ trực tuyến cũng buộc phải điều chỉnh chính sách của mình như mạnh tay cắt giảm chi phí, nhân sự và hướng đến mục tiêu có lãi, thậm chí là hòa vốn, thay vì chỉ chú trọng tăng trưởng như trước.

Bước sang năm 2020, dự báo ngành bán lẻ trực tuyến Việt Nam sẽ chứng kiến một bước ngoặt quan trọng khi thị trường dần đề cao hơn hiệu quả hoạt động và khả năng sinh lời thay cho các chỉ số tăng trưởng ngắn hạn. Thách thức nhiều nhưng cơ hội lớn cũng không ít cho những công ty biết đổi mới và biết giữ chân khách hàng bằng chất lượng.

Tech Wire Asia nhận định, quy mô thương mại điện tử tại Việt Nam đang đứng thứ ba ở Đông Nam Á. Điều ấn tượng hơn nữa là Việt Nam đạt được thứ hạng như vậy bất chấp nhiều hạn chế đến từ cơ sở hạ tầng kỹ thuật số trong nước.

Cùng với tỷ lệ dân số tiếp cận và sử dụng Internet ngày càng tăng, vốn đầu tư nước ngoài quy mô lớn đổ vào các hãng bán lẻ nội địa như Tiki, Sendo hay Thế giới di động cũng là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên nhiều cột mốc mới cho bán lẻ trực tuyến Việt Nam. Và để đạt được sự tin – dùng của khách hàng, có khả năng bắt kịp các nước lân cận và nổi lên như một thị trường có tiếng trong khu vực, thì các hãng bán lẻ trực tuyến nội địa phải giải quyết tốt những thách thức, vấn đề còn tồn tại.

Giới quan sát nhìn nhận, sự rời bỏ thị trường của Vuivui.com (Thế giới di động), hay Robins của Central Group, hay Lotte.vn của Tập đoàn Lotte đều có thể dễ dàng lý giải, bởi đây đều là các nền tảng của các doanh nghiệp bán lẻ truyền thống, ít nhiều không còn phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện nay. Ở chiều ngược lại, sự ra đi của Adayroi và tạm dừng hoạt động của Leflair lại mang tính chất khác, bởi đây là 2 doanh nghiệp đi theo các mô hình kinh doanh thương mại còn mới mẻ và nhiều tiềm năng phát triển tại Việt Nam.