Tạo nguồn nhân lực chất lượng cao

	Nguồn nhân lực: Yếu tố quan trọng thúc đẩy phát triển bền vững
	Nguồn nhân lực chất lượng cao: Thách thức lớn với DN Việt
	Nguồn nhân lực và cơ hội hội nhập

Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi mạnh mẽ và toàn diện mô hình tăng trưởng từ chiều rộng, chủ yếu dựa vào việc gia tăng đầu tư, khai thác lợi thế về tài nguyên, nhân công giá rẻ sang mô hình tăng trưởng theo chiều sâu với động lực chính là việc tăng năng suất lao động, hiệu quả sản xuất, tính cạnh tranh của các ngành kinh tế.

Cùng với việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng, các ngành, lĩnh vực trong toàn bộ nền kinh tế cũng đang diễn ra quá trình tái cơ cấu hết sức mạnh mẽ theo hướng dịch chuyển từ những ngành sử dụng nhiều tài nguyên, lao động giản đơn, từ các dây chuyền gia công, lắp ráp với giá trị gia tăng thấp sang các ngành có giá hàm lượng tri thức, khoa học công nghệ và giá trị gia tăng cao.

Cuộc CMCN 4.0 đang tạo ra nhiều yêu cầu và thách thức mới trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực

Thêm vào đó là xu thế phát triển ngày càng mạnh mẽ và sự đóng góp ngày càng tăng của các dự án khởi nghiệp trong nhiều lĩnh vực khiến nhu cầu về lao động có trình độ chuyên môn giỏi, kỹ năng cao, có khả năng thích nghi, tính chủ động, sáng tạo ngày càng lớn, đòi hỏi các cơ sở đào tạo phải có sự chuyển đổi phù hợp nếu như không muốn bị bỏ lại phía sau.

Theo Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh, giai đoạn hiện nay cũng như định hướng phát triển trong giai đoạn tới, việc đào tạo, phát triển nguồn nhân lực cần được xem xét, đánh giá toàn diện với nhiều yêu cầu và thách thức mới đặt ra cho các cơ sở đào tạo.

Đặc biệt, sự phát triển và ứng dụng nhanh chóng của các công nghệ hiện đại từ cuộc CMCN 4.0 đang tạo ra nhiều yêu cầu và thách thức mới trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực. Tâm điểm của cuộc cách mạng này chính là việc hình thành các nhà máy thông minh, nhà máy số - nơi mà các máy móc sẽ được kết nối, tự động ra quyết định, toàn bộ hoạt động của nhà máy từ khâu thu thập, phân tích yêu cầu, xây dựng kế hoạch sản xuất, thiết kế, tổ chức sản xuất tới phân phối đều được quản lý, quản trị và thực hiện thông qua hệ thống thực - ảo, dựa trên nền tảng của các công nghệ số, ứng dụng của internet vạn vật.

Trong các nhà máy đó, sẽ không còn thấy các công nhân lao động với các thao tác đơn giản trên các dây chuyền sản xuất gia công, lắp ráp mà thay vào đó là các robot tiên tiến và máy móc điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo. Con người lúc này sẽ chỉ tham gia vào việc giám sát, điều hành hệ thống sản xuất và các hoạt động đòi hỏi các kỹ năng và kiến thức mà máy móc không thể thay thế được.

Rõ ràng, bài toán về phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh hiện nay đã có thêm những tiêu chí, điều kiện ràng buộc mới, hết sức khó khăn đòi hỏi sự đổi mới toàn diện trong công tác đào tạo.

Các cơ sở đào tạo không thể vẫn sử dụng phương pháp cũ, thiếu tính tương tác, thiếu thực tiễn của mô hình sản xuất mới để đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng sự phát triển và ứng dụng nhanh chóng của các công nghệ hiện đại từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Điều này sẽ dẫn đến nguy cơ tụt hậu và đào thải rất cao.

Một vấn đề nữa là tác động từ việc chúng ta đã và đang ký kết, gia nhập nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương thế hệ mới. Sự dịch chuyển của các trung tâm sản xuất quy mô khu vực và toàn cầu, dịch chuyển của dòng vốn đầu tư và công nghệ sau khi Việt Nam ký kết và gia nhập các Hiệp định thương mại tự do dẫn đến nhu cầu về nguồn nhân lực có sự thay đổi về chất.

Bên cạnh những thay đổi về thương mại và đầu tư, quá trình hội nhập cũng sẽ hình thành và phát triển mạnh mẽ những thị trường lao động có tính chất khu vực và toàn cầu. Nhân lực chất lượng cao mà chúng ta đang nói đến sẽ không chỉ đáp ứng được các yêu cầu, tiêu chuẩn trong nước mà sẽ cần phải tính tới những tiêu chuẩn và yêu cầu của thị trường nước ngoài. Mục tiêu trở thành nhà cung cấp nguồn lực chất lượng cao cho thị trường lao động quốc tế là vấn đề cần đặt ra và cần có những hành động, giải pháp cụ thể ngay tại thời điểm này.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội ông Phan Xuân Dũng thì cho rằng cuộc CMCN 4.0 và tự động hóa là hội tụ của máy móc, nhằm tiết kiệm tối đa nguồn nhân lực. Đối với sự điều hành của Chính phủ, cách mạng công nghiệp giúp người dân tiếp cận gần hơn tới Chính phủ để nêu ý kiến, cùng phối hợp hoạt động một cách thuận tiện, hiệu quả hơn…

Tổng giám đốc Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông quân đội Vietel, ông Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, điều duy nhất không thay đổi trong cuộc sống này là sự thay đổi. Con người phải luôn cố gắng để tồn tại và phát triển, đặt chúng ta ra khỏi giới hạn an toàn để vươn lên. Chỉ có những cái không thể mới tạo ra những con người ưu việt và không ngừng thôi thúc chúng ta đi lên.

Vì vậy theo các chuyên gia này, các cơ sở đào tạo cần quyết liệt thực hiện việc chuyển đổi mô hình đào tạo theo hướng chủ động nắm bắt và đón đầu xu thế và yêu cầu của thị trường lao động, đi trước một bước nhằm đưa ra những sản phẩm mà thị trường sẽ cần.

Bên cạnh đó, các cơ sở đào tạo cần sớm thực hiện đổi mới nội dung và chương trình đào tạo nhằm đáp ứng với những thay đổi từ thực tiễn. Về chương trình đào tạo, không chỉ dừng lại ở việc đào đạo kỹ sư về năng lực làm chủ công nghệ hiện đại, để vận hành, bảo trì hệ thống, quản trị sản xuất... nhà trường cần chú trọng thiết kế chương trình đào tạo kỹ sư chất lượng cao, để cho ra trường lớp kỹ sư có đủ trình độ, phẩm chất, bản lĩnh để hoạt động trong các lĩnh vực nghiên cứu chuyên sâu, thiết kế sáng tạo, phát triển sản phẩm và đổi mới công nghệ, ươm mầm các tổng công trình sư trong tương lai…