Thủy sản có “lội ngược dòng” vào thị trường EU?

	Cần rõ ràng để hợp lý hơn về thuế
	Xuất khẩu nông thủy sản “chạy nước rút”
	Từ 1/8, hơn 212 mặt hàng thủy sản được giảm thuế về 0%

Tình hình xuất khẩu ảm đạm vì dịch bệnh

Theo báo cáo của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep), xuất khẩu thủy sản trong tháng 6/2020 tiếp tục giảm 10%, ước đạt 626 triệu USD. Lũy kế 6 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu thủy sản của cả nước ước đạt trên 3,5 tỷ USD, giảm 10,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, giảm sâu nhất là mặt hàng cá tra giảm 31,5%, cá ngừ và mực bạch tuộc đều giảm 20,5%, nhuyễn thể giảm 18,4% các loại cá biển khác giảm nhẹ 2%... Tình hình dịch Covid-19 khiến xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc, Hàn Quốc giảm mạnh trong những tháng đầu năm. Hiện dịch bệnh vẫn đang diễn biến phức tạp ở nhiều nước châu Âu và Mỹ khiến xuất khẩu sang những thị trường này bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Xuất khẩu thủy sản trong tháng 6/2020 tiếp tục giảm do tác động của dịch bệnh

Thống kê của Vasep cũng cho thấy, tính đến hết tháng 6, xuất khẩu thủy sản sang EU giảm sâu nhất (-35%), sang Mỹ giảm 6%, Asean giảm 17%, Hàn Quốc giảm 9%, Trung Quốc giảm 3% và sang Nhật giảm 5%... Dự báo trong một vài tháng tới, thương mại thủy sản trên thị trường thế giới chưa có dấu hiệu lạc quan bởi những diễn biến khó lường của dịch bệnh tại nhiều quốc gia trên thế giới…

Mặc dù vậy, theo nhận định của các chuyên gia, Việt Nam vẫn có những tín hiệu khả quan đối với xuất khẩu thủy sản trong thời gian tới khi tình hình dịch bệnh trong nước được kiểm soát thành công, tạo ra cơ hội bứt phá cho ngành này. Đặc biệt, khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Châu Âu (EVFTA) có hiệu lực vào tháng 8 năm nay sẽ giúp Việt Nam có thể tiếp cận với thị trường tiêu thụ thủy sản khổng lồ, dân số trên 500 triệu người, có thu nhập bình quân cao, mức tiêu thụ các sản phẩm thủy sản thuộc hàng đầu thế giới.

“Cú hích” từ thuế suất

Đây có thể coi là một “cú hích” cho xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong những tháng cuối năm, nhất là những mặt hàng được hưởng thuế về 0% ngay khi EVFTA có hiệu lực như tôm sú, tôm chân trắng đông lạnh, mực bạch tuộc chế biến, nhuyễn thể hai mảnh vỏ và các sản phẩm có hạn ngạch miễn thuế như cá ngừ đóng hộp và surimi. Hiện mặt hàng thủy sản của Việt Nam xuất khẩu vào EU phải chịu mức thuế lên đến 10,8%. Việc xóa bỏ thuế quan đối với hầu hết các mặt hàng thủy sản sẽ tạo lợi thế quan trọng cho Việt Nam khi cạnh tranh với các đối thủ khác trên thị trường EU.

Một lãnh đạo công ty xuất khẩu thủy sản tại Vũng Tàu cho biết, với cơ hội này, nhiều mặt hàng thủy sản của các DN trong nước sẽ có thể mở rộng thị trường xuất khẩu; mặt khác, sản phẩm thủy sản Việt Nam cũng tăng khả năng cạnh tranh so với các nước xuất khẩu khác chưa có FTA với EU. Ngoài ra, ngành thủy sản cũng sẽ có thêm cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài, hiện đại hóa công nghệ chế biến và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Theo Bộ Công thương, EVFTA là một Hiệp định có mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho Việt Nam trong số các FTA đã được ký kết, khi 99% dòng thuế nhập khẩu giữa hai bên được xóa bỏ trong vòng 7-10 năm, đặc biệt đối với một số mặt hàng nông sản mà Việt Nam đang có thế mạnh sản xuất và xuất khẩu. Hiệp định không chỉ mang đến cơ hội về tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu mà còn giúp cho ngành nông nghiệp Việt Nam đẩy mạnh công tác tái cơ cấu, nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc, quy cách đóng gói, góp phần đưa hàng hóa nông, lâm, thủy sản của Việt Nam tham gia sâu hơn vào các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Vừa qua, Bộ Công thương đã ban hành Thông tư 11/2020/TT-BCT hướng dẫn về chứng nhận xuất xứ cho các sản phẩm khi xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) giúp DN, nhất là các DNNVV của Việt Nam, cũng như các DN đến từ châu Âu thuận lợi hơn khi thâm nhập thị trường của nhau.

Mặc dù vậy, các chuyên gia cũng khuyến cáo, EU là thị trường rộng lớn nhưng khó tính, quy chuẩn kỹ thuật, VSATTP rất chặt chẽ. Vì vậy, các mặt hàng xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam xuất sang thị trường này trong thời gian tới cần phải tuân thủ theo đúng các quy định của EVFTA. Cụ thể như hàng rào kỹ thuật đối với hàng hóa nông, lâm, thủy sản nhập khẩu, đặc biệt là về kiểm dịch động, thực vật, quản lý chất lượng, chống khai thác bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU)…

Ông Trần Quốc Toản - Cục trưởng Cục chế biến và Phát triển thị trường Nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chia sẻ, nhằm đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật xuất khẩu nông, lâm, thủy sản sang thị trường EU, trước tiên cần nâng cao nhận thức của người nông dân về chất cấm sử dụng trong sản xuất nông nghiệp. Cùng với đó, xây dựng cơ sở dữ liệu để hỗ trợ DN xuất khẩu cập nhật những thay đổi tiêu chuẩn kỹ thuật. Đồng thời, cơ quan quản lý Nhà nước sẽ ban hành kịp thời những quy định, chính sách phù hợp với yêu cầu của EU, tạo các đầu cầu kết nối DN liên quan trong chuỗi cung ứng, từ nông dân đến nhà sản xuất, đến nhà nhập khẩu và các đơn vị trung gian kỹ thuật nhằm nâng cao hiệu quả của hàng hóa thủy sản xuất khẩu.