Chuyển mình mạnh mẽ, du lịch Việt vẫn còn nhiều việc phải làm

Mục tiêu doanh thu triệu tỉ đồng từ du lịch được dự báo sẽ "nằm trong tầm tay"

Chớp thời cơ từ chính sách

Năm 1960, khi đất nước còn chia cắt, chức năng chủ yếu của ngành du lịch là phục vụ các đoàn khách quốc tế, chuyên gia. Ngay cả sau khi thống nhất đất nước vào năm 1975, Việt Nam bước vào thời kỳ Đổi mới (1986), du lịch vẫn chưa phát triển, chính sách đón khách quốc tế còn nhiều hạn chế.

Ông Nguyễn Quốc Kỳ, hiện là Chủ tịch HĐQT Vietravel vào những năm 1980, cho biết khi đó du khách hầu như không thể đi tự túc, mà phải thông qua các công ty lữ hành quốc doanh như Saigontourist, Hanoitourist. Khách muốn đến phải có thư mời, xin thị thực qua cơ quan đại diện ngoại giao, hành trình thường được sắp xếp sẵn, ít linh hoạt.

Từ những khởi đầu đầy thử thách, sau 65 năm, ngành du lịch đã có bước chuyển mình ngoạn mục. Đến nay, du lịch Việt đã vượt qua Singapore, vào top 3 điểm đến hút khách nhất Đông Nam Á, sau Thái Lan và Malaysia.

Theo số liệu từ Cục Thống kê, trong 8 tháng năm 2025, khách quốc tế đến Việt Nam đạt gần 14 triệu lượt người, tăng gần 22% so cùng kỳ năm trước. Tính riêng tháng 8, hơn 1,68 triệu lượt khách đã nhập cảnh Việt Nam, tăng 8% so với tháng 7 và cao nhất so với các tháng 8 những năm trước.

Theo các chuyên gia, đây là con số rất ấn tượng, bởi đến hết năm 2024, tổng thu từ khách du lịch của Việt Nam mới đạt khoảng 840.000 tỉ đồng. Đó là số tiền thu được từ hơn 17,5 triệu lượt khách quốc tế và 110 triệu lượt khách nội địa. Ngay cả năm hoàng kim của ngành du lịch trước đại dịch Covid-19 (năm 2019) ngành du lịch mới thu về được 755.000 tỉ đồng từ 18 triệu lượt khách quốc tế và 85 triệu lượt khách nội địa.

Còn gần 4 tháng cuối năm 2025 cũng là giai đoạn cao điểm khách quốc tế, nếu Việt Nam vẫn giữ đà tăng trưởng mạnh như hiện nay, đạt mục tiêu đón 25 triệu lượt khách quốc tế và 130 triệu lượt khách nội địa thì doanh thu triệu tỉ đồng sẽ nằm trong tầm tay.

Kết quả cộng hưởng từ nhiều yếu tố, như: sự thông thoáng hơn của chính sách visa; sự phục hồi ấn tượng của thị trường hàng không; hiệu quả từ hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch tại một số nước châu Âu... đã giúp Việt Nam có lợi thế hơn trong hút luồng khách quốc tế đến khu vực.

Sự xuất hiện của chính sách miễn thị thực vừa được Chính phủ ban hành hướng đến công dân 12 nước châu Âu, người nước ngoài thuộc diện đặc biệt như chuyên gia, nhà đầu tư lớn, người nổi tiếng… đang mở ra triển vọng lớn cho Việt Nam trong việc thu hút khách, nhất là khi nước ta đang chuẩn bị bước vào mùa cao điểm du lịch quốc tế (thường kéo dài từ tháng 9, 10 của năm trước đến tháng 3, 4 của năm sau).

Trong khi đó, tại Nghị quyết số 226/NQ-CP ngày 5/8/2025, Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho ngành du lịch phấn đấu đón ít nhất 25 triệu lượt khách quốc tế trong năm nay. Đây là chỉ tiêu đầy thách thức, đòi hỏi toàn ngành phải huy động nguồn lực, thắt chặt liên kết, đồng bộ hành động để thực hiện thành công.

Ông Nguyễn Hồng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam thông tin, mặc dù có nhiều lợi thế để thu hút du khách nhưng trong hầu hết doanh nghiệp du lịch đón khách quốc tế đều có quy mô vừa và nhỏ dẫn đến việc chuyển đổi số của doanh nghiệp du lịch vẫn còn hạn chế, thấp hơn mức trung bình khu vực. Việt Nam chưa có một hệ thống cơ sở hạ tầng bao gồm có đường sá, giao thông đi lại, với đủ các tiêu chuẩn an toàn và dễ tiếp cận cho khách du lịch để thực hiện việc di chuyển nhanh chóng, an toàn và thuận tiện, làm hạn chế khả năng phát triển của điểm đến.

Tăng liên kết vùng và áp dụng số hóa

Nhấn mạnh tầm quan trọng của liên kết vùng trong bứt phá du lịch, ông Alan Teo, Tổng giám đốc điều hành Hoiana Resort & Golf cho rằng, du lịch không thể phát triển một cách đơn lẻ và những địa điểm du lịch thành công luôn có sự chung tay của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương. Vì vậy, hợp tác công tư chính là “chìa khóa” giúp chúng ta tận dụng tốt nhất nguồn lực, chia sẻ kinh nghiệm và cùng nhau xây dựng những chiến lược dài hạn để thu hút du khách quốc tế. Langkawi, Malaysia là một ví dụ điển hình cho thấy đối tác công tư trong du lịch có thể thay đổi hoàn toàn một điểm đến. Trước đây, Langkawi chỉ là một hòn đảo hoang sơ, ít được biết đến. Nhưng nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ và các doanh nghiệp, nơi đây đã trở thành một trong những điểm đến du lịch hàng đầu thế giới.

Do đó, các địa phương cần tăng cường kết nối, nâng cấp hạ tầng giao thông và mở rộng đường bay quốc tế trực tiếp. Song song với đó là đa dạng hóa sản phẩm du lịch, đáp ứng nhu cầu của nhiều nhóm du khách và đẩy mạnh tiếp thị số, tận dụng các nền tảng kỹ thuật số để quảng bá những trải nghiệm độc đáo của địa phương đến với du khách toàn cầu, ông Alan Teo đề xuất.

Hơn nữa, xu hướng “xanh hóa” không chỉ được bàn ở những ngành sản xuất mà ngay những ngành dịch vụ, thương mại cũng cần phải bắt nhịp kịp thời nhu cầu của khách quốc tế ngày càng cao.

Ông Phùng Quang Thắng, Chủ tịch Liên chi hội Du lịch xanh Việt Nam chia sẻ, công nghệ đặc biệt là công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành công cụ đắc lực giúp doanh nghiệp du lịch rút ngắn khoảng cách, tăng tốc độ và tối ưu hiệu quả chuyển đổi. AI có thể hỗ trợ doanh nghiệp kiểm toán hoạt động xanh, phân tích dữ liệu để đánh giá mức độ chuyển đổi, thậm chí đưa ra những đề xuất cải tiến cụ thể. Không chỉ là máy móc thiết bị xanh, mà quan trọng hơn là chuyển đổi quy trình làm việc theo hướng xanh từ khâu vận hành, quản trị đến tương tác với khách hàng. Đó mới là bản chất sâu sắc của chuyển đổi.

Bên cạnh nỗ lực từ doanh nghiệp, ông Phùng Quang Thắng cho rằng cũng rất cần một hệ sinh thái chính sách đồng bộ và hỗ trợ đặc biệt trong giai đoạn đầu. Các mô hình chuyển đổi thành công cần được Nhà nước hỗ trợ để nhân rộng, từ đó hình thành những "hạt nhân lan tỏa" cho cộng đồng doanh nghiệp. Đồng thời, truyền thông cần vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa. Không chỉ nâng cao nhận thức bằng các khẩu hiệu hay lý thuyết, mà cần truyền cảm hứng bằng những câu chuyện, hình ảnh sống động, những mô hình cụ thể mà người dân, du khách và doanh nghiệp có thể học hỏi và áp dụng.

Bên cạnh đó, theo một chuyên gia, Việt Nam cần phát triển mạnh lĩnh vực du lịch số và du lịch thông minh, đây cũng là xu hướng toàn cầu để Việt Nam trở thành quốc gia du lịch tiên tiến. Theo đó, cần đẩy mạnh dịch vụ thanh toán quốc tế qua mã QR để tạo thuận lợi cho khách du lịch nước ngoài. Ngoài ra, cần tạo điều kiện cung cấp dịch vụ hoàn thuế cho khách du lịch nước ngoài. Dịch vụ này sẽ góp phần làm thay đổi nhận thức về hoàn thuế ở Việt Nam, vốn không được mong đợi trước đây. Dịch vụ này sẽ là nền tảng để Việt Nam bước vào hàng ngũ các nước tiên tiến về du lịch. Đặc biệt, số tiền hoàn lại cho mỗi khách du lịch không nhiều và nhận bằng tiền địa phương, do đó, số tiền được hoàn lại sẽ được khách du lịch chi tiêu ngay tại sân bay, không có nguy cơ “chảy máu” ngoại tệ.