Phát triển HTX: Chính sách ưu việt nhưng đến người thụ hưởng vẫn rất khó
Sáng 10/9, Tọa đàm “Tăng cường liên kết - Phát triển kinh tế hợp tác bền vững” đã được Liên minh HTX Việt Nam tổ chức nhằm tìm giải pháp cải thiện chất lượng phát triển của mô hình kinh tế tập thể này.
Việc thành lập HTX trở thành xu thế khách quan phát triển kinh tế hộ - Ảnh minh họa. |
Theo ông Nguyễn Văn Thịnh, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, sau khi Luật HTX năm 2012 được ban hành với nhiều cải cách, tại nhiều địa phương, nhất là vùng sâu, vùng xa, việc thành lập HTX trở thành xu thế khách quan phát triển kinh tế hộ, đảm bảo đầu vào và đầu ra, giảm chi phí, nâng cao năng suất lao động...
Thống kê cho thấy, khu vực kinh tế hợp tác và HTX hiện có gần 24.000 HTX, 80 liên hiệp HTX, trên 100.000 tổ hợp tác; với sự tham gia của gần 8 triệu thành viên và giải quyết việc làm cho 30 triệu lao động; hằng năm đóng góp cho tăng trưởng kinh tế khoảng 10%...
Tuy nhiên, dù cải thiện về chất lượng và số lượng, theo ông Thịnh, những phát triển HTX chưa tương xứng tiềm năng và thế mạnh của đất nước; sự phát triển chưa đồng đều giữa các lĩnh vực, vùng miền; kinh tế hợp tác và HTX vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của sản xuất hàng hóa lớn và thị trường.
Ông Chu Văn Hoà, Chủ tịch HĐQT HTX Đan Phượng liệt kê hàng loạt bất cập, hạn chế: “Sản xuất trong cơ chế thị trường nhưng hầu hết lại không biết nhu cầu thị trường là gì. Năng suất tăng liên tục nhưng thu nhập tăng thấp. Giá đầu vào cao nhưng giá đầu ra thấp. Thị trường đòi hỏi sản phẩm nông nghiệp phải có chứng nhận xuất xứ nhưng chưa làm được. Nông dân cần ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật nhưng các tổ chức nghiên cứu, dịch vụ khoa học công nghệ không thể hướng dẫn trực tiếp cho hộ riêng lẻ…”.
Nguyên nhân được chỉ ra là do chính sách hỗ trợ HTX có nhiều nhưng vẫn thiếu nguồn lực để thực hiện. Cụ thể là rất ít HTX tiếp cận được các chính sách về vốn, đất đai, hạ tầng sản xuất…
Đề xuất giải pháp tại Tọa đàm, ông Nguyễn Văn Hưng, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa bày tỏ: “Mong muốn nhất là đổi mới và hoàn thiện thể chế cơ chế chính sách về kinh tế hợp tác, và đây là vấn đề quan trọng”.
Ông Hưng cho biết một loạt chính sách cụ thể đã được ban hành, tương đối đầy đủ, rất sát với thực tế, nhưng vấn đề là ở khâu thực hiện chính sách, và vẫn có tình trạng “càng xuống dưới càng không quan tâm tới phát triển HTX”.
“Chính sách cần tạo đột phá. Nhà nước cần quan tâm tới khu vực này để chính sách đi vào cuộc sống và thực thi cả công tác chỉ đạo và bố trí nguồn lực thực hiện chứ không phải hỗ trợ trên giấy”, ông Hưng đề nghị.
Cùng quan điểm, bà Chu Thị Linh (Cục Phát triển HTX, Bộ Kế hoạch và Đầu tư ) cho biết công tác phối hợp trong việc thực hiện chính sách giữa các bộ, ngành trung ương và địa phương chưa thực hiện tốt nên còn chồng chéo trong việc triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ HTX. Quản lý nhà nước về kinh tế tập thể HTX còn nhiều hạn chế, một số nơi bị buông lỏng, chưa thực hiện đầy đủ và tốt các nội dung quản lý nhà nước về kinh tế tập thể, HTX đã được pháp luật quy định.
Bà Linh kiến nghị cần tiếp tục bố trí kinh phí và triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ, ưu đãi cho HTX. Đặc biệt, việc hỗ trợ cần có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải trong bố trí kinh phí. Trong đó, đặc biệt chú ý sự phối hợp tốt giữa các ngành liên quan và các cấp chính quyền tỉnh, huyện, xã trong triển khai thực hiện.
Nhấn mạnh liên kết, kết nối, bà Nguyễn Thị Lan Hương, Giám đốc HTX Phú Cường (Hà Nội) đề xuất thành lập Liên hiệp HTX tiêu dùng Việt Nam nhằm liên doanh, liên kết tổ chức tiêu thụ hàng hóa sản phẩm do các HTX sản xuất. Liên hiệp này có 2 việc chính: Xây dựng chuỗi quản lý đầu tư xây dựng chợ khắp các tỉnh thành; Xây dựng trung tâm hỗ trợ phát triển kinh tế nông thôn tại các chợ hoặc vị trí trung tâm của các xã, huyện, tỉnh.
Một số ý kiến khác đề nghị cần có cơ chế cho HTX thuê đất xây trụ sở. Ông Đặng Đức Thính, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh phản ánh: Hiện nhiều HTX phải thuê đất làm trụ sở giá cao nên hoạt động không hiệu quả, nhiều HTX không có nơi làm trụ sở, trụ sở phải đi mượn…
“Chủ trương chính sách về phát triển HTX rất đúng nhưng đến với HTX đang xảy ra tình trạng người thụ hưởng rất khó. Ban hành chính sách ra, đối tượng của chính sách phải được thụ hưởng. Chính sách ưu việt phải đến được người thụ hưởng", Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh phát biểu.
Tọa đàm “Tăng cường liên kết - Phát triển kinh tế hợp tác bền vững” nhằm chuẩn bị cho Diễn đàn Kinh tế hợp tác, HTX năm 2019 dự kiến được tổ chức vào trung tuần tháng 10/2019 theo như yêu cầu của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ.