Ngân hàng số và khát vọng E-Vietnam

Các chuyên gia cho rằng, câu chuyện về E-Vietnam được đặt ra không chỉ như một mục tiêu công nghệ, mà còn là khát vọng phát triển đất nước trong kỷ nguyên số. Một quốc gia số thịnh vượng phải đảm bảo rằng mọi giao dịch, từ thủ tục hành chính, dịch vụ công đến các hoạt động tài chính - ngân hàng, đều được thực hiện nhanh chóng, minh bạch và an toàn trên nền tảng số.

Minh chứng rõ ràng nhất cho điều này chính là sự kiện mới đây: mỗi người dân Việt Nam đã nhận được 100.000 đồng từ Chính phủ nhân dịp Quốc khánh 2/9 thông qua ứng dụng VNeID. Con số tiền không lớn, nhưng sức lan tỏa lại vô cùng mạnh mẽ. Hàng chục triệu người dân đã lần đầu tiên trực tiếp trải nghiệm một dịch vụ công - tài chính hoàn toàn trực tuyến, không qua trung gian, chỉ bằng vài thao tác điện thoại.

Đây là một nền tảng có sức lan tỏa đặc biệt. Người dân có thể nhận hỗ trợ ngay tức thì, minh bạch, còn Chính phủ thì có cơ sở dữ liệu đồng bộ, chính xác để quản lý. Với ngân hàng, đây là cơ hội để tiếp cận những khách hàng mới, vốn chưa từng sử dụng dịch vụ tài chính truyền thống, ông Hoàng Trung Hải phân tích. Vị chuyên gia dẫn thêm ví dụ về việc Nghị quyết 23 của Chính phủ vừa được ban hành, yêu cầu kết nối tài khoản ngân hàng với VNeID để chi trả hỗ trợ, và chính ông cùng nhiều người đã nhận tiền vào tài khoản rất nhanh chóng.

Quang cảnh Tọa đàm “Cơ hội vươn mình từ chuyển đổi số: Câu chuyện tiên phong từ ứng dụng VNeID và ngành Tài chính Ngân hàng”

Ông Hoàng Trung Hải cho rằng có bốn yếu tố quyết định thành bại của chuyển đổi số: góc nhìn của lãnh đạo, phương pháp luận phù hợp, văn hóa con người trong tổ chức và cuối cùng là chi phí đầu tư. “Trong lĩnh vực ngân hàng, may mắn là có nguồn lực tài chính dồi dào, và quan trọng hơn, lãnh đạo nhìn thấy đây là con đường sống còn. Đó là lý do cả ngành đồng loạt thành công nhanh hơn nhiều lĩnh vực khác,” ông Hải nói.

Như vậy, trong bức tranh này có thể thấy ngành ngân hàng nổi lên như một lĩnh vực tiên phong. Đồng quan điểm, ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank, khẳng định: “Tôi tin rằng E-Vietnam hoàn toàn có thể trở thành hiện thực, không phải trong một tương lai xa xôi, mà ngay trong thập kỷ này.”

Theo ông Hưng, VNeID đang trở thành “chìa khóa” để giải quyết những bài toán tồn tại nhiều năm của ngân hàng. Nếu như trước đây eKYC – định danh khách hàng điện tử vẫn còn tiềm ẩn rủi ro giả mạo, thì nay việc kết nối trực tiếp với cơ sở dữ liệu dân cư giúp xác thực gần như tuyệt đối, hạn chế hẳn tình trạng gian lận tài chính. “Nhờ VNeID, chúng tôi yên tâm hơn trong mọi giao dịch, từ mở tài khoản, phát hành thẻ đến phê duyệt khoản vay,” ông nhấn mạnh.

Không chỉ vậy, TPBank từng là một ngân hàng buộc phải tái cơ cấu vào năm 2011, đứng cuối bảng xếp hạng toàn ngành. Nhưng nhờ lựa chọn chiến lược số hóa, ngân hàng này đã bứt phá, trở thành một trong những cái tên dẫn đầu về chuyển đổi số. Ông Nguyễn Hưng chia sẻ thêm: Ngân hàng xác định từ đầu rằng không thể cạnh tranh bằng mạng lưới chi nhánh vật lý, nên đã đi thẳng vào ngân hàng số. Do đó, chính trong khó khăn, TPBank đã chọn đúng xu thế.

Bằng cách đầu tư vào chi nhánh tự động 24/7, TPBank mở rộng được mạng lưới mà không tốn kém chi phí mở thêm chi nhánh truyền thống. Đồng thời, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) giúp ngân hàng tối ưu vận hành, giảm chi phí và tập trung nhiều hơn vào nâng cao trải nghiệm khách hàng. Câu chuyện của TPBank trở thành ví dụ điển hình cho thấy số hóa có thể biến “kẻ yếu” thành “người dẫn đầu”.

Tuy nhiên, để một E-Vietnam thành công không thể chỉ dựa vào nỗ lực của riêng ngành ngân hàng. PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, nhìn nhận vấn đề ở tầm vĩ mô: Việt Nam hoàn toàn có năng lực để đạt được những thành quả lớn lao, nhưng năng lực đó vẫn chưa được phát huy hết. Điểm nghẽn lớn nhất chính là thể chế.

Ông Trần Đình Thiên cũng nhắc lại ba giai đoạn lớn trong hành trình phát triển sau chiến tranh. Sau giải phóng miền Nam, đất nước từng xác định cách mạng khoa học – kỹ thuật là con đường cần đi, nhưng lại loay hoay trong triển khai nên hai thập kỷ sau vẫn chưa tạo được bứt phá. Đến giai đoạn mở cửa, Việt Nam chuyển sang kinh tế thị trường và nhanh chóng tiếp nhận khái niệm kinh doanh tri thức, song các điểm nghẽn thể chế vẫn chưa được tháo gỡ. Hiện nay, theo ông Thiên, đất nước bước vào một giai đoạn mới - giai đoạn “giải nghẽn”, khi kinh tế tư nhân được thừa nhận là động lực phát triển, gắn liền với cách mạng khoa học - công nghệ.

Tọa đàm có đưa ra ví dụ đáng chú ý về câu chuyện Estonia - một quốc gia nhỏ ở châu Âu với mô hình E-Estonia vẫn được nhắc lại như một tấm gương. Một đất nước chỉ 1,3 triệu dân, GDP bình quân đầu người từ 3.000 USD năm 2000 đã vọt lên hơn 30.000 USD vào 2023 nhờ chiến lược số hóa triệt để. Việt Nam, với dân số gấp 100 lần, liệu có thể làm được điều tương tự? Câu hỏi ấy được đặt ra không chỉ như một so sánh, mà là một thách thức và cũng là một lời nhắc nhở về cơ hội.

Các chuyên gia đều thống nhất: Việt Nam có tiềm năng, có nền tảng công nghệ, có niềm tin xã hội được khơi dậy từ những trải nghiệm bước đầu với VNeID. Điều cần nhất bây giờ là một thể chế cởi mở, một quyết tâm đồng bộ từ Nhà nước đến doanh nghiệp, và một chiến lược kiên định để đưa người dân trở thành trung tâm của mọi dịch vụ số.

“Quả thực, không có lý do gì để Việt Nam không thể vượt lên. Quan trọng là chúng ta có tạo ra năng lực phù hợp với thời đại hay không,” PGS.TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh.

Trong bức tranh ấy, VNeID được xem như nền móng vững chắc. Khi mọi dịch vụ đời sống, tài chính và dịch vụ công đều được tích hợp trên ứng dụng này, giấc mơ về một E-Vietnam, tức một quốc gia số thịnh vượng sẽ không còn xa vời, mà hoàn toàn có thể thành hiện thực ngay trong thập kỷ này.