NHTW Nhật sẽ tạm dừng tăng lãi suất trong một thời gian vì rủi ro thuế quan

Lạm phát vẫn cao, nhưng kinh tế yếu ớt

Lạm phát tiêu dùng cốt lõi tại Nhật, chỉ số chính mà BOJ sử dụng để thiết lập chính sách tiền tệ, đã đạt 3,2% vào tháng 3, duy trì trên mục tiêu 2% của BOJ trong 3 năm qua.

Trong phát biểu trước Quốc hội Nhật mới đây, Phó Thống đốc BOJ Shinichi Uchida cho biết, BOJ kỳ vọng tiền lương và giá cả sẽ tiếp tục tăng ngay cả khi sự bất ổn về chính sách thuế quan của Mỹ đè nặng lên nền kinh tế, báo hiệu quyết tâm của ngân hàng trong việc duy trì lập trường tăng lãi suất.

“Lạm phát cơ bản của Nhật Bản và kỳ vọng lạm phát trung hạn đến dài hạn có khả năng sẽ tạm thời trì trệ. Nhưng ngay cả trong thời gian đó, tiền lương dự kiến ​​sẽ tiếp tục tăng vì thị trường việc làm của Nhật Bản rất eo hẹp”, Uchida cho biết và nói thêm: “Các công ty cũng dự kiến ​​sẽ tiếp tục chuyển chi phí lao động và vận chuyển tăng cao bằng cách tăng giá”.

Điều đó đã được chứng thực khi chỉ số giá hàng hóa doanh nghiệp (CGPI) - thước đo mức giá mà các công ty tính cho nhau đối với hàng hóa và dịch vụ của mình - tăng với tốc độ hàng năm là 4,0% vào tháng 4, mặc dù thấp hơn mức tăng 4,3% của tháng 3, song vẫn cho thấy áp lực giá cả tiếp tục đứng ở mức cao, và điều đó có khả năng sẽ khiến BOJ tiếp tục tăng lãi suất.

Tuy nhiên nền kinh tế Nhật lại bị thu hẹp 0,7% trong quý đầu năm, mạnh hơn nhiều so với dự báo trung bình của thị trường là giảm 0,2%. Sự suy giảm này chủ yếu do tiêu dùng tư nhân trì trệ và xuất khẩu giảm, cho thấy nền kinh tế đang mất đi sự hỗ trợ từ nhu cầu ở nước ngoài ngay cả trước khi ông Trump tuyên bố áp dụng thuế quan đối ứng vào ngày 2/4.

“Nền kinh tế Nhật Bản thiếu động lực tăng trưởng do xuất khẩu và tiêu dùng yếu. Nền kinh tế này rất dễ bị tổn thương trước những cú sốc như cú sốc từ thuế quan của Trump”, Yoshiki Shinke - chuyên gia kinh tế điều hành cấp cao tại Viện nghiên cứu Dai-ichi Life cho biết và dự báo, nền kinh tế có thể suy giảm trở lại trong quý thứ hai tùy thuộc vào thời điểm tác động từ thuế quan tăng cường.

Sẽ tàm dừng trong một thời gian

Mặc dù Phó Thống đốc BOJ vẫn khẳng định trước Quốc hội Nhật rằng, ngay cả khi thuế quan của Mỹ có thể gây tổn hại đến tăng trưởng kinh tế của Nhật Bản, BOJ sẽ tiếp tục tăng lãi suất nếu nền kinh tế và giá cả cải thiện sau một thời gian trì trệ như cơ quan này dự đoán.

Tuy nhiên phát biểu này của ông đến trước khi dữ liệu GDP quý đầu năm được công bố và dữ liệu này sẽ càng củng cố thêm cho luồng quan điểm ôn hòa trong BOJ. Phát biểu hồm thứ Sáu (16/5), Toyoaki Nakamura – một thành viên có quan điểm ôn hòa nhất trong Hội đồng quản trị của BOJ cho rằng, cơ quan này phải tạm thời hoãn tăng lãi suất, cảnh báo về áp lực suy giảm ngày càng tăng đối với nền kinh tế do mức thuế quan cao hơn của Mỹ.

“Nền kinh tế Nhật Bản đang phải đối mặt với áp lực giảm ngày càng tăng”, vì mức thuế quan cao của Mỹ, bao gồm cả đối với ngành ô tô trụ cột của nước này, có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến lợi nhuận của công ty, Nakamura cho biết và nhấn thêm: “Việc vội vã tăng lãi suất khi tăng trưởng đang chậm lại có thể kìm hãm tiêu dùng và đầu tư chậm lại”.

Ông cũng nói thêm rằng, thuế quan của Mỹ cũng có thể gây ra "vòng luẩn quẩn của nhu cầu và giá cả thấp hơn”, đòi hỏi BOJ càng phải thận trọng hơn trong các lần tăng lãi suất trong tương lai.

Lo ​​ngại về sự suy thoái toàn cầu do chính sách thuế quan của ông Trump gây ra đã buộc BOJ phải cắt giảm mạnh dự báo tăng trưởng tại cuộc họp chính sách diễn ra trong hai ngày 30/4 – 1/5, cuộc họp mà BOJ quyết định giữ nguyên lãi suất ngắn hạn ở mức 0,5%.

Tuy nhiên theo Bản tóm tắt ý kiến tại cuộc họp này, hầu hết các thành viên hội đồng quản trị cho rằng, lộ trình tăng lãi suất có thể tạm dừng trong một thời gian, nhưng không dừng lại.

“BOJ sẽ tạm dừng tăng lãi suất do tăng trưởng chậm lại. Nhưng không nên quá bi quan và phải thực hiện chính sách tiền tệ một cách nhanh nhẹn và linh hoạt như bằng cách tiếp tục tăng lãi suất để ứng phó với những thay đổi trong chính sách của Mỹ”, một thành viên được trích dẫn trong bản tóm tắt.

Một ý kiến khác cũng khẳng định “Không có thay đổi nào đối với lập trường tăng lãi suất của BOJ vì dự báo của chúng tôi cho thấy lạm phát đạt được mục tiêu 2% và lãi suất thực tế là rất tiêu cực”.

Tuy nhiên ý kiến ​​khác lại cho rằng, lộ trình chính sách của BOJ “có thể thay đổi bất cứ lúc nào” vì triển vọng của nền kinh tế và giá cả của Nhật Bản có thể nhanh chóng chuyển sang tích cực hoặc tiêu cực tùy thuộc vào những diễn biến xung quanh thuế quan của Mỹ.

Kết quả cuộc khảo sát mới đây của Reuters cho thấy, hầu hết các nhà kinh tế tham gia khảo sát kỳ ​​vọng BOJ sẽ giữ nguyên lãi suất cho đến tháng 9 để đánh giá tác động của chính sách thuế quan của Mỹ. Tuy nhiên phần lớn các nhà kinh tế vẫn thấy sẽ có ít nhất một đợt tăng 25 điểm cơ bản vào cuối năm.

Cụ thể có tới 95% các nhà kinh tế (59 trong số 62) dự báo sẽ không có thay đổi nào đối với lãi suất tại cuộc họp chính sách tiếp theo của BOJ kết thúc vào ngày 17/6; 67% các nhà kinh tế (39 trong số 58) kỳ vọng lãi suất sẽ duy trì ở mức 0,50% hiện tại trong quý 3.

“BOJ sẽ không thể tăng lãi suất trong thời điểm hiện tại để đánh giá tác động của thuế quan của Trump”, Masato Koike - Nhà kinh tế cấp cao tại Sompo Institute Plus cho biết.

Tuy nhiên, 52% số người được hỏi dự đoán lãi suất chủ chốt sẽ tăng ít nhất 25 điểm cơ bản vào cuối năm. Dự đoán trung bình cho lãi suất cuối tháng 9 là 0,50%, thay vì con số 0,75% như trong cuộc khảo sát vào tháng 4, trong khi dự báo cuối tháng 12 vẫn không đổi ở mức 0,75%.