Nông dân oằn mình chống chọi với hạn hán
Cạn kiệt nguồn nước
Từ đầu năm đến nay, Đăk Lăk có hơn 4.500ha cây trồng bị khô hạn với khoảng 964ha lúa và 3.660ha cà phê, hồ tiêu… Không chỉ cây trồng khô héo, người dân địa phương còn đối mặt với nguy cơ thiếu nước sản xuất và sinh hoạt. Các địa phương đang bị ảnh hưởng nặng nề như Krông Buk, Buôn Đôn, Ea Súp…
Nhiều tháng qua, tại Đăk Lăk có nơi không có một giọt mưa, khiến lượng nước dự trữ tại các hồ đập và cả nguồn nước ngầm cũng bị cạn kiệt. Tại một số vùng, đa số bị hụt nguồn nước, nên người dân phải thuê thợ đóng giếng mới để lấy nguồn nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất.
Hầu hết các hồ dự trữ nước tại khu vực Tây Nguyên đều cạn kiệt |
Thực tế cho thấy, huyện Ea Súp (Đăk Lăk), các hồ thủy lợi trên địa bàn cạn trơ đáy. Thậm chí giếng khoan có độ sâu 100m cũng bị khô cạn. Theo ông Nguyễn Văn Bình, xã Cư M’lan, huyện Ea Súp, nắng hạn kéo dài từ cuối năm 2018 đến nay, khiến cho mạch nước ngầm sụt. Trong thôn, chỉ còn một số giếng vẫn còn bơm được. Người dân chỉ còn cách tiết kiệm tối đa nguồn nước để chờ đến đợt mưa đầu mùa... Một số hộ bức bách, đành phải thuê thợ khoan giếng khắp nơi trong vườn để tìm nước, với nguồn kinh phí khá đắt đỏ. Muốn khoan giếng đến độ sâu 100m, người dân phải bỏ ra trên 20 triệu đồng.
Không riêng tại huyện vùng xa Ea Súp, tại huyện Buôn Đôn cũng rơi vào tình trạng thiếu nước xảy ra nghiêm trọng ở một số thôn, buôn. Người dân phải đến lấy nước tại các điểm cấp nước tập trung để phục vụ sinh hoạt.
Theo các nông hộ ở xã Ea Huar, huyện Buôn Đôn, tình trạng khô hạn cũng khiến nhiều nông dân lao đao. Nhiều diện tích trồng công nghiệp và cây ăn trái bị ảnh hưởng nắng hạn, nên cây èo uột khô héo không phát triển. Thậm chí có một số diện tích bị chết do thiếu nước tưới. Không còn cách nào khác, một số gia đình đành ngậm ngùi chặt bỏ gần 2ha cây đang kinh doanh để chuyển sang trồng các loại cây chịu hạn…
Theo bà Trần Thị Thủy, Phó Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Buôn Đôn, trước sự khan hiếm nguồn nước, nhiều người dân đổ xô khoan giếng để tìm nước sinh hoạt và “cứu” cây trồng. Song nhiều hộ dân khoan giếng mới cũng không có nước. Trước thực trạng này, chính quyền địa phương khuyến cáo người dân không nên khoan giếng tràn lan, bởi chưa chắc đã có nước, vừa lãng phí công sức tiền của, vừa gây ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Cần thay đổi tư duy sản xuất
Trước thực trạng đó, các chuyên gia cho rằng, nông dân cần lựa chọn cây trồng phù hợp với từng loại đất, điều kiện khí hậu, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất mới có thể, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng gay gắt như hiện nay.
Để chủ động ứng phó, nông dân cần thay đổi tư duy trồng trọt, trong đó, chú trọng ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm vào hoạt động sản xuất nông nghiệp. Ngành nông nghiệp và chính quyền địa phương cần đẩy mạnh hoạt động hỗ trợ, tuyên truyền, khuyến khích nông dân ứng dụng hệ thống tưới tiết kiệm để đảm bảo nguồn nước lâu dài.
Cùng với đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đăk Lăk cũng khuyến cáo nông dân chuyển đổi cây trồng cạn cho phù hợp với tình hình thực tế của các địa phương. Những năm qua, Viện Khoa học kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên tập trung nghiên cứu, thử nghiệm nhiều loại giống cây trồng mới cho năng suất cao, chịu hạn tốt.
Đơn cử như, Viện đã nghiên cứu thành công 2 giống cà phê mới TR14, TR15 được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận giống sản xuất thử. Kết quả thử nghiệm của hai giống cây mới cho thấy tiết kiệm được 1 lần tưới so với các giống cà phê đại trà, năng suất đạt từ 5 - 6 tấn/ha. Dự kiến, đến năm 2020, hai giống cà phê mới được phổ biến rộng rãi trên thị trường.
Các chuyên gia cho rằng, nếu áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, thì sẽ giảm được rủi ro cho nông dân; giảm được áp lực thiếu nguồn nước phục vụ sản xuất để thích ứng với diễn biến biến đổi khí hậu ngày càng khắt nghiệt.