Nhanh chóng lập Trung tâm liên kết vùng nông nghiệp đặt tại ĐBSCL

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp về Đề án Trung tâm liên kết, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng ĐBSCL tại TP. Cần Thơ. Ảnh: Đình Nam

Ngày 11/6, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp về Đề án Trung tâm liên kết, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng ĐBSCL tại TP. Cần Thơ. Việc thành lập Trung tâm này là một trong những cấu phần trọng tâm trong hoạt động triển khai Nghị quyết số 45/2022/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Cần Thơ.

Theo yêu cầu xác định mô hình tổ chức, chức năng và cơ chế vận hành hiệu quả cho Trung tâm liên kết, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng ĐBSCL, bảo đảm giải quyết các điểm nghẽn cố hữu trong phát triển nông nghiệp vùng. Trong đó, phân định rõ ràng giữa vai trò của Nhà nước trong đầu tư hạ tầng nền tảng và trách nhiệm doanh nghiệp trong vận hành, dẫn dắt chuỗi giá trị.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Trung tâm sẽ đặt tại Cần Thơ – nơi chiếm tới 40% năng lực chế biến gạo và cá tra toàn vùng – là hạt nhân kết nối sản xuất, chế biến, logistics và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Cấu trúc gồm hai khu chức năng chính là: khu hành chính – thương mại – logistics – dịch vụ công (rộng 50 hecta) và khu nghiên cứu, chế biến sâu, khu ở chuyên gia, xử lý chất thải (khoảng 200 hecta):

Khi đi vào xây dựng, vận hành Trung tâm này sẽ tích hợp các dịch vụ then chốt như: chiếu xạ, kiểm dịch, tiêu chuẩn hóa, truy xuất nguồn gốc, ngân hàng, sàn giao dịch nông sản… Đặc biệt, hệ thống kho lạnh vùng có thể bảo quản nông sản tới 90 ngày (hiện chỉ khoảng 7 ngày), giúp chủ động giá bán, giảm rủi ro “được mùa, mất giá”, đồng thời bảo đảm nguyên liệu đầu vào ổn định cho chế biến.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu TP. Cần Thơ chủ động xây dựng dự án đầu tư riêng, tận dụng đầy đủ thẩm quyền được phân cấp trong Nghị quyết 45/2022/QH15. Trong đó, cần xác định rõ: Nhà nước đầu tư các hạ tầng khó xã hội hóa: chiếu xạ, phòng kiểm nghiệm, nghiên cứu giống, trung tâm công nghệ; doanh nghiệp đảm nhiệm khâu thương mại, logistics, chế biến, thị trường và xã hội hóa các hạng mục có thể giao cho doanh nghiệp triển khai theo cơ chế ưu đãi, minh bạch.

Song song đó, yêu cầu thiết lập cơ chế lựa chọn doanh nghiệp đủ năng lực, quy mô lớn, công nghệ cao, có khả năng dẫn dắt chuỗi giá trị và cam kết liên kết chặt chẽ với nông dân, hợp tác xã. Các hoạt động hỗ trợ như khuyến nông, chuyển giao kỹ thuật phải được đưa thành phần cứng trong mô hình. Bên cạnh đó, cần khuyến khích mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, ít sử dụng đất nhưng tạo giá trị lớn, cùng với xây dựng sàn giao dịch nông sản – đặc biệt với các mặt hàng chủ lực như lúa gạo, thủy sản.

Theo đánh giá của Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trung tâm liên kết, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng ĐBSCL khi hoàn thành sẽ là nơi thực hiện các công đoạn có hàm lượng kỹ thuật cao trong chuỗi: từ tiêu chuẩn hóa, kiểm định chất lượng đến logistics thông minh, không chỉ hướng tới thị trường nội địa mà sẽ là đầu mối kết nối quốc tế – đặc biệt với thị trường Halal, Trung Quốc, Thái Lan, Campuchia...