Dòng đầu tư vẫn chảy

Báo cáo cho thấy một số điểm nhấn: FDI vẫn tiếp tục đổ vào châu Á, tập trung vào lĩnh vực sản xuất, qua đó củng cố vị trí của khu vực với tư cách là một trung tâm thương mại toàn cầu; Trong châu Á, dòng đầu tư vào Trung Quốc đại lục không giảm sút trong khi tăng mạnh ở ASEAN và Ấn Độ; đồng thời, các nhà sản xuất từ Trung Quốc cũng đang tăng cường đầu tư vào các nền kinh tế khác, đặc biệt là ở ASEAN; Trong tương quan với quy mô của các nền kinh tế, dòng vốn đầu tư chảy đặc biệt nhiều vào Việt Nam, Malaysia, Australia và New Zealand; chảy ít hơn vào Hàn Quốc, Trung Quốc đại lục và Nhật Bản.

Biểu đồ dưới cho thấy dòng FDI vào châu Á và trên toàn thế giới trong thời gian qua. Dòng FDI vào các nước trên thế giới đã sụt giảm một thời gian sau khi đạt đỉnh vào năm 2015 như một phần của xu hướng "đảo ngược toàn cầu hóa" và "phân mảnh địa kinh tế".

Ngược lại, dòng vốn FDI vào châu Á tiếp tục tăng cao hơn với bước nhảy vọt đáng chú ý trong ba năm qua, và vốn FDI vào châu Á đã tăng hơn gấp đôi kể từ năm 2010. Có thể thấy, đại dịch ít ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư chảy vào khu vực này.

Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải xem xét kỹ hơn. Là một nơi thu hút FDI, Trung Quốc đại lục thường xuyên nhận được lượng lớn dòng vốn đổ vào. Năm ngoái, nền kinh tế này đã nhận được lượng đầu tư cao kỷ lục mặc dù nhu cầu sụt giảm và những thách thức đi kèm với chiến lược "Zero COVID".

Tuy nhiên, dòng vốn chảy vào ASEAN đã tăng vọt, khu vực này nhận được nhiều vốn hơn Trung Quốc đại lục trong hai năm liên tiếp. Đồng thời, dòng vốn chảy vào Ấn Độ cũng đang có xu hướng tăng lên, nhưng xét về tổng thể thì vẫn còn thấp hơn nhiều.

Có nhiều cách nhìn nhận cho vấn đề này. Các chỉ số FDI chính bao gồm nguồn vốn cho các dự án đầu tư hoàn toàn mới và thu nhập từ tái đầu tư, chẳng hạn như mở rộng quy mô hoạt động hiện tại cho thấy một sự thay đổi đáng chú ý.

Trong đó, bình quân dòng FDI mới vào một số thị trường trong giai đoạn trước đại dịch và hiện tại. Đầu tư FDI mới được hiểu là khoản đầu tư hoàn toàn mới được rót vào để thành lập hoạt động mới, chưa từng tồn tại trước đây. Ở Trung Quốc đại lục đã có sự sụt giảm đáng kể, nhưng các khoản đầu tư mới vào Ấn Độ lại tăng vọt và giờ bắt đầu lấn sang ASEAN, nơi vốn FDI mới cũng đã tăng nhiều. Điều đó đồng nghĩa các dự án đầu tư mới chủ yếu hướng đến Đông Nam Á và Ấn Độ. Đồng thời, các công ty cũng không “từ bỏ” Trung Quốc đại lục: tổng vốn FDI kỷ lục vào năm ngoái cho thấy những công ty đã có chỗ đứng trên thị trường đang tiếp tục mở rộng hoạt động.

Các dòng FDI đóng vai trò thế nào trong bức tranh tổng thể? Câu trả lời là khá quan trọng. Thứ nhất, đầu tư xuyên biên giới giúp phổ biến công nghệ, nâng cao năng suất nền kinh tế ở quốc gia sở tại và nơi được rót vốn, đồng thời giúp thúc đẩy thương mại và kết nối quốc tế. FDI cũng đóng góp trực tiếp vào GDP dưới hình thức các khoản chi đầu tư.

Biểu đồ trên cho thấy tương quan tầm quan trọng của FDI trên toàn khu vực. Tại Việt Nam, Malaysia, New Zealand, Úc và Philippines, dòng vốn FDI chiếm hơn 2% GDP. Ngược lại, ở Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc đại lục và Bangladesh, dòng vốn FDI chiếm khoảng 1% GDP hoặc ít hơn.

Bức tranh tổng thể không thể hiện sự suy giảm, đúng hơn là có sự dịch chuyển nhưng dòng vốn FDI nói chung vẫn duy trì ổn định bền vững. Châu Á vẫn là một địa điểm khá tốt để đầu tư.