Vì sao Bộ trưởng Bessent muốn nới lỏng quy định để thúc đẩy ngân hàng nắm trái phiếu kho bạc?

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Bessent

Thay đổi quan trọng

Động thái này đánh dấu sự rút lui khỏi một thay đổi quan trọng được áp dụng sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, khi các cơ quan quản lý áp đặt một loạt yêu cầu mới nhằm bảo vệ hệ thống ngân hàng trước các mối đe dọa đối với sự ổn định. Một trong những yêu cầu mà ông Bessent muốn điều chỉnh là tỷ lệ đòn bẩy bổ sung (SLR) - quy định yêu cầu các ngân hàng lớn duy trì một mức đệm vốn cố định so với tổng danh mục cho vay và nợ, bao gồm lượng lớn trái phiếu kho bạc Mỹ.

Các ngân hàng cho rằng việc yêu cầu họ giữ vốn khi giao dịch trái phiếu kho bạc khiến họ e ngại trong vai trò trung gian trên thị trường tài chính - điều có thể gây căng thẳng khi thị trường biến động. Vấn đề thanh khoản trong thị trường trái phiếu kho bạc trị giá khoảng 30 nghìn tỷ USD đã trở nên cấp bách sau những khó khăn vào năm 2020 trong đại dịch COVID-19, và sự gia tăng gần đây của lợi suất trái phiếu kho bạc dài hạn do lo ngại ngày càng tăng về quỹ đạo nợ của Mỹ.

Một số chuyên gia quan sát thị trường cho rằng niềm tin của nhà đầu tư vào nợ Mỹ đã bị "lung lay" bởi những thách thức tài khóa của quốc gia. CEO của JPMorgan Chase, Jamie Dimon, vào thứ Sáu cho biết một "vết rạn nứt trên thị trường trái phiếu có thể sẽ xảy ra”.

“Tôi không biết liệu đó sẽ là một cuộc khủng hoảng trong sáu tháng hay sáu năm tới, và tôi hy vọng chúng ta sẽ thay đổi cả quỹ đạo nợ lẫn năng lực của các nhà tạo lập thị trường”, ông Dimon nói tại Diễn đàn Kinh tế Quốc gia Reagan.

“Thật không may, có thể chúng ta cần điều đó để thức tỉnh”, ông nói thêm.

Ràng buộc hay biện pháp bảo vệ?

Các ngân hàng là những người mua chủ yếu trái phiếu kho bạc Mỹ và đóng vai trò trung gian trên thị trường này, hỗ trợ các nhà đầu tư khác mua bán trái phiếu chính phủ. Ông Bessent kỳ vọng việc điều chỉnh quy định vốn sẽ cho phép các ngân hàng tăng lượng trái phiếu kho bạc trên bảng cân đối kế toán, tạo thêm người mua mới cho nguồn cung dồi dào, đồng thời giảm áp lực tăng lên đối với lợi suất trái phiếu dài hạn - một mục tiêu quan trọng của chính quyền mới.

“SLR có nguy cơ trở thành một ràng buộc bắt buộc thay vì biện pháp bảo vệ. Kết quả là tài sản an toàn nhất của đất nước, trái phiếu kho bạc Mỹ, không được đối xử như vậy khi áp dụng quy định hạn chế đòn bẩy”, ông Bessent phát biểu tại Câu lạc bộ Kinh tế New York ngày 6/3.

Các ngân hàng rõ ràng đang bày tỏ mong muốn có được sự thay đổi này. CEO của Goldman Sachs, David Solomon, tháng trước gọi đây là “một cải cách mang tính cấu trúc quan trọng” có lợi cho thị trường trái phiếu kho bạc. Đồng quan điểm, CEO Dimon của JPMorgan cũng cho rằng sửa đổi SLR sẽ giúp thị trường trong thời kỳ căng thẳng, dù ông muốn thấy cải cách trên diện rộng đối với các yêu cầu vốn.

“Lý do để thay đổi một số quy định này là để các ngân hàng - những nhà tạo lập thị trường lớn - có thể phát huy vài trò trung gian nhiều hơn trên thị trường. Nếu họ làm được, chênh lệch giá sẽ giảm, sẽ có nhiều nhà giao dịch tích cực hơn. Nếu không, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ phải can thiệp, điều mà tôi nghĩ là một ý tưởng chính sách tồi khi mỗi lần thị trường xáo trộn, Fed lại phải vào cuộc”, Dimon nói với các chuyên gia phân tích.

Các ngân hàng và nhóm vận động hành lang của họ muốn thay đổi không chỉ SLR, cho rằng các yêu cầu vốn hiện tại khiến việc cho vay doanh nghiệp trở nên kém khả năng tạo lợi nhuận.

“Các ngân hàng đang phàn nàn chính đáng rằng các yêu cầu vốn quá khắt khe khiến họ không thể cho doanh nghiệp vay một cách hiệu quả, bởi chi phí vốn quá cao”, Giáo sư James Angel tại Trường Kinh doanh McDonough, Đại học Georgetown, cho biết.

Ông Bessent có thể tìm thấy đồng minh trong việc cải cách SLR từ Chủ tịch Fed Jerome Powell, người từng nói rằng nới lỏng quy định này cho phép các ngân hàng Mỹ có thể giúp cải thiện hoạt động của thị trường trái phiếu kho bạc. Trong phiên điều trần trước Hạ viện vào tháng 2, ông Powell bày tỏ lo ngại về mức thanh khoản trên thị trường này.

Thống đốc Fed Michelle Bowman cũng ủng hộ sửa đổi SLR. Bà lưu ý rằng SLR có thể làm gián đoạn vai trò trung gian của các ngân hàng trên thị trường trái phiếu, như đã xảy ra trong giai đoạn căng thẳng đầu tiên của đại dịch COVID-19.

Vào tháng 4/2020, Fed đã phải tạm thời can thiệp, giảm lượng vốn các ngân hàng cần giữ so với trái phiếu kho bạc, giúp giải phóng bảng cân đối kế toán để hỗ trợ thị trường và nền kinh tế.

Một số nhà phê bình chỉ ra rằng việc tạo điều kiện cho các ngân hàng sở hữu thêm trái phiếu kho bạc có rủi ro nếu lãi suất tăng đột ngột, như trường hợp Ngân hàng Silicon Valley vào tháng 3/2023, khi lãi suất tăng gây áp lực lên danh mục trái phiếu lớn, dẫn đến phá sản và gây hoảng loạn nhỏ trong hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, Giáo sư Angel cho rằng điều này khó trở thành vấn đề lớn, đồng thời bày tỏ sự tin tưởng vào quan điểm của Thống đốc Bowman rằng SLR không phải là "hạt giống" cho cuộc khủng hoảng tiếp theo.