Nắm bắt thời cơ định vị trên bản đồ công nghệ

Ông Nguyễn Văn Khoa - Chủ tịch Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) phát biểu tại diễn đàn

Ngày 27/5/2025, Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) tổ chức Diễn đàn Cấp cao Chuyển đổi số Việt Nam - Châu Á 2025 (Vietnam - Asia DX Summit 2025) trong 2 ngày 27-28/5/2025 tại Hà Nội.

Sự kiện mang chủ đề “Làm chủ công nghệ - Đột phá, Vươn mình”, quy tụ hơn 2.500 lượt đại biểu là lãnh đạo các cơ quan, ban ngành, doanh nghiệp công nghệ và chuyên gia đến từ 22 tỉnh thành phố trên cả nước và 16 quốc gia và nền kinh tế trong khu vực.

Việt Nam tham vọng trở thành trung tâm AI

Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Nguyễn Văn Khoa - Chủ tịch Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) chia sẻ, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị được ví như "bà đỡ" cho sự phát triển của doanh nghiệp khoa học công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo (ĐMST). Việt Nam đã bước vào một giai đoạn mới, nơi KHCN trở thành động lực then chốt của tăng trưởng. Đây là sự lựa chọn đầy quyết đoán của thế hệ đi trước trong việc phát triển KHCN sau những năm tháng chiến tranh và thời kỳ đổi mới.

Đặc biệt, Nghị quyết 68 thể hiện cam kết mạnh mẽ của Bộ Chính trị trong việc thúc đẩy kinh tế tư nhân, một yếu tố quan trọng trong bối cảnh Việt Nam có khoảng 50.000 doanh nghiệp công nghệ, dù phần lớn vẫn là doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Ông Khoa cho rằng, trong 10 năm tới, toàn cầu dự báo thiếu hụt khoảng nửa triệu kỹ sư công nghệ thông tin (CNTT). Với lợi thế dân số trẻ và đam mê công nghệ, Việt Nam có tiềm năng trở thành trung tâm cung cấp nhân lực công nghệ chất lượng cao cho thế giới.

"Việt Nam đang trở thành trung tâm dịch vụ số quốc tế, với lực lượng lao động IT lớn, năng động, đáp ứng yêu cầu của các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hoa Kỳ, châu Âu. VINASA cũng đang tích cực cung cấp kỹ sư cho các quốc gia này", ông Khoa cho hay.

Tuy nhiên, thách thức đặt ra là làm thế nào để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng. Với hơn 50.000 doanh nghiệp và khoảng 1,2 triệu lao động CNTT hiện tại, con số này vẫn còn khiêm tốn so với ước tính 2,5 triệu người cần thiết. Ông Khoa đặt ra câu hỏi then chốt: Làm sao để kỹ năng lập trình, khả năng ứng dụng AI của người Việt đứng đầu thế giới? Làm sao để Việt Nam - một quốc gia thu nhập trung bình thấp, có thể vươn lên, chiếm lĩnh 'khoảng trống' của thị trường toàn cầu?

Đồng quan điểm trên, ông Vũ Anh Tú - Giám đốc Công nghệ Tập đoàn FPT chia sẻ về tầm nhìn và chiến lược công nghệ của FPT nhằm thúc đẩy sự phát triển đột phá của Việt Nam trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo. Ông Tú cho biết, theo báo cáo tổng kết năm 2024 của Bộ Thông tin và Truyền thông (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ), Việt Nam hiện có hơn 54.500 doanh nghiệp công nghệ số, tăng 16% so với năm 2023, với tổng doanh thu ngành đạt gần 152 tỷ USD và hơn 1,2 triệu lao động.

FPT tin rằng AI và các nền tảng số xanh sẽ định hình tương lai nhân loại và là trụ cột tăng trưởng của tập đoàn trong thập kỷ tới. FPT lựa chọn phương pháp "đứng trên vai người khổng lồ", tận dụng những mô hình đã có, sáng tạo thêm về kiến trúc và phương pháp huấn luyện để phù hợp với đặc thù Việt Nam. Thành công của DeepSeek là một ví dụ cho thấy khả năng tạo ra các sản phẩm AI có giá trị riêng cho người Việt.

Đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực

Theo ông Vũ Anh Tú, trong lĩnh vực đào tạo, FPT đã sớm đưa AI vào giáo dục phổ thông từ năm 2023. Các chương trình AI Robot cho học sinh trung học và nền tảng học AI mở dành riêng cho học sinh phổ thông sẽ sớm được triển khai. FPT cũng đã tổ chức 5 khóa AI Residency, với hơn 50 học viên nhận học bổng thạc sĩ, tiến sĩ tại các trường danh tiếng quốc tế. Đặc biệt, toàn bộ nhân viên FPT đều được trang bị kiến thức về AI và chuyển đổi số, với hơn 10.000 chứng chỉ AI được cấp bởi Nvidia trong năm 2024.

Ông Tú cũng đề cập đến mô hình lớp học đảo ngược đang được thử nghiệm, nơi học sinh học AI ở nhà qua nền tảng, đến lớp trình bày và tranh luận, với giáo viên đóng vai trò phản biện. Mô hình này sẽ được áp dụng rộng rãi từ năm học 2025-2026.

Mới đây, 5 trường đại học lớn của Việt Nam, bao gồm Đại học Bách Khoa Hà Nội và Đại học FPT đã thành lập liên minh đào tạo nhân sự triển khai nghị quyết 57, nhằm xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng.

Theo ông Nguyễn Văn Khoa, vấn đề quan trọng hiên nay là giữ chân nhân tài và trả mức lương xứng đáng cho kỹ sư công nghệ trong bối cảnh Việt Nam đang thu hút nhiều dòng vốn FDI lớn. Ông Khoa đề xuất Chính phủ cần ưu tiên đầu tư vào hạ tầng chiến lược như AI, bán dẫn, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa lĩnh vực giáo dục tư nhân để tạo ra kết quả vượt trội, gắn kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và đào tạo.

"Chính phủ ủng hộ mạnh mẽ hơn nữa những đề xuất đột phá từ doanh nghiệp, thu hút chuyên gia người Việt toàn cầu và tăng cường hợp tác quốc tế. Mục tiêu là để mọi học sinh, sinh viên, nhân viên và công dân Việt Nam đều có thể sử dụng AI hiệu quả và an toàn, hình thành một lực lượng lao động AI trình độ cao, sẵn sàng đồng hành cùng đất nước trên con đường phát triển bền vững và đột phá trong kỷ nguyên mới", ông Khoa cho biết.

Để hiện thực hóa tiềm năng công nghệ, ông Khoa nhấn mạnh sự chung tay hành động từ ba phía. Chính phủ cần hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường đầu tư hạ tầng số và đào tạo nhân lực. Doanh nghiệp phải mạnh dạn đầu tư R&D vào công nghệ lõi và chất lượng sản phẩm, đồng thời đẩy mạnh hợp tác để tạo sức mạnh tổng hợp, chinh phục thị trường lớn hơn. Về phía xã hội, cần xây dựng văn hóa số, khuyến khích đổi mới sáng tạo và chấp nhận các mô hình kinh doanh mới.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để làm chủ công nghệ. Việc tận dụng chuyển đổi số không chỉ thúc đẩy thịnh vượng quốc gia mà còn giúp doanh nghiệp công nghệ số ghi danh Việt Nam trên bản đồ công nghệ thế giới.