Đề xuất nhiều quy định mới về tổ chức tài chính vi mô

Tại Dự thảo, phạm vi điều chỉnh được mở rộng so với quy định hiện hành tại Thông tư số 33/2024/TT-NHNN quy định về hồ sơ, trình tự cấp Giấy phép, tổ chức và hoạt động của tổ chức tài chính vi mô. Ngoài các nội dung về hồ sơ, trình tự cấp Giấy phép, Dự thảo còn bổ sung quy định về việc cấp đổi, cấp bản sao Giấy phép từ sổ gốc, đồng thời quy định cụ thể việc thông báo thông tin cấp và cấp đổi Giấy phép cho cơ quan đăng ký kinh doanh. Các nội dung về tên, trụ sở chính, cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ của các ủy ban, điều kiện đối với nhân sự quản lý, điều hành, vốn điều lệ, tỷ lệ sở hữu phần vốn góp và địa bàn hoạt động tiếp tục được quy định thống nhất, đảm bảo tính đồng bộ trong công tác quản lý nhà nước.

Dự thảo cũng phân định rõ thẩm quyền trong việc cấp và cấp đổi Giấy phép. Theo đó, Thống đốc NHNN quyết định việc cấp và cấp đổi Giấy phép đối với tổ chức tài chính vi mô; Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát tổ chức tín dụng được giao thẩm quyền cấp bản sao Giấy phép từ sổ gốc, đồng thời xem xét, chấp thuận danh sách nhân sự dự kiến đối với các chức danh quản trị, điều hành và kiểm soát của tổ chức tài chính vi mô.

Lấy ý kiến của các tổ chức và cá nhân về dự thảo Thông tư quy định về tổ chức tài chính vi mô

Một điểm đáng chú ý của Dự thảo là việc bổ sung quy định về thủ tục hành chính trực tuyến. Hồ sơ đề nghị cấp hoặc cấp đổi Giấy phép có thể được nộp trực tiếp, gửi qua dịch vụ bưu chính hoặc thực hiện trên Cổng Dịch vụ công quốc gia bằng chữ ký số. Các tài liệu điện tử được quét từ bản gốc, bảo đảm giá trị pháp lý như hồ sơ giấy. Quy định này phù hợp với chủ trương đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, triển khai cơ chế một cửa và thực hiện chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng theo Nghị quyết số 66/NQ-CP và Nghị định số 118/2025/NĐ-CP của Chính phủ.

Dự thảo Thông tư quy định cụ thể hơn về hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép, bao gồm hồ sơ chấp thuận nguyên tắc và hồ sơ chính thức, áp dụng riêng đối với mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên và hai thành viên trở lên. Trong đó, các nội dung về đề án thành lập, phương án kinh doanh, cơ cấu tổ chức, hệ thống kiểm soát, kiểm toán nội bộ và phương án ứng dụng công nghệ thông tin được yêu cầu chi tiết hơn nhằm bảo đảm tính khả thi khi đi vào hoạt động.

Các quy định về tiêu chuẩn nhân sự cũng được nêu rõ. Những người dự kiến đảm nhiệm vị trí quản lý, điều hành, kiểm soát phải có hồ sơ, lý lịch tư pháp, bằng cấp, chứng chỉ chuyên môn theo quy định. Dự thảo cho phép sử dụng Phiếu lý lịch tư pháp điện tử được cấp trên ứng dụng định danh VNeID, phù hợp với xu hướng số hóa hồ sơ hành chính.

So với Thông tư 33/2024/TT-NHNN, Dự thảo mới có nhiều điều chỉnh kỹ thuật, bổ sung quy định về nguyên tắc cấp đổi Giấy phép, thời hạn xử lý hồ sơ và trình tự lấy ý kiến các cơ quan liên quan trong quá trình thẩm định. Những điều chỉnh này được xây dựng trên cơ sở kế thừa các quy định còn phù hợp, đồng thời khắc phục các vướng mắc phát sinh trong quá trình áp dụng trước đây.

Đáng chú ý, về vốn điều lệ của tổ chức tài chính vi mô là số vốn thực góp bằng đồng Việt Nam, được ghi trong Điều lệ. Chủ sở hữu và các thành viên góp vốn không được sử dụng vốn vay, vốn ủy thác hay vốn huy động để góp vốn và phải chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của nguồn vốn.

Về cơ cấu sở hữu, các tổ chức chính trị - xã hội phải nắm giữ ít nhất 25% vốn điều lệ. Các thành viên khác không được sở hữu vượt quá tỷ lệ này, đồng thời một thành viên cùng người có liên quan không được nắm quá 50% tổng vốn điều lệ. Quy định này nhằm đảm bảo cơ cấu sở hữu cân đối và ổn định trong quá trình hoạt động.

Trong 5 năm kể từ khi được cấp Giấy phép, thành viên sáng lập chỉ được chuyển nhượng phần vốn góp cho thành viên sáng lập khác, bảo đảm tỷ lệ sở hữu theo quy định. Trường hợp tổ chức tài chính vi mô có từ hai thành viên trở lên, việc chuyển nhượng chỉ được thực hiện khi không làm thay đổi hình thức pháp lý, đồng thời phải ưu tiên các thành viên còn lại.

Về hoạt động, tổ chức tài chính vi mô được huy động tiền gửi bằng đồng Việt Nam dưới dạng tiết kiệm bắt buộc và tiết kiệm tự nguyện; đồng thời được cho vay và cung cấp dịch vụ tài chính cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, người thu nhập thấp và doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định pháp luật

Ngoài ra, Dự thảo làm rõ khái niệm khách hàng tài chính vi mô, bao gồm hộ nghèo, hộ cận nghèo, cá nhân có thu nhập thấp, hộ gia đình thu nhập thấp và doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định pháp luật. Việc xác định cụ thể đối tượng khách hàng được xem là cơ sở quan trọng để các tổ chức tài chính vi mô triển khai hoạt động cho vay và huy động tiết kiệm theo đúng mục tiêu, chức năng được cấp phép.