Tín dụng xanh hỗ trợ tích cực quá trình tăng trưởng bền vững

Tín dụng xanh, ngân hàng xanh đang có những chuyển biến tích cực.

Góp phần vào chiến lược tăng trưởng xanh

Để phát triển bền vững nền kinh tế, Việt Nam đã xây dựng chiến lược phát triển nền kinh tế xanh, thể hiện rõ trong Quyết định số 1658/QĐ-TTg ngày 1/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050. Theo đó, hoạt động tín dụng xanh, ngân hàng xanh đóng vai trò rất quan trọng trong việc triển khai thành công Chiến lược này.

Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết, thời gian qua, hệ thống văn bản chính sách, pháp luật về tín dụng xanh, ngân hàng xanh từng bước được hoàn thiện. Năm 2015, Thống đốc NHNN đã ban hành Chỉ thị số 03/CT-NHNN về thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng; Quyết định số 1552/QĐ-NHNN ban hành Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh đến năm 2020. Đây là các quy định có tính chất định hướng cho toàn bộ quá trình phát triển ngân hàng xanh tại Việt Nam, đảm bảo phù hợp và hỗ trợ tích cực cho quá trình tăng trưởng xanh của toàn bộ nền kinh tế…

Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà phát biểu tại Hội thảo.

Với những định hướng, chỉ đạo từ Đảng, Nhà nước và NHNN, sự nỗ lực của các tổ chức tín dụng (TCTD), tín dụng xanh đang có những chuyển biến tích cực, ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm và hạn mức đầu tư ngày càng cao.

Nhiều TCTD đã xây dựng chiến lược quản lý rủi ro môi trường và xã hội, tích hợp nội dung này vào quy trình thẩm định tín dụng xanh; xây dựng các sản phẩm tín dụng, dịch vụ ngân hàng cho các lĩnh vực xanh và đã quan tâm dành nguồn vốn huy động của ngân hàng để cấp tín dụng cho các lĩnh vực này với kỳ hạn chủ yếu là trung, dài hạn và có sự ưu đãi về lãi suất cho các dự án xanh..., Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết.

Với những giải pháp nêu trên, TS. Nguyễn Xuân Bắc, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế cho biết, Việt Nam được xếp vào nhóm thứ hai các quốc gia có sự tiến bộ đáng kể trong tiến trình phát triển bền vững tại Báo cáo đánh giá tiến bộ quốc gia giai đoạn 2020-2021 của Mạng lưới tài chính và Ngân hàng bền vững (SBFN); xếp thứ hạng cao so với các nước châu Á và toàn cầu trong các chính sách liên quan đến đóng góp quốc gia tự quyết (NDCs).

Là một trong những ngân hàng ưu tiên tập trung vốn tín dụng tài trợ các dự án tín dụng xanh và đã đạt được những kết quả rất tích cực, ông Trần Long, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cho biết, BIDV đã có tầm nhìn chiến lược rõ ràng về phát triển tín dụng xanh, ngân hàng xanh; dư nợ tín dụng xanh tập trung chủ yếu vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, giảm dần nguồn vốn tài trợ cho các dự án sử dụng nhiên liệu hóa thạch; tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế trong lĩnh vực phát triển bền vững để hỗ trợ triển khai nguồn vốn xanh và bền vững về Việt Nam, qua đó góp phần thúc đẩy tài chính bền vững, tiết kiệm năng lượng và thúc đẩy chuyển đổi năng lượng sạch.

Các chuyên gia thảo luận tại Hội thảo.

Cần giải pháp để khai thác hết tiềm năng

Mặc dù Việt Nam đã có những tín hiệu tích cực trong tăng trưởng tín dụng xanh, ngân hàng xanh, song Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cũng thẳng thắn nhìn nhận, sự phát triển của lĩnh vực này ở Việt Nam được đánh giá là chưa nhanh như kỳ vọng, chưa khai thác hết tiềm năng. Việc phát triển hoạt động ngân hàng xanh tại các TCTD Việt Nam còn nhiều khó khăn, thách thức.

Đánh giá chung về thị trường tài chính xanh, TS. Nguyễn Như Quỳnh, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách tài chính (Bộ Tài chính), chỉ ra rằng động lực tăng trưởng của thị trường tài chính Việt Nam giai đoạn từ năm 2015 đến nay chủ yếu đến từ định hướng chính sách của NHNN và Bộ Tài chính, chưa xuất phát từ thị trường; tần suất phát hành trái phiếu xanh thấp và tốc độ phát triển chậm hơn một số thị trường trong khu vực; việc đầu tư vào các cổ phiếu xanh thông qua VNSI (chỉ số theo giá trị vốn hóa thị trường và tự do điều chỉnh) được cho là có tỷ trọng thấp…

Đối với hoạt động tín dụng, TS. Nguyễn Như Quỳnh cho rằng cần sử dụng các công cụ của chính sách tiền tệ như dữ trữ bắt buộc, tái cấp vốn và một số công cụ khác như hạn mức tăng trưởng tín dụng để tăng khuyến khích cho các ngân hàng thương mại xanh; xem xét ưu tiên nguồn vốn cho tín dụng xanh; hỗ trợ các TCTD đang cung cấp tín dụng xanh được tiếp cận với các nguồn vốn vay ưu đãi của các tổ chức tài chính quốc tế…

Dưới góc nhìn doanh nghiệp, bà Michele Wee, Chủ tịch Nhóm công tác Ngân hàng - Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam, cho rằng cần tiếp tục xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cụ thể về tín dụng xanh cũng như các dự án đầu tư kinh doanh có tác động đến môi trường, xây dựng các tiêu chuẩn về tín dụng xanh, danh mục các ngành/lĩnh vực xanh để áp dụng chung, thống nhất, làm cơ sở để các ngân hàng thương mại đánh giá khi cấp tín dụng xanh.

Đồng thời, cần đưa ra các chính sách ưu đãi cho các ngân hàng thương mại thực hiện tín dụng xanh; chỉ định các ngân hàng làm cố vấn hợp pháp hóa nguồn gốc trái phiếu, dựa trên trình độ chuyên môn và nghiệp vụ cao về thị trường vốn và sự kiểm soát chặt chẽ của NHNN sẽ cho phép mức độ tuân thủ và chuyển giao kiến thức tốt hơn. Đặc biệt, tín dụng xanh do Chính phủ hỗ trợ rất cần được củng cố bằng sự tham gia và các hành động thực tiễn của khu vực tư nhân trong nước và thông qua nguồn tài chính công - tư bên ngoài.

Để đẩy mạnh tín dụng xanh, ngân hàng xanh trong thời gian tới, ngành Ngân hàng cũng rất cần hỗ trợ từ Chính phủ và sự chung tay của các bộ, ngành. Theo TS. Nguyễn Xuân Bắc cần có hướng dẫn về danh mục xanh và tiêu chí xác định dự án xanh phù hợp với phân ngành kinh tế của Việt Nam, làm cơ sở cho các TCTD có căn cứ thẩm định, đánh giá và giám sát khi thực hiện cấp tín dụng xanh; xây dựng lộ trình thực hiện các cơ chế chính sách hỗ trợ các ngành xanh (thuế, phí, vốn, kỹ thuật, thị trường, đến quy hoạch, chiến lược phát triển…) của từng ngành/lĩnh vực…

Còn về định hướng chính sách tín dụng, NHNN sẽ tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về hoạt động tín dụng xanh; ban hành Thông tư hướng dẫn các TCTD quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng để đáp ứng các yêu cầu của Luật Bảo vệ môi trường (2020); xây dựng Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP 26 về biến đổi khí hậu; đẩy mạnh đàm phán, tạo thuận lợi cho các tổ chức tài chính quốc tế, các TCTD trong nước tham gia hoạt động hợp tác quốc tế tài trợ vốn cho các dự án xanh…