Diễn biến lãi suất phụ thuộc điều kiện nền kinh tế

TS. Nguyễn Đức Độ

Ông nhìn nhận thế nào về thị trường tiền tệ những tuần gần đây?

Trong phiên 11/5/2021, lãi suất chào bình quân liên ngân hàng VND cũng nhích nhẹ 0,01 - 0,03 điểm phần trăm ở tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống so với phiên đầu tuần. Theo đó, lãi suất kỳ hạn qua đêm dừng ở mức 1,25%/năm; 1 tuần 1,37%/năm; 2 tuần 1,36%/năm và 1 tháng 1,53%. Lãi suất liên ngân hàng tại các kỳ hạn đã vượt mức trung bình của cả năm 2020 và ghi nhận là mức cao nhất từ nửa cuối tháng 2/2021.

Việc lãi suất trên thị trường liên ngân hàng tăng cũng không khó lý giải, trong đó một phần cũng do nhu cầu tín dụng gia tăng. Tính tới ngày 16/4/2021, dư nợ tín dụng ở mức 3,34% so với cuối năm 2020. Tuy vậy, bên cạnh yếu tố tín dụng, cũng nhiều khả năng có thể các ngân hàng cũng tính tới chuyện “lo cho tương lai” một chút. Hiện giá bất động sản một số phân khúc cũng tăng, thị trường chứng khoán cũng có sự bứt phá nhất định, điều đó đã chia sẻ phần nào dòng tiền gửi tiết kiệm và những biến động trên thị trường 1 đã phần nào khiến cho thị trường 2 có những tác động.

Vậy theo ông, xu hướng lãi suất thời gian tới sẽ như thế nào?

Tôi cho rằng xu hướng tăng là có, song mức độ gia tăng như thế nào cũng còn phụ thuộc vào sự điều hành, can thiệp thị trường khi cần thiết của cơ quan điều hành. Bên cạnh đó cũng cần phải tính tới cả yếu tố lạm phát, tăng trưởng kinh tế diễn biến, thay đổi ra sao nữa. Trong bối cảnh Covid-19 diễn biến phức tạp như hiện nay thì tất cả đều rất khó để có thể nói chắc chắn điều gì.

Theo quan điểm cá nhân, tôi cho rằng từ giờ tới cuối năm lãi suất liên ngân hàng nếu xu hướng tăng cũng chỉ tăng dưới 2%.

Đại dịch Covid có thể làm giảm cầu tín dụng

Tuy nhiên làn sóng Covid-19 lần thứ tư chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới cầu tín dụng, từ đó đến lãi suất, thưa ông?

Như tôi đã nói ở trên, Covid-19 là một biến số vô cùng khó lường, nên cũng sẽ có rất nhiều kịch bản và giả thiết đặt ra. Với tình hình diễn biến dịch phức tạp trở lại, cầu tín dụng chắc chắn sẽ chịu ảnh hưởng. Trong khi cùng với chủ trương của Chính phủ, NHNN chắc chắn vẫn tiếp tục kiên định với mục tiêu giữ cho mặt bằng lãi suất thấp, thậm chí nếu điều kiện thuận lợi có thể giảm thêm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế.

Song ở kịch bản khi chúng ta kiểm soát được dịch bệnh, tình hình khả quan hơn, tăng trưởng ghi nhận sự phục hồi, lạm phát xu hướng tăng thì cũng đồng nghĩa với lãi suất sẽ rất khó để có thể thấp hơn nữa. Thị trường biến động ngày một khôn lường, nhưng tôi vẫn cho rằng dù có tăng thì cũng không quá cao.

Mặc dù vậy theo tôi về chính sách tiền tệ không nên nới lỏng thêm.

Khuyến nghị của ông phải chăng xuất phát từ lo ngại lạm phát. Thế nhưng hiện tại cũng có nhiều yếu tố có thể giảm áp lực lạm phát?

Đúng là có nhiều yếu tố để giảm áp lực lạm phát, nhưng theo tôi nếu xét ở tính thời điểm thì yếu tố lớn nhất có thể giảm áp lực lạm phát của Việt Nam chính nằm ở Covid-19. Trường hợp nếu tình hình còn diễn biến phức tạp thì đương nhiên người dân sẽ hạn chế chi tiêu, khi kinh tế chưa phục hồi được hoàn toàn thì lạm phát cũng theo đó sẽ chưa tăng mạnh. Còn trong vài năm tới, áp lực lạm phát sẽ lớn hơn.

Cũng phải nói thêm rằng, trên thực tế tăng trưởng cung tiền (M2) của Việt Nam trong những năm qua luôn ở mức cao so với mức tăng trưởng GDP thực nền kinh tế. Độ chênh lệch giữa M2 và GDP càng cao dưới tác động của Covid-19 cũng khiến hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như thị trường ảnh hưởng cực kỳ mạnh mẽ. Khi tăng trưởng cung tiền quá cao cũng là bất lợi bởi sẽ gây ra lạm phát, có thể tạo bong bóng tài sản. Ngược lại, nếu quá thấp thì lại kìm hãm sự phát triển của cả nền kinh tế. Nói như vậy để thấy là tăng trưởng cung tiền sẽ phụ thuộc vào từng giai đoạn, thời điểm cụ thể, nhưng tăng cung tiền thì sẽ tương đương với tốc độ tăng trưởng kinh tế thực và lạm phát.

Có thông tin cho rằng cung tiền thị trường cao đang tập trung ở mảng bất động sản, chứng khoán và khả năng sẽ tạo ra bong bóng. Nhưng theo số liệu của NHNN, dư nợ chứng khoán hiện khoảng trên 45.000 tỷ đồng thì nếu xét về quy mô tăng trưởng chứng khoán cũng không phải quá cao, nên giá chứng khoán hiện tại theo tôi khó có thể nói là bong bóng.

Xin cảm ơn ông!