Hành trình thắp lửa

Thống đốc NHNN Cao Sỹ Kiêm (thời điểm đó) làm việc với Ban Biên tập để chuẩn bị cho ra đời Bản tin “Hoạt động Ngân hàng”

Khởi nguồn giữa dòng chảy đổi mới

Trước khi Thời báo Ngân hàng ra đời, ngành Ngân hàng đã có một cơ quan ngôn luận là Tập san Ngân hàng - tiền thân của Tạp chí Ngân hàng - xuất bản lần đầu năm 1952, chỉ một năm sau khi Ngân hàng Quốc gia Việt Nam được thành lập. Trong suốt gần bốn thập kỷ, Tập san đã đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn cách mạng và kháng chiến, là diễn đàn trao đổi lý luận – nghiệp vụ, phổ biến chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về lĩnh vực ngân hàng.

Tuy nhiên những ngày đầu của thập niên 1990, đất nước vừa bước vào giai đoạn Đổi mới với biết bao kỳ vọng và không ít thử thách. Nền kinh tế đang chuyển mình từ cơ chế bao cấp sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Lạm phát khi ấy có thời điểm lên tới ba con số, đời sống kinh tế - xã hội bị bủa vây bởi những khó khăn chồng chất. Trong bối cảnh ấy, ngành Ngân hàng được xác định là một trong những lĩnh vực phải đi đầu, giữ trong tay huyết mạch tài chính của nền kinh tế, gánh trên vai cùng lúc hai trọng trách nặng nề: kiểm soát lạm phát và tìm giải pháp cung ứng đủ vốn cho sản xuất, kinh doanh.

Theo đó ngày 23/5/1990, Hội đồng Nhà nước đã ban hành Pháp lệnh số 37-LCT/HĐNN8 quy định tổ chức và hoạt động của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; và Pháp lệnh số 38-LCT/HĐNN quy định tổ chức, hoạt động của các ngân hàng, hợp tác xã tín dụng và công ty tài chính, gọi tắt là tổ chức tín dụng. Đây là hành lang pháp lý quan trọng cho mô hình ngân hàng hai cấp.

Việc chuyển đổi từ mô hình ngân hàng một cấp sang hai cấp, tức là tách bạch chức năng quản lý Nhà nước của Ngân hàng Nhà nước với hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại, là một thay đổi mang tính cách mạng, là sự thay đổi toàn diện về tư duy quản lý; về phương thức điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng; về cách thức vận hành và phục vụ nền kinh tế.

Tuy nhiên, cải cách nào cũng cần đi kèm với sự thấu hiểu và đồng thuận xã hội. Trong thời kỳ đó, thông tin kinh tế – tài chính nói chung và thông tin ngân hàng nói riêng còn rất hạn chế, lại chưa có một kênh truyền thông chuyên biệt của ngành. Ý tưởng thành lập một cơ quan báo chí của ngành Ngân hàng vì thế được hình thành. Sau thời gian chuẩn bị công phu, ngày 15/8/1990, bản tin “Hoạt động Ngân hàng” ra đời, đánh dấu bước đi đầu tiên của tờ báo hôm nay.

Không khí những ngày đầu thành lập báo vừa bận bịu xen lẫn bỡ ngỡ, vừa khẩn trương xen lẫn háo hức. Trong bối cảnh đất nước nhiều khó khăn, từng trang báo in ra mang theo niềm tự hào của cả tòa soạn. Đối với đội ngũ ban đầu, mỗi số báo không chỉ là thành quả lao động mà còn là minh chứng cho tinh thần đổi mới cùng đất nước của ngành Ngân hàng.

Việc xuất hiện một cơ quan báo chí chuyên ngành đã thắp lên niềm tin rằng tiếng nói của Ngành sẽ đến được với công chúng một cách chính thống, kịp thời và toàn diện, góp phần quan trọng vào việc định hình nhận thức xã hội về vai trò của ngành Ngân hàng.

Nguyên Thống đốc Cao Sỹ Kiêm, người trực tiếp chỉ đạo việc thành lập tờ báo, từng ví quá trình ấy như “dò đá qua sông”. Khi đó, nền kinh tế mới chỉ ở những ngày đầu mở cửa, mọi đổi mới đều dễ nhạy cảm, dễ gặp “va chạm”, đòi hỏi sự khéo léo và bản lĩnh để vừa sáng tạo, vừa giữ đúng nguyên tắc. Vấn đề thể chế, quy định quản lý một cơ quan báo chí chuyên ngành là mới mẻ, đội ngũ lại thiếu kinh nghiệm, kiến thức báo chí chuyên sâu.

Theo lời kể của cố Tổng Biên tập đầu tiên, TS. Nguyễn Quốc Việt (ông đã mất vào năm 2023), thời điểm bắt đầu, cả tòa soạn chỉ khoảng chục người, đa phần là “tay ngang” từ các ngành khác, chưa qua đào tạo báo chí. Không phòng ban chuyên biệt, cả tòa soạn làm việc trong một phòng nhỏ, trang thiết bị thiếu thốn, công cụ thô sơ… Bởi vậy, mỗi số báo là một thử thách: vừa phải đủ nội dung, vừa đúng định hướng, lại kịp thời với sự chuyển động của Ngành và nền kinh tế.

Thế nhưng, chính sự khắc nghiệt ấy lại hun đúc nên tinh thần tiên phong, dấn thân không ngại khó. Các phóng viên Thời báo Ngân hàng thời đó không quản ngại đường xa, đến tận các địa phương để tìm kiếm thông tin, gặp gỡ những người đứng đầu tỉnh, thành. Ở đâu họ cũng tạo điều kiện tác nghiệp, được tôn trọng, vì mang tiếng nói của một ngành có vai trò đặc biệt trong công cuộc Đổi mới.

Bốn năm sau, khi yêu cầu hội nhập và truyền thông ngày càng mở rộng, bản tin được nâng cấp thành Thời báo Ngân hàng, phát hành trên phạm vi toàn quốc. Từ 8 trang tăng lên 12, rồi 16 trang; từ 2 số mỗi tháng thành 4 số mỗi tuần… Mỗi lần thay đổi là một bước trưởng thành. Dần dần, Thời báo Ngân hàng đã định hình được phong cách và bản lĩnh của mình: phản ánh trung thực, kịp thời hoạt động của Ngành; giới thiệu những mô hình hay, kinh nghiệm tốt; góp phần nhân rộng thành công của các NHTM và thúc đẩy hiệu quả điều hành chính sách. Uy tín được gây dựng từ sự trung thực, chuẩn xác và tinh thần phục vụ, tạo nên niềm tin ngày càng vững chắc nơi độc giả.

Vững vàng bản lĩnh, tạo dựng niềm tin

Khi đã vượt qua giai đoạn “khai sơn phá thạch”, Thời báo Ngân hàng tiếp tục tiến bước bằng sự chuyên nghiệp hóa toàn diện. Mạng lưới cộng tác viên được mở rộng, các chuyên mục ngày càng phong phú, phản ánh không chỉ thông tin sự vụ mà còn phân tích sâu chính sách tiền tệ, hoạt động ngân hàng, kinh nghiệm hội nhập của các quốc gia.

Năm 2012, trước sự phát triển bùng nổ của mạng internet đã làm thay đổi cách thức tiếp cận thông tin của công chúng, Thời báo Ngân hàng cũng nhanh chóng bắt nhịp và cho ra mắt trang thông tin điện tử thoibaonganhang.vn. Đây là bước nhảy vọt đưa tờ báo vượt ra khỏi giới hạn của báo in, tham gia vào dòng chảy thông tin số với tốc độ và khả năng tương tác chưa từng có.

Tiếp đó năm 2017, trang thông tin điện tử thoibaonganhang.vn được nâng cấp thành báo điện tử. Song hành với sự ra đời của báo điện tử, trang fanpage của Thời báo Ngân hàng cũng chính thức được vận hành. Đây là một dấu mốc quan trọng, đánh dấu sự ra đời của một kênh truyền thông chính sách mới trên môi trường số, đặc biệt là trên các nền tảng mạng xã hội.

Song song với sự phát triển của báo in và báo điện tử, năm 2004, Cổng Thông tin điện tử Ngân hàng Nhà nước chính thức được thành lập theo Giấy phép số 101/GP-BC của Bộ Văn hóa -

Thông tin. Đây là một công cụ quan trọng nhằm cung cấp đầy đủ, chính xác và kịp thời các thông tin về chỉ đạo, điều hành của NHNN, góp phần hình thành hệ thống truyền thông đồng bộ của ngành Ngân hàng. Sự ra đời của Cổng không chỉ đáp ứng yêu cầu minh bạch hóa thông tin quản lý nhà nước, mà còn tạo nền tảng để kết nối, lan tỏa chính sách tiền tệ – ngân hàng tới đông đảo công chúng, hoàn thiện hệ thống truyền thông, báo chí của Ngành trong thời kỳ hội nhập.

Trong bức tranh tổng thể ấy, Thời báo Ngân hàng vẫn giữ vai trò nòng cốt, trực tiếp vận hành báo in và báo điện tử để lan tỏa thông tin rộng rãi tới công chúng. Tuy nhiên trước làn sóng bùng nổ của internet và mạng xã hội, khi thói quen tiếp nhận thông tin của độc giả thay đổi nhanh chóng, Ban lãnh đạo tòa soạn đã chủ động tái cơ cấu hoạt động. Theo đó số kỳ báo in được giảm dần và từ ngày 1/1/2025, Tòa soạn chỉ xuất bản 2 kỳ báo in/tuần vào thứ Ba và thứ Sáu, đồng thời tập trung nguồn lực mạnh hơn cho chiến lược phát triển báo điện tử, báo mạng và truyền thông đa phương tiện.

Những thành tích trong hoạt động báo chí cũng được ghi nhận xứng đáng. Năm 2007, Thời báo Ngân hàng vinh dự nhận Huân chương Lao động hạng Ba – phần thưởng cho nỗ lực vượt bậc, đóng góp cho ngành Ngân hàng và nền báo chí nước nhà. Năm 2019, loạt bài “Ngân hàng số – từ nhu cầu đổi mới đến cách mạng công nghệ” giành giải B Giải Báo chí Quốc gia, thể loại báo chí đa phương tiện, khẳng định năng lực sáng tạo và thích ứng nhanh với xu hướng làm báo hiện đại…

Quan trọng hơn cả là uy tín: Thời báo Ngân hàng trở thành nguồn thông tin chính thống được nhiều cơ quan báo chí trích dẫn, đồng thời truyền tải ý kiến của chuyên gia, doanh nghiệp, người dân, góp phần tạo sự đồng thuận xã hội với các chủ trương, chính sách mới.

Càng trong những thời điểm khó khăn, bản lĩnh nghề nghiệp của đội ngũ Thời báo Ngân hàng càng tỏa sáng. Gần hai năm dịch Covid-19 hoành hành là minh chứng rõ rệt. Giữa những ngày cả nước giãn cách, phóng viên của báo vẫn có mặt tại các “tâm dịch” như TP. Hồ Chí Minh hay miền Trung, kịp thời đưa tin về các giải pháp hỗ trợ tín dụng, phản ánh sự thay đổi mạnh mẽ của Ngành trong thanh toán không tiền mặt, ngân hàng số, các gói hỗ trợ người dân và doanh nghiệp. Các số báo vẫn được xuất bản đều đặn, dòng thông tin trên các ấn phẩm điện tử vẫn liên tục cập nhật, đảm bảo thông tin chính sách đến đúng nơi cần thiết, đúng thời điểm.

Tác nghiệp tại thủ phủ Hồ tiêu Chư Sê - Gia Lai

Khẳng định vị thế mới

Những thành quả đó là nền tảng để Thời báo Ngân hàng bước vào giai đoạn phát triển mới, khi yêu cầu truyền thông của ngành và xu thế báo chí thời đại số đòi hỏi sự đổi mới toàn diện.

Đặc biệt, sau khi sắp xếp, kiện toàn tổ chức theo Quyết định 286/QĐ-NHNN, từ ngày 1/3/2025, Thời báo Ngân hàng chính thức trở thành cơ quan truyền thông duy nhất của NHNN, đảm nhiệm xuất bản các ấn phẩm của cả Thời báo Ngân hàng (bản in và bản điện tử); Tạp chí Ngân hàng (bản in và điện tử). Không chỉ vậy Tòa soạn còn tham gia vận hành và quản trị nội dung Cổng Thông tin điện tử NHNN. Đây là một bước ngoặt lớn, cho phép tập trung nguồn lực, nâng cao chất lượng nội dung, mở rộng ảnh hưởng và phát huy vai trò là kênh truyền thông chính sách trọng yếu của Ngành.

Xác định ấn phẩm báo in và báo điện tử sẽ là kênh truyền thông chính sách chủ lực, bên cạnh Cổng thông tin điện tử NHNN, Tòa soạn đặt mục tiêu nâng cao chất lượng các ấn phẩm báo in và báo điện tử trở thành tờ báo uy tín hàng đầu về kinh tế - tài chính - ngân hàng. Theo đó, ấn phẩm báo in sẽ tập trung vào những nội dung chuyên sâu, trở thành diễn đàn trao đổi về những vấn đề mà dư luận quan tâm, đặc biệt là về công tác điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng. Trong khi đó báo điện tử được xác định là kênh cung cấp thông tin nhanh chóng, chính xác về mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, về chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng.

Với tinh thần đó, ngày 15/5/2025, báo điện tử chính thức ra mắt giao diện mới với thiết kế hiện đại, tối ưu trải nghiệm người dùng, thể hiện rõ phương châm “Dễ đọc - Dễ tìm - Dễ tương tác”. Giao diện được thiết kế trực quan, phân bổ nội dung khoa học, tối ưu trên cả máy tính và điện thoại, đảm bảo độc giả có thể tiếp cận thông tin mọi lúc, mọi nơi. Cùng với diện mạo mới, báo điện tử cũng nâng cấp toàn diện về nội dung. Nhiều chuyên mục mới được xây dựng với sự cộng tác của các Vụ, Cục chức năng thuộc NHNN nhằm cung cấp các thông tin độc quyền, chuyên sâu về tài chính - tiền tệ cho người dân và doanh nghiệp. Song song với đó, những chuyên mục mang tính định hướng và giáo dục tài chính ngày càng được chú trọng.

Với Tạp chí Ngân hàng, Tòa soạn xác định sẽ xây dựng trở thành Tạp chí khoa học hàng đầu về lĩnh vực tài chính - ngân hàng. Nhiều giải pháp đổi mới cả về nội dung và hình thức đã được thực hiện với mục tiêu nâng điểm khoa học của ấn phẩm này.

Còn phần Cổng, không chỉ đổi mới mạnh về nội dung và hình thức các ấn phẩm, để nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách, Thời báo Ngân hàng còn tổ chức nhiều hội thảo, tọa đàm chuyên đề, tạo không gian đối thoại chính sách giữa nhà quản lý, doanh nghiệp, chuyên gia và công chúng. Những diễn đàn như vậy không chỉ lan tỏa chủ trương và giải pháp của Ngành, mà còn góp phần tạo sự đồng thuận xã hội, thúc đẩy cải thiện chính sách và hoạt động thực tiễn.

Thắp sáng lửa nhiệt huyết - Hướng tới tương lai

Trong chiến lược đổi mới, Thời báo Ngân hàng cũng đang chuẩn bị những bước cuối cùng để ra mắt ấn phẩm tiếng Anh mang tên “Banking Insights” với sự tham gia của các chuyên gia uy tín trong và ngoài nước vào Hội đồng biên tập, Hội đồng cố vấn. Đây được kỳ vọng trở thành một diễn đàn khoa học uy tín, lan tỏa tri thức, chính sách và các nghiên cứu về tài chính – ngân hàng Việt Nam ra thế giới, đồng thời đưa về những kiến thức và xu hướng toàn cầu phục vụ độc giả trong nước.

Cùng với đó, để bắt kịp xu hướng truyền thông mới, báo đẩy mạnh sự hiện diện trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok…; triển khai các dự án ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào hoạt động báo chí. Ba sản phẩm AI gồm B-Edu (giáo dục tài chính đại chúng), B-Finance (học tiếng Anh chuyên ngành tài chính - ngân hàng), và B-Data (nền tảng dữ liệu mở ngành Ngân hàng) đang được khẩn trương hoàn thiện với kỳ vọng không chỉ hỗ trợ công tác báo chí mà còn góp phần xây dựng hệ sinh thái tri thức phục vụ bạn đọc.

Những kết quả này đã được lãnh đạo NHNN ghi nhận. Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, Thời báo Ngân hàng là kênh thông tin chính thống, đáng tin cậy về hệ thống ngân hàng, được nhiều cơ quan báo chí khác sử dụng làm nguồn tham khảo. Đây vừa là sự khích lệ, vừa là động lực để tờ báo tiếp tục nâng tầm vị thế.

Trước những cơ hội và thách thức mới, Thời báo Ngân hàng xác định rõ sứ mệnh và mục tiêu cho giai đoạn phát triển tiếp theo. Giữ vững vai trò cơ quan ngôn luận của NHNN, báo sẽ tiếp tục là cầu nối hiệu quả giữa Chính phủ - ngân hàng - doanh nghiệp - người dân, đồng thời hướng tới trở thành một trong những đơn vị báo chí kinh tế - tài chính - ngân hàng hàng đầu của Việt Nam, có tầm ảnh hưởng trong khu vực và quốc tế.

Phương châm “Thông tin nhanh - Chính xác - Giá trị” sẽ tiếp tục là kim chỉ nam, được cụ thể hóa bằng những giải pháp chiến lược: đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển hệ sinh thái truyền thông đa nền tảng, ứng dụng AI để cá nhân hóa trải nghiệm độc giả; đa dạng hóa sản phẩm từ báo in, báo điện tử đến video, podcast, e-magazine; tăng hàm lượng khoa học và tính phản biện với sự tham gia của các chuyên gia uy tín trong và ngoài nước.

Báo cũng sẽ tiếp tục mở rộng các chuyên mục, khai thác sâu mảng giáo dục tài chính, phân tích xu hướng trung – dài hạn, cung cấp thông tin chiến lược cho hoạch định chính sách và đầu tư. Song song, việc xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiện đại và nhân văn, nơi mỗi cán bộ, phóng viên được truyền cảm hứng sáng tạo và phát huy hết năng lực, sẽ là nền tảng để duy trì sức mạnh nội lực.

Ngọn lửa mà các thế hệ đi trước đã thắp lên – kết tinh của niềm tin, tri thức và khát vọng đổi mới – sẽ tiếp tục bùng cháy, soi đường cho Thời báo Ngân hàng trên chặng đường mới, với niềm tin vững chắc, khát vọng bứt phá và sứ mệnh đóng góp vào sự phát triển bền vững của Ngành và đất nước.