Lao đao vì giá cát xây dựng “leo thang”

Giá cát lập đỉnh, công trình ngưng trệ

Từ mức khoảng 350.000 đồng/m³ vào đầu tháng 4/2025, hiện giá cát xây dựng đã vượt ngưỡng 700.000 đồng/m³. Không chỉ tăng giá, nguồn cung cũng khan hiếm nghiêm trọng. Một số đại lý trên địa bàn thành phố ngừng bán hàng. Đặc biệt, loại cát mịn dùng để tô tường gần như không còn, buộc nhà thầu phải lọc cát từ loại xây thông thường để sử dụng.

Ông Trần Tiên Tiến, đang xây nhà tại quận Sơn Trà chia sẻ: “Tôi khởi công ngôi nhà từ tháng 3/2025, nhà có 5 tầng nên cần khoảng 150 khối cát. Mới xây được phần thô mà cát đã tăng hơn 700.000 đồng/m³, gấp đôi so với trước. Giá cát thế này thì rất khó xoay xở”.

Không chỉ các hộ gia đình gặp khó, giá cát “leo thang” cũng khiến các doanh nghiệp xây dựng cũng rơi vào thế “kẹt”. Đại diện nhiều đơn vị cho biết, giá vật liệu như cát, gạch, bê tông tươi tăng mạnh trong khi hợp đồng thi công đã ký từ trước, không thể điều chỉnh đơn giá. Điều này, khiến nhà thầu rơi vào tình trạng lỗ, phải gồng gánh chi phí vượt dự toán.

Ông Phạm Thanh Nhiên, giám đốc một công ty xây dựng ở quận Hải Châu, cho biết: “Nhiều công trình công ty đang thi công đã ký hợp đồng cách đây vài tháng, khi giá cát chỉ quanh 300.000 đồng/m³. Giờ giá tăng vọt, chúng tôi không thể điều chỉnh theo được, đành chấp nhận bù lỗ để hoàn thành hợp đồng”. Ông ước tính, mỗi công trình nhà ở hiện nay có chi phí tăng thêm từ 20 đến 25% so với năm ngoái, trong đó phần tăng giá cát chiếm tỷ trọng lớn.

Giá cát tăng cũng khiến nhiều chi phí khác đội lên. Theo một số doanh nghiệp, giá bê tông tươi đã tăng thêm ít nhất 50.000 đồng/m³ so với cuối năm 2024. Một số trạm trộn bê tông trên địa bàn buộc phải giảm quy mô sản xuất hoặc tạm ngừng cung cấp do thiếu nguyên liệu đầu vào. Điều này kéo theo nguy cơ chậm tiến độ của nhiều công trình lớn ở địa phương.

Theo ghi nhận của phóng viên, nguyên nhân chính dẫn đến biến động giá là do nguồn cung cát xây dựng bị gián đoạn. Các mỏ khai thác tại tỉnh Quảng Nam - nơi cung ứng chủ yếu cho thị trường Đà Nẵng, gần đây đồng loạt thông báo tạm ngưng hoặc bán ra với số lượng hạn chế. Ông Trần Độ, chủ doanh nghiệp vật liệu xây dựng Độ Sương (quận Thanh Khê), cho biết: “Cát xây dựng Đà Nẵng chủ yếu lấy từ các mỏ ở Đại Lộc, Quảng Nam. Hiện nay, nhiều mỏ cát lớn ở xã Đại Sơn, Đại Hồng, Đại Hòa tạm dừng hoạt động hoặc bán rất ít. Có ngày chỉ gom được vài xe cát là cùng”.

Thực tế, Đà Nẵng hiện không có mỏ khai thác cát xây dựng. Các doanh nghiệp trên địa bàn gần như phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn cát từ Quảng Nam. Bởi vậy, khi các mỏ tại tỉnh bạn tạm dừng hoặc bán ra nhỏ giọt, thị trường ngay lập tức bị tác động mạnh.

Cát xây dựng leo thang khiến cả người dân lẫn doanh nghiệp ở Đà Nẵng gặp khó

Yêu cầu minh bạch thông tin

Trước diễn biến phức tạp của giá vật liệu, đặc biệt là cát xây dựng, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông và nông nghiệp TP. Đà Nẵng đã có văn bản gửi UBND thành phố đề nghị sớm có giải pháp tháo gỡ, bình ổn thị trường cát xây dựng, đảm bảo tiến độ thi công các dự án trọng điểm.

Mới đây, Sở Xây dựng TP. Đà Nẵng đã có văn bản yêu cầu các doanh nghiệp cung ứng vật liệu và sản xuất bê tông thương phẩm khẩn trương cung cấp thông tin liên quan đến việc tăng giá hoặc tạm dừng cung ứng.

Theo đó, các đơn vị có thay đổi giá phải gửi công văn đề nghị công bố giá mới, nêu rõ lý do điều chỉnh, thời điểm áp dụng và chất lượng sản phẩm. Đồng thời, cung cấp bảng giá cập nhật định kỳ hằng tháng, hoặc ngay khi có điều chỉnh.

Riêng các doanh nghiệp không có thay đổi giá trong tháng 5/2025 so với tháng trước, cũng phải có văn bản xác nhận gửi về Sở. Đồng thời, các đơn vị phải cung cấp đầy đủ hồ sơ, tài liệu liên quan để phục vụ công tác kiểm tra giá và chấp hành quy định về bình ổn giá của cơ quan nhà nước.

Sở cũng đề nghị các quận, huyện, chủ đầu tư, nhà thầu thi công, đơn vị tư vấn sớm cung cấp thông tin biến động giá vật liệu về Sở Xây dựng trước ngày 30/5. Qua đó, cơ quan quản lý sẽ tiến hành kiểm tra, đánh giá và có hướng xử lý kịp thời. Về lâu dài, đại diện Sở Xây dựng cho biết, khi thực hiện đề án hợp nhất đơn vị hành chính giữa Đà Nẵng và Quảng Nam trong thời gian tới, thành phố sẽ xây dựng giải pháp để chủ động hơn về nguồn vật liệu xây dựng, giảm phụ thuộc vào địa phương khác.

Trước tình trạng căng thẳng về nguồn cung và giá cả leo thang, nhiều doanh nghiệp kiến nghị cần có biện pháp quản lý chặt và minh bạch thị trường vật liệu xây dựng. Đặc biệt, cần xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, găm hàng, khai thác không hóa đơn, gây rối loạn thị trường. Một trong những điểm đáng chú ý là cần sớm quy hoạch lại vùng khai thác, phân bố lại nguồn cung giữa các địa phương để tránh phụ thuộc vào một khu vực như hiện nay. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng đề xuất xây dựng cơ chế điều chỉnh giá hợp đồng linh hoạt hơn, đặc biệt với các công trình đã ký hợp đồng trước thời điểm giá tăng mạnh.

Bên cạnh đó, việc khuyến khích sử dụng vật liệu thay thế, vật liệu tái chế cũng được đánh giá là giải pháp hiệu quả giúp giảm áp lực lên nguồn cung truyền thống, đồng thời góp phần phát triển ngành xây dựng theo hướng bền vững, tiết kiệm tài nguyên.